Καπετάν Γιώτης, «κατάσκοπος», 20 φορές ισοβίτης και πολιτικός ηγέτης

Πιστός κομμουνιστής από τα 15 του, πρωταγωνίστησε στην Αντίσταση και στον Εμφύλιο και έζησε όλες τις εσωκομματικές διακυμάνσεις. Ανέλαβε την ηγεσία του ΚΚΕ από το 1972 και το ανέδειξε σε κεντρικό παράγοντα της μεταπολιτευτικής δημοκρατίας κερδίζοντας τη γενική αναγνώριση.

ΟΧαρίλαος Φλωράκης γεννήθηκε στο χωριό Παλιοζογλώπι των θεσσαλικών Αγράφων στις 20 Ιουλίου 1914 και ήταν το τέταρτο παιδί του Ιωάννη Φλωράκη και της Στυλιανής Λιανού. Το 1924 μετακομίζει με την οικογένειά του στην Καρδίτσα. Εκεί έρχεται σε επαφή με τις σοσιαλιστικές ιδέες και το 1929 ως μαθητής εντάσσεται στην ΟΚΝΕ.

Το 1933 η οικογένεια Φλωράκη μετακομίζει στην Αθήνα και ο Χαρίλαος εισάγεται στη Σχολή Τηλεγραφητών. Στα 20 χρόνια του διορίζεται τηλεγραφητής στα ΤΤΤ (Ταχυδρομεία, Τηλεγραφία, Τηλεφωνία) στις Σέρρες και αργότερα στη Θεσσαλονίκη, όπου αναπτύσσει έντονη συνδικαλιστική δράση. Επειτα από διάφορες μεταθέσεις στην επαρχία λόγω της συνδικαλιστικής δράσης του, στα τέλη του 1938 επιστρέφει στην Αθήνα, όπου και τον βρίσκει το ξέσπασμα του πολέμου. Κατά τη διάρκειά του υπηρετεί στη Διεύθυνση Μηχανικού Θεσσαλονίκης και παίρνει τον βαθμό του ανθυπολοχαγού.

Τον Ιούνιο του 1941 ο Φλωράκης γίνεται μέλος του ΚΚΕ, σε μια περίοδο όπου το κόμμα είναι αποδιοργανωμένο από τα χτυπήματα της δικτατορίας του Μεταξά. Ως μέλος του ΚΚΕ και του ΕΑΜ ο Φλωράκης αναπτύσσει πλούσια συνδικαλιστική δράση στα ΤΤΤ. Μάλιστα τον Απρίλιο του 1942 πρωτοστατεί στη μεγάλη απεργία των τριατατικών. Μετά την επιτυχημένη απεργία, ο Φλωράκης αναλαμβάνει γραμματέας της Κομματικής Οργάνωσης στα ΤΤΤ και τον Ιανουάριο του 1943 συλλαμβάνεται από την Ειδική Ασφάλεια.

Τον Μάρτιο του 1943 κατόπιν εντολής της Κομματικής Οργάνωσης Αθήνας ανεβαίνει στο βουνό, εντάσσεται στον ΕΛΑΣ και παίρνει το ψευδώνυμο Γιώτης. Στην αρχή εντάσσεται στο Αρχηγείο Αττικοβοιωτίας και το καλοκαίρι του 1943 στη Περιφερειακή Επιτροπή Φθιώτιδας-Φωκίδας-Ευρυτανίας, ως υπεύθυνος του εφεδρικού ΕΛΑΣ. Αργότερα γίνεται γραμματέας της Κομματικής Επιτροπής της 2ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ και αποκτά τον βαθμό του ταγματάρχη.

Το ξέσπασμα των Δεκεμβριανών βρίσκει τον Φλωράκη με τη Μεραρχία του στις παρυφές της Εκάλης. Λαμβάνει μέρος στις μάχες στους στρατώνες στο Γουδή, στη Σχολή Χωροφυλακής, στην Καισαριανή και στην κατάληψη του αρχηγείου της RAF στο Κεφαλάρι. Μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας επιστρέφει στην Αθήνα και αναλαμβάνει χρέη δεύτερου γραμματέα της Αχτίδας Δημοσίων Υπαλλήλων.

Ο Γιώτης στον εμφύλιο πόλεμο

Τον Νοέμβριο του 1946 ο Στέργιος Αναστασιάδης, μέλος του ΠΓ του ΚΚΕ, δίνει εντολή στον Χαρίλαο Φλωράκη να βγει στο βουνό. Η πρώτη απόπειρα από τη μεριά της Πάρνηθας μαζί με εννέα συντρόφους του αποτυγχάνει. Τον Ιανουάριο του 1947 με πλοίο από τον Πειραιά φτάνει στον Βόλο. Από τον Βόλο στους Σοφάδες και από εκεί προς το Θραψίμι καταφέρνει να συναντήσει το Αρχηγείο Αγράφων και να συνδεθεί με τον Γούσια (Γιώργο Βοντίτσο). Στα μέσα του ίδιου μήνα σχηματίζεται το Αρχηγείο Ρούμελης, στη διοίκηση του οποίου συμμετέχει μαζί με τους Γούσια, Τριανταφύλλου και Διαμαντή. Τον Απρίλη 1947 τοποθετείται επικεφαλής του Αρχηγείου Δυτικής Στερεάς, με το οποίο πραγματοποιεί διεισδύσεις στην περιοχή της ορεινής Ναυπακτίας και της Τριχωνίδας.

