«Θερίζουμε ό,τι σπείραμε»
Της Αναστασίας Τσουκαλά
Δεν ισχυρίζομαι ότι ανέμενα μια βίαιη επανεμφάνιση των φασιστών αυτή την περίοδο ούτε ισχυρίζομαι ότι αντιλαμβάνομαι πλήρως τα κίνητρα των δραστών. Ωστόσο εκπλήσσομαι από την έκπληξη που προκλήθηκε. Συνειδητοποιώ ότι το κυρίαρχο στρεβλό αφήγημα των τελευταίων ετών, που είχε ταυτίσει την απειλή του φασισμού με τη Χρυσή Αυγή, περιθωριοποιώντας κάθε αντίθετη άποψη, όχι μόνο απονεύρωσε τα ευρύτερα αντιφασιστικά ανακλαστικά της κοινωνίας αλλά εδραίωσε και μια αυταπάτη, με αποτέλεσμα να ερμηνευτεί η καταδικαστική απόφαση ως ισχυρό ανάχωμα στον φασισμό.
Προκειμένου να επιτευχθεί η προσδοκώμενη κοινωνική συσπείρωση γύρω από τη δίκη της Χρυσής Αυγής παραβλέφθηκε η επικινδυνότητα άλλων γνωστών φασιστικών ομάδων, αυτόνομων ή παραφυάδων της Χρυσής Αυγής, και υποτιμήθηκε ο κλιμακούμενος εκφασισμός της κοινωνίας. Η πολύτιμη δράση των αντιφασιστών στον δρόμο αποκλήθηκε καταχρηστικά αντιφασιστικό κίνημα, συγκαλύπτοντας αφενός την απουσία μαζικότητας και αφετέρου την απουσία άλλων πρωτοβουλιών, ικανών να αποδυναμώσουν τον φασισμό στη ρίζα του. Τα χρόνια της δίκης –όταν πολλά κυβερνητικά στελέχη είχαν σαφή αντιφασιστική στάση και οι φασίστες κρατούσαν χαμηλό προφίλ– δεν αξιοποιήθηκαν για να οργανωθεί η εισαγωγή μιας αντιφασιστικής παιδείας στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Δεν έγιναν συστηματικές προσπάθειες αποδυνάμωσης του φασισμού στα γήπεδα ούτε υπήρξαν συντονισμένες ενέργειες ώστε να περιοριστεί η ραγδαία διάδοση ενός φασίζοντος λόγου στη δημόσια σφαίρα.
Παρά τον δυναμισμό των αντιφασιστικών πρωτοβουλιών, η εστίαση στη Χρυσή Αυγή λειτούργησε αμυντικά, ως ιδιότυπος κατασταλτικός μηχανισμός, αποκλείοντας τελικά την επιθετική αντιμετώπιση του φασισμού μέσω της υιοθέτησης προληπτικών μέτρων.
Η δράση υποκαταστάθηκε από την αντίδραση. Η ιστορική ευκαιρία χάθηκε και σήμερα βρισκόμαστε αντιμέτωποι με το αποτέλεσμα των λανθασμένων χειρισμών του παρελθόντος. Η ενδεχόμενη ανασυγκρότηση των φασιστών, με άγνωστες πολιτικές και κοινωνικές επιπτώσεις, μας καλεί να αντιδράσουμε εν ανάγκη αμυντικά/ συγκρουσιακά, αλλά πρωτίστως να δράσουμε προληπτικά. Είναι άχαρη η πρόληψη. Δεν επιφέρει άμεσα αποτελέσματα, οι διεργασίες είναι συχνά επίπονες και αφανείς, με αβέβαιη έκβαση. Μόνο αυτή οδηγεί όμως μακροπρόθεσμα στην καταπολέμηση του φασισμού.