Αμηχανία, σπασμωδικές κινήσεις και αυτογκόλ

Βήμα βήμα οι κινήσεις που καταδεικνύουν την αδιέξοδη εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης

Τουλάχιστον χλιαρή μπορεί να χαρακτηριστεί η στάση της ελληνικής κυβέρνησης απέναντι στη διαρκώς αυξανόμενη προκλητικότητα της Αγκυρας. Στον έναν χρόνο που έχει μεσολαβήσει από τις εκλογές του περασμένου Ιουλίου ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αφενός έχει αναδειχθεί σε προνομιακό συνομιλητή τόσο της Ουάσινγκτον όσο και του Βερολίνου, αφετέρου συνεχίζει να διαβρώνει μεθοδικά τον κοσμικό χαρακτήρα του τουρκικού κράτους με κινήσεις όπως η μετατροπή της Αγια-Σοφιάς σε τέμενος. Από την άλλη η ελληνική διπλωματία εμφανίζεται αμήχανη μπροστά στον τουρκικό αναθεωρητισμό και στην επιθετικότητα σε βάρος της Ελλάδας. Τούτο άλλωστε διαφαίνεται και από το γεγονός ότι στην παρούσα κρίση ο Κυριάκος Μητσοτάκης ούτε συγκάλεσε το Κυβερνητικό Συμβούλιο Εξωτερικών και Αμυνας (ΚΥΣΕΑ) ούτε όμως και συμβούλιο πολιτικών αρχηγών, παρά σύρθηκε κατόπιν πιέσεων της αντιπολίτευσης σε ενημέρωση των αρχηγών των κομμάτων για τα τεκταινόμενα στην ελληνική υφαλοκρηπίδα.

Αμυντική στάση

Η επιλογή της κυβέρνησης Μητσοτάκη να τηρήσει αμυντική στάση ακολουθώντας τον δρόμο της διπλωματίας –ενίοτε και της μυστικής– αλλά αποφεύγοντας να θέσει επί τάπητος ζητήματα-αγκάθια στη σχέση Αθήνας – Αγκυρας έγινε εξαρχής εμφανής. Στην πρώτη συνάντηση του Κυρ. Μητσοτάκη με τον Ρ. Τ. Ερντογάν στη Νέα Υόρκη τον περασμένο Σεπτέμβριο δεν συμπεριλήφθηκε για παράδειγμα στην ατζέντα το ζήτημα της τουρκικής προκλητικότητας και των παραβιάσεων, του αναθεωρητισμού δηλαδή της Τουρκίας, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει εμπλουτίσει την ατζέντα της έναντι και της Ελλάδας στην προσπάθειά της να αποκτήσει πρωταγωνιστικό ρόλο σε Μέση Ανατολή και ανατολική Μεσόγειο.

Ενώ πάντως η Αγκυρα εντείνει τις πιέσεις στο μέτωπο της ανατολικής Μεσογείου, προσπαθώντας κατά την πάγια τακτική της να δημιουργήσει τετελεσμένα που θα υποχρεώσουν την Αθήνα να καθίσει στο τραπέζι του διαλόγου από μειονεκτική θέση, η ελληνική κυβέρνηση εμφανίζεται αδύναμη να διεκδικήσει την επέκταση των ευρωπαϊκών κυρώσεων έναντι της Τουρκίας που εξασφάλισαν Αθήνα και Λευκωσία τον Ιούνιο του 2019. Συχνά μοιάζει να πάσχει από έλλειψη συντονισμού και να εγκλωβίζεται στα ίδια τα πολιτικά παιχνίδια της. Ισως έτσι εξηγείται και η πρόσφατη αποστροφή του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια, ο οποίος ερωτηθείς για τη μυστική τριμερή συνάντηση Ελλάδας, Τουρκίας και Γερμανίας στο Βερολίνο ζήτησε να ερωτηθεί σχετικά προκειμένου να δώσει απαντήσεις ο Τούρκος ομόλογός του Μεβλούτ Τσαβούσογλου ο οποίος και αποκάλυψε τη συνάντηση καθιστώντας την ουσιαστικά επίσημη.