Η πρώτη μεγάλη επιχείρηση στην οποία έλαβε μέρος ο Γιώτης ήταν η μεταφορά του Γενικού Αρχηγείου από την Ευρυτανία στη Δυτική Μακεδονία, τον Αύγουστο του 1947. Μια αρκετά δύσκολη στρατιωτική επιχείρηση που απαιτούσε συνεχείς ελιγμούς ανάμεσα στα μπλόκα και τις ενέδρες του Εθνικού Στρατού. Σχεδόν έναν μήνα αργότερα, στις 28 Σεπτεμβρίου 1947, το Αρχηγείο Δυτικής Στερεάς του Γιώτη μαζί με τα Αρχηγεία Ρούμελης και Θεσσαλίας παίρνουν εντολή από το Γενικό Αρχηγείο να συνοδεύσουν στην έδρα του τα μέλη της ΚΕ Γούσια και Ζωγράφο, για να συμμετάσχουν στην 3η Ολομέλεια και ταυτόχρονα να προστατεύσουν τη φάλαγγα περίπου 1.000 αόπλων που ανέβαιναν στον Γράμμο για να εκπαιδευτούν και να εξοπλιστούν.

Η ραγδαία εξάπλωση του αντάρτικου στη Ρούμελη γίνεται αμέσως εμφανής και το Πολιτικό Γραφείο έπειτα από εισήγηση του Γούσια τη χαιρετίζει: «Οι ηγέτες της Ρούμελης του Δ.Σ.Ε., ο αλησμόνητος συνταγματάρχης Ν. Τριανταφύλλου, οι σ. Διαμαντής, Γιώτης, Ερμής, Κρόνος κτλ κάτω από την καθοδήγηση του υποστράτηγου σ. Γούσια απο

τέλεσαν το πρότυπο, στέκονται σαν παράδειγμα και υπόδειγμα για μίμηση». 2

Τον Απρίλιο του 1948 ο Γιώτης αναλαμβάνει διοικητής της 1ης Μεραρχίας του ΔΣΕ και προάγεται σε συνταγματάρχη. 3 Ο τομέας δράσης της μεραρχίας του οριζόταν «ανατολικά από τον κάμπο των Τρικάλων, δυτικά από τον Ασπροπόταμο και τον ορεινό όγκο των Τζουμέρκων και βόρεια από τον οδικό άξονα Τρικάλων-Αρτας με τα περάσματα προς τον Γράμμο, Μέτσοβο-Κατάρα». 4 Από τον Μάιο έως τον Ιούλιο του 1948 πραγματοποιεί με τις δυνάμεις του διείσδυση στην Ηπειρο και επιθέσεις αντιπερισπασμού στα Καστανοχώρια και στο Ξεροβούνι, με κύριο στόχο να απασχολήσει τις κυβερνητικές δυνάμεις που επιχειρούσαν στο κύριο μέτωπο του Γράμμου. Στις μάχες αυτές ο Γιώτης τραυ

Μια ζωή σαν ταινία. Λίγοι Ελληνες έζησαν τόσο έντονα την πρόσφατη ιστορία μας όσο ο Χαρίλαος Φλωράκης. Από το απόγειο της Αντίστασης στο ναδίρ της ήττας του 1949, στην προσφυγιά, την παράνομη επιστροφή στην Ελλάδα το 1954 και στις αλλεπάλληλες φυλακίσεις κι εξορίες. Διαφεύγει το 1972 και ξαναεπιστρέφει το ’74 ως γραμματέας του ΚΚΕ, δίνοντάς του νέα πνοή

1, 2 Ο Χαρίλαος Φλωράκης επισκέπτης στο πατρικό του σπίτι στο Παλιοζογλώπι Καρδίτσας μετά την πτώση της δικτατορίας, παρέα με τον Μίκη Θεοδωράκη (αριστερά). Το σπίτι όπως είναι ανακαινισμένο σήμερα 3 Ο 19χρονος Χαρίλαος Φλωράκης (με το βέλος) νιόφερτος στην Αθήνα με συμμαθητές του στη Σχολή Τηλεγραφητών 4 Μαχητής του ΕΛΑΣ σε ηλικία 29 χρονών στην Πάρνηθα το 1943 μαζί με τον Κωνσταντινίδη. Στα Δεκεμβριανά, ταγματάρχης του ΕΛΑΣ πλέον, θα πάρει μέρος εκτός των άλλων στην κατάληψη του Αρχηγείου της RAF στο Κεφαλάρι (Αρχείο Χ. Φλωράκη) 5, 6 Ο Νίκος Τριανταφύλλου, διοικητής του Αρχηγείου Ρούμελης, μαζί με τον Φλωράκη από τον Ιανουάριο του 1947 1

2

3 2 Δημοκρατικός Στρατός, τόμος Α΄, Γενάρης-Δεκέμβρης 1948, Ριζοσπάστης, Αθήνα, 1996, σ. 148. 3 Θεοχαράτος, ό.π., σ. 331.

4 4 Θωμάς Κυριάκης, «Ανάπτυξη, δράση και ήττα του Δημοκρατικού Στρατού στη Ρούμελη μέσα από γραπτές μαρτυρίες αγωνιστών», σ. 325-359 στο Κων. Μπάδα-Θ.Σφήκας, Κατοχή-Αντίσταση-Εμφύλιος. Η Αιτωλοακαρνανία στη δεκαετία 1940-1950, Παρασκήνιο, Αθήνα, 2010, σ. 342.

5

6