Είμαι βαμμένη Κρητικιά ως το κόκαλο

Η εκρηκτική ηθοποιός μιλάει για τον «Σασμό», την κρητική βεντέτα, την κρίση και την πολιτική

Κάθε παρουσία της στην ελληνική τηλεόραση ή στον κινηματογράφο ήταν θέμα συζήτησης. Και αυτό γιατί το εκρηκτικό μεσογειακό ταμπεραμέντο της δεν μπορεί να αφήσει κανέναν/καμία αδιάφορο/η. Ο ρόλος της μάτερ φαμίλιας που ανέλαβε φέτος στον «Σασμό», στη μεταφορά του μυθιστορήματος του Σπύρου Πετρουλάκη στην τηλεόραση του Alpha, μοιάζει με επιστέγασμα της διαχρονικής της παρουσίας στη μικρή οθόνη – για άλλη μια φορά λοιπόν η «βαμμένη» Κρητικιά ηθοποιός βρίσκεται στο επίκεντρο των συζητήσεων. Την αναζητήσαμε για να συζητήσουμε μαζί της με αφορμή τον «Σασμό» και η συνέντευξη ανοίχτηκε σε θέματα της επικαιρότητας.

Στον ρόλο της Καλλιόπης στον «Σασμό» κινείστε με εντυπωσιακή φυσικότητα. Αναρωτιέμαι αν έχετε ζήσει από κοντά κάποια κρητική βεντέτα;

Ο αδερφός της γιαγιάς μου σκοτώθηκε στα 18 του χρόνια από ένα ατυχές συμβάν όταν μπήκε στη μέση για να σταματήσει τον τσακωμό μεταξύ ενός κολλητού του φίλου και ενός άλλου και δέχτηκε εκείνος τη μαχαιριά. Το σπίτι του και η οικογένειά του ζητούσαν εκδίκηση, ενώ έβγαλαν και ένα τραγούδι που είχε κάνει πολύ μεγάλη εντύπωση στην τοπική κοινωνία. Η γιαγιά μου τότε μεσολάβησε προκειμένου να συγχωρεθεί ο δολοφόνος του αδερφού της και να μην ξεκινήσει βεντέτα με αλληλοσκοτωμούς.

Μου λέγατε νωρίτερα πως είστε βαμμένη Κρητικιά. Τι εννοείτε ακριβώς;

Εζησα στην Κρήτη μέχρι τα 18 μου, αλλά δεν «έφυγα» ποτέ από το νησί. Οταν μιλάμε στην Κρήτη για κάποιον που έχει εμμονή με κάτι σε υπερθετικό βαθμό λέμε ότι είναι βαμμένος ως το κόκαλο. Ετσι κι εγώ είμαι βαμμένη Κρητικιά ως το κόκαλο. Ολη η ύπαρξή μου βασίζεται στην Κρήτη.

Θεωρείτε ότι η κρητική κοινωνία είναι μητριαρχική ή πατριαρχική;

Είναι μητριαρχική· ανέκαθεν ήταν. Οχι όμως με την έννοια της γυναίκας που κάνει κουμάντο στην οικογένεια. Αλλά –κι αυτό είναι σημαντικό– δεν παίρνει αποφάσεις ο άντρας χωρίς να συναποφασίσει η γυναίκα. Την κυριαρχική φύση της Κρητικιάς μάνας δεν την αμφισβητεί κανένας. Της έχει δοθεί το στέμμα της δύναμης και της στοργής. Οι Κρητικές από μικρή ηλικία «εκπαιδεύονται» να σέβονται την οικογένεια και να την ενδυναμώνουν. Ξέρουν να στηρίζουν την οικογένεια και τον άντρα τους.

Στη δική σας οικογένεια πώς ήταν τα πράγματα;

Οταν πέθανε σε μικρή ηλικία η μητέρα μου ήμουν ακόμη παιδί. Κι όμως ένιωσα αμέσως την ανάγκη να στηρίξω την οικογένειά μας. Ο ρόλος της μητέρας, της συζύγου, της κόρης, της αδερφής είναι πολύ σημαντικός για την κρητική οικογένεια. Δεν είναι απλές ανθρώπινες φιγούρες αλλά καρποί της δύναμης και της αγάπης. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο άντρας στην κρητική κοινωνία εξοστρακίζεται ή υποβαθμίζεται. Εξω από τον στενό κύκλο της οικογένειας η γυναίκα σιωπά. Ο άντρας φαίνεται να οδηγεί την οικογένεια στην αρένα της ζωής, αλλά η γυναίκα είναι εκείνη που τον στηρίζει ουσιαστικά και πάρα πολύ δυναμικά.

