Το νέο ψηφιακό προλεταριάτο

Η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση και η ραγδαία ψηφιοποίηση των παραγωγικών διαδικασιών οδηγούν και στην ανατροπή των γνωστών εργασιακών σχέσεων. Μια άγνωστη μορφή εργασίας στην Ελλάδα ήταν μέχρι πρόσφατα η εργασία μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας. Η πρώτη γνωστή πλατφόρμα που δραστηριοποιήθηκε στη χώρα μας ήταν η Uber. Ομως η συγκεκριμένη σχέση εργασίας διαδόθηκε μέσω των πλατφορμών για τη διανομή φαγητού κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Οι δύο μεγαλύτερες πλατφόρμες στον συγκεκριμένο τομέα είναι η Wolt και η efood. Η Wolt υιοθέτησε εξαρχής στην Ελλάδα το εργασιακό μοντέλο του «ανεξάρτητου συνεργάτη» ο οποίος λαμβάνει ως αμοιβή ποσοστό από την αξία των παραγγελιών που του αναθέτει η πλατφόρμα. Η efood διατηρούσε την παραδοσιακή μορφή της εξαρτημένης εργασίας με τους διανομείς που συνεργάζονται με αυτή.

Η έλλειψη νομοθετικού πλαισίου για τους εργαζόμενους σε πλατφόρμες επέτρεπε ένα ευρύ πλαίσιο ευελιξίας. Η μόνη νομοθετική ρύθμιση που θα είχε μια πιθανή εφαρμογή είναι αυτή του τεκμηρίου του άρθρου

1 ν. 3846.2010 σύμφωνα με την οποία αν κάποιος απασχολείται αυτοπροσώπως με σύμβαση έργου ή υπηρεσιών σε έναν εργοδότη για τουλάχιστον εννέα μήνες, τεκμαίρεται ότι υφίσταται σχέση εξαρτημένης εργασίας.

Ο νόμος Χατζηδάκη, ειδικά για τους εργαζόμενους σε πλατφόρμες, ανέτρεψε το ανωτέρω τεκμήριο της εξαρτημένης εργασίας και καθιέρωσε το αντίστροφο κριτήριο του τεκμηρίου της σχέσης του ανεξάρτητου συνεργάτη. Η ρύθμιση αυτή είναι σε πλήρη αντίθεση με τις νομοθετικές ρυθμίσεις σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ισπανία, όπου θεσπίστηκε η υποχρεωτικότητα της εξαρτημένης σχέσης εργασίας.

Η κρίση ας μην είναι η αιτία της δημιουργίας του ψηφιακού προλεταριάτου.