Aύγουστος: Οι λιγοστές ειδήσεις του θέρους
στασιν, κανονοβολισμοί και περί την 24 λίαν πρωί έφθασεν εις Μεσολόγγιον ο Ελληνικός στόλος συγκείμενος εκ τριάκοντα τριών πλοίων· την αυτήν στιγμήν τα εις τον λιμένα ελλιμενισμένα τέσσαρα Τουρκικά πλοία (ιμπρίκια) εσηκώθησαν εις τα πανιά και διηυθύνθησαν προς τας Π. Πάτρας, αλλ’ η εμπροσθοφυλακή του Ελλ. στόλου τα κατεδίωξε και εβίασε το εν εξ αυτών να βάλη πυρ και να καή […]
Περί δε την μεσημβρίαν εφάνη συσσωματωμένος ο εχθρικός στόλος ερχόμενος από τα νερά της Κεφαλληνίας και διευθυνόμενος κατά του Ελληνικού. Ήρχισε δε τότε ναυμαχία πεισματωδεστάτη, και μετά μικρόν ο εχθρικός στόλος, ει και υπέρ άνεμον διατελών, τρέπεται εις φυγήν και καταδιώκεται παρά του Ελληνικού μέχρι του δυτικού μέρους της Κεφαλληνίας.
Περί την 6 δε ώραν Μ. Μ. προσωρμίσθησαν εις τον λιμένα του Μεσολογγίου πέντε Ελληνικά πλοία υπ’ τον αντιναύαρχον Σαχτούρην και απεβίβασαν τας παρά της Διοικήσεως στελλομένας τροφάς· ενώ τα άλλα είκοσιν-οκτώ υπό τους ναυάρχους Μιαούλην, Κολανδρούτσον και Αποστόλην εξηκολούθουν την καταδίωξιν του εχθρικού στολίσκου, όστις απεσύρθη εις την ξηράν περί την Ασπρην αλυκήν.
Την 25 το πρωί επέστρεψαν και τα λοιπά πλοία και ελλιμενισθέντα έπεμψαν αμέσως εις την λίμνην είκοσι λέμβους, αίτινες εφορμήσασαι κατά του εχθρικού στολίσκου και βοηθούμεναι υπό των εν τω λιμένι Ελληνικών πασσαρών, εκυρίευσαν μετά δεκαπέντε λεπτών συμπλοκήν επτά εχθρικά πλοιάρια, μεταξύ των οποίων και τρία των μεγαλητέρων, δήλα δη δύο μύστικα και ένα μπόβον, τα οποία δεν ήσαν τραβηγμένα εις την ξηράν. Εφονεύθησαν δε επτά Ελληνες και επληγώθησαν πέντε, εν οις θανατηφόρως και ο Μάνθος Ι. Τρικούπης.
Περί δε την 4 ώραν Μ. Μ. επέπεσεν εις το εχθρικόν στρατόπεδον η έξωθεν ελθούσα επικουρία, συγκειμένη από τα σώματα του Γεν. αρχηγού Καραϊσκάκη, των Τζαβελλαίων και λοιπών, και συγχρόνως εξελθούσα η φρουρά, ώρμησε κατά των εχθρικών περιχαρακωμάτων και εκυρίευσε τέσσαρα εχθρικά
κανονοστάσια και το πλείστον μέρος των περιχαρακωμάτων. Μετά δε 3½ ωρών πεισματωδεστάτην μάχην επέστρεψεν εις το φρούριον καταφορτωμένη εκ σημαιών, όπλων και άλλων, απεσύρθησαν δε και τα έξωθεν ελθόντα εις επικουρίαν σώματα. Ή των εχθρών φθορά υπήρξε σημαντική· περί τους 600 εφονεύθησαν και επληγώθησαν, Ελληνες δε εκ των έσω εφονεύθησαν δεκαεπτά και δεκατρείς επληγώθησαν. […]
Την 30 ανεχώρησεν ο Ελλ. στόλος αφήσας μόνον οκτώ πλοία προς φύλαξιν και αποκλεισμόν του Κορινθιακού και Αμβρακικού κόλπου. (Αρτέμιου Ν. Μίχου, «Απομνημονεύματα της δευτέρας πολιορκίας του Μεσολογγίου. 1825-1826», εν Αθήναις εκ του τυπογραφείου της Ενώσεως, 1883, δεύτερο βιβλίο σελ. 28)