Αναζητώντας νέο Καντάφι
Ο πρωθυπουργός της Λιβύης παραιτήθηκε υπό το βάρος εσωτερικών και διεθνών διεργασιών
Εν συντομία
Η παραίτηση του αναγνωρισμένου πρωθυπουργού της Λιβύης Φαγέζ αλ Σάρατζ τον ερχόμενο Οκτώβριο εγγράφει νέα δεδομένα. Ωστόσο, παραμένει άγνωστο αν θα οδηγήσει και στο τέλος του δεκαετούς εμφυλίου.
Γιατί ενδιαφέρει
Μια αλλαγή σκυτάλης στη χώρα θα «ακυρώσει» και το τουρκολιβυκό μνημόνιο, απελευθερώνοντας και την Αθήνα από το άγχος για την ευρύτερη περιοχή της Κρήτης.
Την πρόθεσή του να παραιτηθεί μέχρι το τέλος του Οκτωβρίου ανακοίνωσε ο Φαγέζ αλ Σάρατζ, πρωθυπουργός της αναγνωρισμένης από τον ΟΗΕ Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας. Στόχος του είναι να παραδώσει την εξουσία σε μια νέα εκτελεστική αρχή την ίδια στιγμή που εντείνονται οι προσπάθειες για να βγει η χώρα από το αδιέξοδο της εμφύλιας σύγκρουσης.
Διπλωματικές διεργασίες
Οπως δήλωσε ο ίδιος στον σύντομο λόγο του που μεταδόθηκε τηλεοπτικά την περασμένη Τετάρτη, οι υπό την αιγίδα του ΟΗΕ συνομιλίες προσέγγισης των αντίπαλων μερών της χώρας έχουν οδηγήσει σε «μια νέα προπαρασκευαστική φάση» ενοποίησης των λιβυκών θεσμών και προετοιμασίας για κοινοβουλευτικές και προεδρικές εκλογές.
Οι διπλωματικές διεργασίες επισπεύστηκαν τον περασμένο Αύγουστο μετά την υπογραφή της ανακωχής μεταξύ των δύο αντίπαλων πλευρών. Το μνημόνιο ανακωχής συνομολογήθηκε μετά την ανεπιτυχή απόπειρα στο ανατολικό μέτωπο του στρατηγού Χαλίφα Χαφτάρ –ο οποίος υποστηρίζεται από τη Ρωσία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Αίγυπτο αλλά και, όπως διεθνώς εικάζεται, τη Γαλλία– να καταλάβει την Τρίπολη τον Απρίλιο του 2019. Η πολιορκία του ανατολικού μετώπου κράτησε έναν ολόκληρο χρόνο, κατά τη διάρκεια της οποίας ο στρατηγός Χαφτάρ είχε και έχει αποκλείσει την κυβέρνηση του Σάρατζ από τους πετρελαϊκούς πόρους.
Της ανακοίνωσης του Σάρατζ είχαν προηγηθεί έντονες διαδηλώσεις διαμαρτυρίας στην Τρίπολη
ενάντια σε μια πραγματικότητα η οποία είναι ασφυκτική. Ο οικονομικός κλοιός έχει στενέψει δραματικά, με τον Χαφτάρ, ο οποίος κατέχει το μεγαλύτερο μέρος του πετρελαϊκών πηγών της χώρας, να έχει αποκλείσει την εξόρυξη πετρελαίου από τον Ιανουάριο του 2020. Στις διαπραγματεύσεις της ανακωχής βασική δικλίδα αποτέλεσε η επανεκκίνηση των παραγωγικών διαδικασιών και η διαχείριση των εσόδων της Εθνικής Πετρελαϊκής Εταιρείας βάσει πρότασης του Αγκίλα Σάλεχ, προέδρου της Βουλής της παράνομης κυβέρνησης Χαφτάρ.
Παρόμοια εικόνα παρουσιάζει και η κατάσταση στην πρωτεύουσα του καθεστώτος στην ανατολική Λιβύη, την πόλη Τομπρούκ, όπου ειρηνικές διαμαρτυρίες ξεκίνησαν στις 10 Σεπτεμβρίου. Οι διαμαρτυρίες εκατοντάδων διαδηλωτών εντάθηκαν με αποκορύφωμα τη 13η Σεπτεμβρίου, όταν οι διαμαρτυρόμενοι πολίτες έβαλαν φωτιά στα κτίρια της διοίκησης του Χαφτάρ. Καταλυτική ήταν η επίδραση των διαμαρτυριών, με τον πρωθυπουργό της παράνομης κυβέρνησης του Χαφτάρ Αμπντουλάχ αλ
Τάνι να δηλώνει παραίτηση στις 13 Σεπτεμβρίου.
Οπλα και μισθοφόροι
Οι διεθνείς παράγοντες δηλώνουν ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια ευκαιρία επίλυσης της χρόνιας αιματηρής διαμάχης και σε μια ευαίσθητη ισορροπία που θα πρέπει να υποστηριχτεί εμπράκτως.
Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ψήφισε την Τρίτη την παράταση της αποστολής του στη Λιβύη για δώδεκα μήνες, θεωρώντας ως μόνη διέξοδο μια πολιτική λύση που να ικανοποιεί τους εγχώριους παράγοντες προκειμένου να είναι βιώσιμη. Από την ψηφοφορία απείχαν η Κίνα και η Ρωσία, με την τελευταία να δηλώνει ότι η απόφαση για την εποπτεία των όρων της ανακωχής ανήκει στην τοπική κυβέρνηση, χωρίς να διευκρινίζει βέβαια ποια από τις δύο.
Οπως δήλωσε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες: «Εχω συγκλονιστεί από το γεγονός ότι τόσο πολλοί παράγοντες, τόσο πολλές χώρες επεμβαίνουν στο λιβυκό ζήτημα, αναπτύσσοντας στρατιωτική ισχύ και στις δύο πλευρές… αγνοώντας εντελώς τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας σχετικά με το εμπάργκο όπλων και τους μισθοφόρους».
Οι συνομιλίες οδηγούν σε «μια νέα προπαρασκευαστική φάση» προετοιμασίας για κοινοβουλευτικές και προεδρικές εκλογές, είπε ο Σάρατζ