Περιμένατε την επιτυχία του «Σασμού» ή θεωρούσατε ότι το θέμα του θα είχε μόνο τοπικό ενδιαφέρον;

Είναι εγωιστικό να πω ότι την περίμενα, αλλά είναι αλήθεια. Περίμενα ότι θα έχει μεγάλη επιτυχία, όχι όμως σε αυτό τον βαθμό. Οταν συναντάς κόσμο στον δρόμο και σου λένε «σ’ ευχαριστώ» ξαφνιάζεσαι. Είναι αλλιώς να σου λένε «μπράβο» κι αλλιώς «σ’ ευχαριστώ». Το πρώτο το έχω εισπράξει αρκετά στη ζωή μου και με θεωρώ τυχερό άνθρωπο που το έχω ζήσει, αλλά το «ευχαριστώ» είναι η πρώτη φορά που το βιώνω τόσο έντονα.

Υπάρχει εξήγηση γι’ αυτό;

Τα τελευταία 10-15 χρόνια περάσαμε πολύ δύσκολες καταστάσεις. Συμπτωματικά είναι το ίδιο χρονικό διάστημα –15 χρόνια– που λείπω από την τηλεόραση. Οχι από τη δουλειά γενικά ή από τα κοινά, αλλά από την ελληνική τηλεόραση. Ολα αυτά τα χρόνια ο κόσμος έζησε την οικονομική κρίση που επηρέασε κάθε τομέα, όπως άλλωστε και την τέχνη όπου υπήρξε έντονη ένδεια. Στη γενικότερη κρίση αξιών (και στην πολιτική φυσικά) προστέθηκε τα τελευταία χρόνια και η πανδημία – όλοι νιώσαμε ότι δεν αντέχουμε άλλο. Κι εγώ το βίωσα όπως οι υπόλοιποι. Σε αυτή την κατάσταση λοιπόν χρειαζόμασταν κάτι αληθινό. Κάτι που να μη μας παραμυθιάζει, αλλά να μας θυμίζει ότι η ζωή έχει και τα καλά της δίπλα σε όλα τα κακά της, έχει και την ομορφιά δίπλα στην ασχήμια της. Σε αυτήν τη δουλειά υπάρχουν η αγάπη και ο έρωτας δίπλα στο κακό που εκφράζεται μέσω της άδικης αντιμετώπισης σε μια ανθρώπινη ιστορία που εκδηλώνεται μέσω της αντιδικίας ανάμεσα σε δύο οικογένειες. Η μυθοπλασία του «Σασμού» –από την αρχική ιστορία του Σπύρου Πετρουλάκη– ακουμπά στην αλήθεια, καθώς φέρνει στοιχεία από την κρητική παράδοση. Ολα αυτά όμως δεν θα λειτουργούσαν αν δεν υπήρχαν τόσο καλοί συντελεστές σε όλα τα επίπεδα της παραγωγής. Πολλοί είναι εκείνοι που ταυτίζονται με τις περιπέτειες των ηρώων του «Σασμού». Σκεφτείτε ότι καθώς πλησιάζει η στιγμή που προετοιμάζεται ένας φόνος στη σειρά παίρνω μηνύματα από φαν που με παρακαλούν να επέμβω ώστε να αποφευχθεί.

Προσέξτε μόνο μη ζήσετε καταστάσεις Αρτέμη Μάτσα που τον προπηλάκιζαν επειδή ήταν «συνεργάτης των Γερμανών»

και «χαφιές» και δεν μπορούσε να βγει από το σπίτι του.