Αντικρουόμενες απόψεις

Ερωτήματα προκαλεί η στάση της ελληνικής κυβέρνησης σε σειρά ζητημάτων που έχει εγείρει η Αγκυρα τον τελευταίο χρόνο. Τη νωχελική και κατά πολλούς αλλοπρόσαλλη στάση της Αθήνας απέναντι στις τουρκικές προκλήσεις καταδεικνύει πέραν πάσης αμφιβολίας ένα περιστατικό που σημειώθηκε στον Εβρο στα μέσα Μαΐου. Τότε, όταν Τούρκοι στρατιώτες πάτησαν το πόδι τους στην ελληνική πλευρά του ποταμού Εβρου η Ελλάδα, όπως λογικά θα έπραττε κάθε κράτος του οποίου θα παραβιάζονταν τα κυριαρχικά του δικαιώματα, απηύθυνε διάβημα στην Αγκυρα. Λίγο αργότερα και αφού το ζήτημα είχε ευλόγως πάρει διαστάσεις ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών αφενός επιχείρησε να διαψεύσει την είδηση, αφετέρου έκανε λόγο –σε μια δήλωση που προκάλεσε αντιδράσεις– για «λίγες δεκάδες μέτρα». Στον αντίποδα ο Ελληνας πρωθυπουργός με τη στήριξη των φίλιων μέσων ενημέρωσης είχε εμφανιστεί περίπου ως εθνάρχης όταν στις αρχές του χρόνου –σε μια περίοδο που η Αγκυρα παραβίαζε τη συμφωνία της με την Ευρωπαϊκή Ενωση και εργαλειοποιούσε πρόσφυγες και μετανάστες στοιβάζοντάς τους στη συνοριογραμμή του Εβρου– αποδεχόταν σιωπηλά ακόμη και ομάδες πολιτοφυλακής που έσπευδαν στα σύνορα για να απωθήσουν γυναικόπαιδα.

Αχ αυτοί οι άνεμοι!

Ενδιαφέρον ασφαλώς είχε και η τοποθέτηση του υπουργού Επικρατείας Γιώργου Γεραπετρίτη όταν το ερευνητικό «Ορούτς Ρέιτς»… πάτησε την ελληνική υφαλοκρηπίδα τον περασμένο Ιανουάριο. Σύμφωνα με τον στενό συνεργάτη του Κυρ. Μητσοτάκη, το τουρκικό ερευνητικό είχε παρασυρθεί λόγω των άσχημων καιρικών συνθηκών. Οι άσχημες καιρικές συνθήκες ήταν η επίσημη εξήγηση και για την παρουσία τουρκικών αλιευτικών στα ελληνικά χωρικά ύδατα ανοιχτά της Μυκόνου προ δεκαημέρου. Αλγεινή εντύπωση είχε προκαλέσει παράλληλα τοποθέτηση του Ν. Δένδια όταν το «Ορούτς Ρέιτς» είχε πλεύσει για έρευνες εντός της κυπριακής αποκλειστικής οικονομικής ζώνης (ΑΟΖ). Τότε ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών είχε δηλώσει ότι «η Τουρκία σκάβει στη λάσπη και χαλάει τη διεθνή εικόνα της». Υπενθυμίζεται εξάλλου ότι η Αθήνα βρέθηκε προ τετελεσμένων και όταν ο Ερντογάν υπέγραψε το περιβόητο τουρκολυβικό σύμφωνο, ενώ αποκλείστηκε και από τη διαδικασία του Βερολίνου για τη Λιβύη, στην οποία ήταν βεβαίως παρούσα η Τουρκία. Τέλος εντύπωση έχουν προκαλέσει τόσο η δήλωση του αναπληρωτή συμβούλου εθνικής ασφάλειας του πρωθυπουργού Θάνου Ντόκου περί συνεκμετάλλευσης στο Αιγαίο όσο βέβαια και η πρόσφατη τοποθέτηση του επιστημονικού συμβούλου του υπουργείου Εξωτερικών Χρήστου Ροζάκη, σύμφωνα με τον οποίο το Καστελόριζο είναι απομακρυσμένο από τη Ρόδο αλλά είναι κοντά στις τουρκικές ακτές, ενώ το διεθνές δίκαιο δεν μας προστατεύει πάντα.

Στη συνάντηση της Νέας Υόρκης μόλις τον περασμένο Σεπτέμβριο ο Κυρ. Μητσοτάκης δεν έθεσε ζήτημα για την τουρκική προκλητικότητα