Ο Λάκης Χαλκιάς και τα «Αναστάσιμα»
Ο εμβληματικός ερμηνευτής μιλάει για τη νέα του δουλειά, η οποία θα κυκλοφορήσει με το Documento τη Μ. Παρασκευή
Ενα απρόσμενο δώρο για το φετινό Πάσχα είναι η δισκογραφική σύμπραξη του Λάκη Χαλκιά με τον συνθέτη και στιχουργό Γιάννη Γιάρο και τον εθνολόγο, ανθρωπολόγο και στιχουργό Ε. Ζάχο Παπαζαχαρίου πάνω σε τραγούδια που συνδυάζουν το ιερό με το καθημερινό, το αιώνιο με το θνητό. Στην παρέα στην οποία συμμετέχουν επίσης η Αργυρώ Καπαρού, ο Τάσος Γιαννούσης και η Δέσποινα Αποστολίδου έχει τη χαρά και την τιμή να ανήκει και το Documento, εξασφαλίζοντας για τους αναγνώστες του την αποκλειστική κυκλοφορία του CD «Τα αναστάσιμα» στο φύλλο που θα κυκλοφορήσει εκτάκτως τη Μ. Παρασκευή.
Τα «Αναστάσιμα», τα οποία ξεκίνησαν από ιδέα του Ε. Ζάχου Παπαζαχαρίου, είναι «μπουζουκοτράγουδα απάνω σε βυζαντινορεμπέτικους κυρίως δρόμους, που κουβαλάνε τους στίχους ταπεινά και οικεία, χωρίς να τους σκεπάζουν», όπως εξηγεί ο ειδικευμένος σε προφορικούς πολιτισμούς της ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής εθνομουσικολόγος Γιάννης Γιάρος. Σε αυτό το υλικό, το οποίο είναι φτιαγμένο με σεβασμό και αγάπη, έβαλε τη φωνή του ο Λάκης Χαλκιάς, ο οποίος τονίζει ότι τα τραγούδια αποτελούν έπαινο για τον συνθέτη, γιατί με αυτά τον συμπαρασύρει τραγουδιστικά στην κατάθεση της ζώσης μαθητείας του πλάι σε σπουδαίους συνειδητοποιημένους μουσικούς, «δερβίσηδες» και άλλους και στη Μέση Ανατολή. Η προσεχής κυκλοφορία του CD ήταν η αφορμή για να επικοινωνήσουμε με τον ερμηνευτή.
Πώς προέκυψε η συνεργασία για τα «Αναστάσιμα»;
Εκ του αποτελέσματος. Οπως είναι εύκολο να διαπιστώσουμε, η ώσμωση των ανθρώπων με τους οποίους συνεργαστήκαμε μας ικανοποίησε όλους και η συνεργασία ευδοκίμησε.
Πρόκειται για τραγούδια που περιγράφουν την ανάταση του καθημερινού ανθρώπου;
Το τραγούδι και το τραγούδισμα είναι το ένα μέρος του υλικού που συνθέτει αυτήν τη δημιουργία. Είναι όλα τα στοιχεία, μουσική, ποίηση, τραγούδισμα, λόγος, ενορχήστρωση, συνολικότερη σύλληψη, που προβάλλουν βαθύτερα ιδεατά πρότυπα τα οποία κατατείνουν στις κοσμογονικές ανατάσεις και αναστάσεις της ανθρώπινης ενσυναίσθησης. Αν αυτό τώρα μπορούμε να το συγκεράσουμε στη λέξη «περιγράφουν», πετύχαμε την περιγραφή της ενσυναίσθησης.
Γιατί έχουμε ανάγκη να ελπίζουμε σε ανάσταση; Είναι δύσκολο να συμβιβαστούμε με την ιδέα του οριστικού τέλους;
Δεν έχουμε ανάγκη και το κυριότερο δεν συμβιβαζόμαστε με καμία ιδέα του τέλους, γιατί απλώς συμβαίνει. Σε όλα τα γεωγραφικά μήκη και πλάτη ο άνθρωπος σε προσωπικό επίπεδο αφήνει πίσω του τη βασανιστική αγωνία του θανάτου είτε θρησκευτικά είτε καλλιτεχνικά είτε πολιτικά με όποια μέσα έχει αναπτύξει και πλέον έχει στη διάθεσή του.