Λέτε να μου επιτεθούν στη λαϊκή επειδή είμαι η κακιά της σειράς; (γελάει) Το έχω ζήσει κι αυτό. Οταν έκανα τη «Λάουρα» του Ξενόπουλου με τον Γιώργο Κιμούλη ήμουν κοριτσάκι. Ηταν μόλις η δεύτερη δουλειά μου και είχαμε μεγάλη επιτυχία γιατί για πρώτη φορά μια εικοσάχρονη έπαιζε την εικοσάχρονη. Μέχρι τότε οι 30χρονες έπαιζαν τις μικροκοπέλες, οπότε η διαφορά φάνηκε στο κοινό και έγινε χαμός. Κυριολεκτικά δεν μπορούσα να περπατήσω στον δρόμο και αναγκαζόμουν να παίρνω ταξί για να πηγαίνω όπου ήθελα. Ακόμη και στα Χανιά όταν πήγαινα κρυβόμουν καθώς όταν έβγαινα έξω μου τραβούσαν τα ρούχα, πολύς κόσμος μαζευόταν έξω από το σπίτι μου κ.λπ. Θυμάμαι μια μέρα στην Ακαδημίας που με στρίμωξαν δεκάδες γυναίκες και παραλίγο να με δείρουν. Προσπαθούσαν να μου σκίσουν τα ρούχα ή να μου τραβήξουν τα μαλλιά λέγοντάς μου «δεν ντρέπεσαι», «κοντεύει να πεθάνει η μάνα σου από τη στενοχώρια», επειδή το προηγούμενο βράδυ είχαν δει ένα επεισόδιο όπου η ηρωίδα που υποδυόμουν μπήκε σε μοναστήρι. Είχα πάθει σχεδόν αγοραφοβία τότε και δεν ήθελα ούτε να δουλέψω επειδή ήμουν απροετοίμαστη. Μικρό παιδί. Ο Ορφέας (σ.σ.: Ορφέας Αυγουστίδης, ο γιος της) ήταν πολύ καλύτερα προετοιμασμένος όταν πρωτοβγήκε στη δουλειά γιατί και οι δύο γονείς του είμαστε ηθοποιοί και τα ζούσε όλα αυτά από μικρός, του είχαμε μιλήσει με τον Ντίνο. Εγώ ήρθα από την Κρήτη χωρίς να ξέρω τίποτε και μου ήρθε κεραυνός. Σε αυτές τις περιπτώσεις ή θα καβαλήσεις καλάμι ή θα τρομάξεις τόσο πολύ που θα μαζευτείς στη γωνιά σου. Εγώ έπαθα το δεύτερο. Για καιρό μου έλεγε ο Κιμούλης: «Βρε πάμε να παίξουμε στο θέατρο» και του έλεγα «Γιώργο μου, δεν μπορώ να αντιμετωπίσω άλλες τέτοιες καταστάσεις».

Οι συνέπειες της δημοσιότητας πάντως σήμερα εκδηλώνονται και με άλλους τρόπους, έτσι δεν είναι;

Ναι, βέβαια. Πλέον η μεγάλη φασαρία γίνεται στα social media. Και οι εκδηλώσεις λατρείας ή οι ύβρεις σε βρίσκουν μες στο σπίτι σου. Αυτό κι αν είναι ζόρικο ή τρομακτικό. Λύση μόνο φαινομενικά υπάρχει. Κλείνεσαι στο σπίτι σου, είσαι ασφαλής και δεν ανοίγεις καμιά οθόνη. Ομως δεν γίνεται να ζεις έτσι καθώς απομακρύνεσαι όχι απλώς από την πραγματικότητα, αλλά κι από την ίδια τη ζωή. Κι αν είσαι έτοιμος να ρισκάρεις να βγαίνεις έξω, τότε θα πρέπει να είσαι προετοιμασμένος για το ενδεχόμενο να δεχτείς είτε μπουγέλα είτε ανθοδέσμες. Το μυστικό είναι να είσαι ψύχραιμος και να τα αντιμετωπίζεις με χιούμορ. Κυρίως όμως πρέπει να έχεις σεβασμό για όλους τους ανθρώπους που διαθέτουν τον πολύτιμο χρόνο τους στους άλλους, έστω και με μορφή της παρακολούθησης ενός σίριαλ. Προσωπικά με τιμά η σκέψη ότι τόσο πολύς κόσμος περιμένει να δει την τηλεοπτική δουλειά στην οποία συμμετέχω. Και φυσικά με χαροποιεί.

Είπατε πριν για τη δεκαπενταετή απουσία σας από την τηλεόραση. Γιατί λείψατε τόσο πολύ;

Καταρχάς ήμουν αντιδήμαρχος στον Δήμο της Αθήνας. Οταν καταπιάνομαι με κάτι θέλω να το κάνω όσο καλύτερα μπορώ. Δεν θα μπορούσα να αφοσιωθώ ολοκληρωτικά στα του δήμου αν είχα και την τηλεόραση. Ειδικά στο κομμάτι της πολιτικής έκανα την πρακτική μου πηγαίνοντας καθημερινά στον δήμο από νωρίς το πρωί και μάθαινα διαρκώς νέα πράγματα. Η αγωνία μου ήταν να εκπροσωπήσω τους πολίτες που με ψήφισαν έχοντας καθαρή και ήσυχη τη συνείδησή μου. Γι’ αυτό άλλωστε σε αρκετές ψηφοφορίες του δημοτικού συμβουλίου απείχα επειδή δεν συμφωνούσα με όσα άκουγα.

Σε ποια πράγματα κυρίως διαφωνούσατε;

Δεν ήθελα να με περιορίζουν. Δεν ήθελα να εκπροσωπώ μεγάλη μερίδα πολιτών την οποία στο τέλος θα ένιωθα ότι κορόιδευα. Δεν θα το επέτρεπα ποτέ στον εαυτό μου. Ούτε στο σπίτι μου το κάνω αυτό – αν έκανα κάποια λάθη στο μεγάλωμα του γιου μου π.χ., τα έκανα από συναισθηματική ανωριμότητα. Κυρίως διαφωνούσα ως προς τον τρόπο που θα δινόταν λύση σε κάποιο θέμα. Και αυτή η στάση μου συνιστούσε πολιτική πράξη που ήταν αντίθετη σε πολλές επιλογές της παράταξης με την οποία είχα συμπαραταχτεί.

Η εποχή που ζούμε είναι μια εποχή δικαιοσύνης για τις γυναίκες; Kαι δεν αναφέρομαι μόνο στο #MeToo.

Ας πούμε ότι είναι μια καλή αρχή. Θα ήθελα πάντως να δω αυτήν τη δικαιοσύνη για όλο τον κόσμο. Δεν είναι μόνο η σεξουαλική κακοποίηση. Υπάρχουν πολλών μορφών κακοποιήσεις. Είναι επίσης πολύ σοβαρό και αποκαρδιωτικό το bullying κατά των γυναικών στο επαγγελματικό πεδίο. Ωστόσο δεν πρέπει να αποστρέφουμε το βλέμμα μας από τις κακοποιήσεις κατά

παιδιών ή και αντρών. Η δικαιοσύνη πρέπει να υπάρχει για όλους. Μια αρχή που μου έδωσαν οι γονείς μου και την ακολουθώ πιστά είναι να μην κάνεις αυτό που δεν θέλεις να σου κάνουν. Αν το τηρούσαμε όλοι αυτό, δεν θα υπήρχαν αυτά τα φαινόμενα.

Και γιατί δεν το τηρούμε;

Γιατί υπάρχουν απίστευτος εγωισμός και απληστία.

Εχει αλλάξει η Κρήτη που ξέρατε από τα παιδικά σας χρόνια;

Ναι, δυστυχώς. Ο τουρισμός εισέβαλε στο νησί και το σάρωσε. Είναι αδιανόητο οι ακτές μας, όπου κολυμπούσαμε ελεύθερα κάποτε, να ανήκουν πλέον σε μεγάλες επιχειρήσεις που σε χρεώνουν για να έχεις πρόσβαση στη θάλασσα. Μια άλλη αρνητική συνέπεια είναι πως η χαρακτηριστική εγκάρδια φιλοξενία των Κρητικών έχει εμπορευματοποιηθεί σε πολλά σημεία της πεδινής αστικής Κρήτης, ειδικά εκεί όπου έχουν χτιστεί πολλά ξενοδοχεία. Ευτυχώς ο πολιτισμός της Κρήτης διασώζεται σε κάποιους ορεινούς τόπους και προσπαθούμε να τον διασώσουμε και να τον διαδώσουμε. Κάτι που επιχείρησα με την ίδρυση του πολιτιστικού κέντρου στον Μυλοπόταμο – συνειδητή η επιλογή του μέρους, αν και Χανιώτισσα, για να βρίσκεται στο κέντρο του νησιού.

Μοιράζετε τον χρόνο σας μεταξύ ΗΠΑ και Ελλάδας τα τελευταία χρόνια. Η ζωή στη Νέα Υόρκη πώς είναι;

Οι Αμερικανοί ζούνε με το μότο «αν δεν είσαι πρώτος, δεν είσαι τίποτε». Παρότι σκληρό και σχεδόν σοκαριστικό, προσωπικά με ιντριγκάρει, επειδή μου αρέσει να δίνω πάντα τον καλύτερο εαυτό μου σε ό,τι κάνω και βουτάω με τα μούτρα στη δουλειά. Πάντως, επειδή ως άνθρωπος έχω πάντα καλές προθέσεις, ξεκινώ κάθε περιπέτεια με τη σκέψη στο καλό. Αυτό συνέβη και με τη Νέα Υόρκη που είναι συγκλονιστική πόλη.

«Αν είσαι έτοιμος να ρισκάρεις να βγαίνεις έξω, τότε θα πρέπει να είσαι προετοιμασμένος για το ενδεχόμενο να δεχτείς είτε μπουγέλα είτε ανθοδέσμες. Το μυστικό είναι να είσαι ψύχραιμος»

«Οταν συναντάς κόσμο στον δρόμο και σου λένε

“σ’ ευχαριστώ” για τον “Σασμό ” ξαφνιάζεσαι. Είναι αλλιώς να σου λένε “μπράβο” κι αλλιώς

“σ’ ευχαριστώ ”»