Τι σημαίνει Πάσχα για εσάς;
Τόσο αλληγορικά όσο και διαισθητικά προσεγγίζω αυτή την ταυτισμένη με τη γιορτή έννοια μέσα στις
«Επιστρέφω νοερώς στο παρελθόν: το κάθε πανηγύρι, ειδικά όταν τραγουδούσαμε και παίζαμε με την οικογένειά μου, είναι στη ζωή μου ένα Πάσχα, ακόμη και τα μοιρολόγια. Αυτή είναι η Ηπειρος»
συνθήκες που διαμορφώνει το κοινωνικό γίγνεσθαι. Συμπάσχω λοιπόν στα πάθη του τόπου μου.
Πώς θυμάστε το Πάσχα στην Ηπειρο παλιότερων εποχών;
Επιστρέφω νοερώς στο παρελθόν: το κάθε πανηγύρι, ειδικά όταν τραγουδούσαμε και παίζαμε με την οικογένειά μου, είναι στη ζωή μου ένα Πάσχα, ακόμη και τα μοιρολόγια. Αυτή είναι η Ηπειρος.
Το CD περιλαμβάνει τραγούδια τα οποία υμνούν τη λαϊκότητα. Είναι όρος παρεξηγημένος;
Ο Ζάχος Παπαζαχαρίου έχει φωτίσει με δόκιμες όσο και εναργείς επιστημονικές μελέτες τον λαϊκό πολιτισμό που μας έχει δώσει υψηλής ποιότητας πνευματικές επιτεύξεις, ειδικότερα στην οργανική μουσική, τη λογοτεχνία, την ποίηση, την αρχιτεκτονική – θα έλεγα ακόμη στην ευγένεια ή στο ήθος στρωμάτων και πληθυσμών που απαρτίζουν τον λαό μας. Κάποιες εποχές εμφανίζονται αυτοί που στρεβλώνουν τα πολιτισμικά κριτήρια και κάποιοι οφείλουμε τον αγώνα τον καλό…
Τι είναι αυτό που γοητεύει τους Ελληνες στη μουσική παράδοση της Ανατολής;
Το υπόστρωμα της μουσικής συνείδησης των ανθρώπων που μιλούν την ελληνική γλώσσα είναι κοινό από τότε που η οικουμένη, από την Ανατολή στη Δύση και από τη Δύση στην Ανατολή, είχε εξελληνιστεί. Βασικά εργαλεία, ως γνωστό, ήταν το θέατρο, η μουσική, ο χορός, οι θρησκευτικές τελετές κ.λπ. Ενα φεγγάρι τα ξεχάσαμε. Τώρα τα επανακαλύπτουμε χάρη σε φωτισμένους «εισηγητές». Φαντάζομαι να καταλάβατε ότι αντέστρεψα την ερώτηση με όλες τις ιδιαιτερότητες που έχει.
Ποια είναι η αξία των προφορικών πολιτισμών στην εποχή του ίντερνετ κατά την οποία η επικοινωνία σε μεγάλο βαθμό γίνεται γραπτά;
Το πρόβλημα είχε επισημανθεί και στους διαλόγους του Πλάτωνα, όταν επιβλήθηκε ο γραπτός πολιτισμός έναντι του προφορικού. Είδαμε όμως ότι 2.500 χρόνια τώρα η προφορικότητα διακρίνει τη βαθύτερη συναισθηματική μας πρόσβαση στον «άλλο» (αγάπη). Για να μην παλινωδώ, κανείς δεν τραγουδάει, δεν κάνει μουσική ούτε συντονίζεται με την ψυχή του άλλου γραπτώς.
Στο σημείωμά σας που υπάρχει στο CD αναφέρεστε στη θρησκευτικότητα σε σχέση με τη μικροαστική θρησκευόμενη συνείδηση.
Ο Γιάννης Γιάρος και ο Ε. Ζάχος Παπαζαχαρίου επιστέγασαν το έργο μας «Τα αναστάσιμα». Οι αναστάσιμοι ύμνοι είναι καταλυτικό βίωμα της χριστιανικής τελετουργίας περίπου 2.000 χρόνια τώρα. Για πόσους το περιεχόμενό τους αποτελεί εγκόλπιο ζωής ώστε να μη χρειάζεται να επανερχόμαστε εμείς; Οσοι όμως μένουν στον τύπο και όχι στην ουσία διαμορφώνουν την ομάδα των μικροαστικών παραδοχών σε αντίθεση με τους ανθρώπους της υπαίθρου, όπου οι συνθήκες ωριμάζουν τη θρησκευτικότητα της συνείδησης που διαβάζει τον σεβασμό πέραν των ηθικών αξιών και τον σεβασμό της φύσης στον εαυτό της. Σας εύχομαι «έρρωσθε»!