Παγκόσμια αστάθεια προ των πυλών
Πώς η εμπόλεμη κατάσταση στην Ουκρανία επηρεάζει πολλά ανοιχτά μέτωπα: στρατιωτικά, πολιτικά και κοινωνικά
Εν συντομία
Η παγκόσμια τάξη βρίσκεται σε κρίση εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία, ο οποίος εντείνει τις αντιθέσεις και επιταχύνει τις εξελίξεις.
Γιατί ενδιαφέρει
Η αποσταθεροποίηση δημιουργεί κοινωνικές και γεωπολιτικές εντάσεις.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν άνοιξε το κουτί της Πανδώρας, όπως δεν το άνοιξε η δολοφονία του αρχιδούκα Φραγκίσκου Φερδινάνδου, διαδόχου του θρόνου της Αυστροουγγαρίας, το 1914, στο Σαράγεβο. Τα δύο παραπάνω συμβάντα επιτάχυναν τις τάσεις και έδωσαν χώρο στις μετέπειτα εξελίξεις. Ωστόσο αυτό δεν σημαίνει πως ο πόλεμος στην Ουκρανία θα οδηγήσει σε έναν τρίτο παγκόσμιο πόλεμο,
παρόλο που έχει λάβει οικουμενικές διαστάσεις. Αυτή ακριβώς η οικουμενικότητα είναι υπαίτια αφενός για το σοβαρότατο ενδεχόμενο της διάχυσης του πολέμου σε άλλες περιοχές, αφετέρου για την πολιτική αποσταθεροποίηση αρκετών κοινωνιών.
Οι «μισοπαγωμένες» συγκρούσεις
Συρία, Ναγκόρνο-Καραμπάχ και Λιβύη αποτελούν θεωρητικά «παγωμένες συγκρούσεις», όμως βαίνουν προς περαιτέρω κλιμάκωση. Η Τουρκία απειλεί να εισβάλει στη Συρία ώστε να εκκαθαρίσει τους Κούρδους, ενώ στηρίζει τους τζιχαντιστές στο Ιντλίμπ. Την ίδια στιγμή στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, παρά την παρουσία ρωσικών ειρηνευτικών στρατευμάτων, οι Αζέροι με τους Αρμένιους ανταλλάσσουν πυρά που αφήνουν πίσω τους νεκρούς. Θυμίζοντας ταυτόχρονα πως η συγκεκριμένη σύγκρουση μόνο διευθετημένη δεν είναι. Παρόλο που η Αρμενία επιθυμεί την κανονικοποίηση των σχέσεων με το Μπακού και την Αγκυρα. Ως προς τη Λιβύη, η κατάσταση είναι κάθε άλλο παρά σταθεροποιημένη. Τα δεδομένα είναι ρευστά και συχνά πυκνά ομάδες πολιτοφυλάκων ανταλλάσσουν πυρά στην πρωτεύουσα Τρίπολη. Επιπροσθέτως, στη Λιβύη συνυπάρχουν ακόμη δύο εξουσίες, χωρίς καμία προοπτική προς το παρόν για άρση του αδιεξόδου.
Η διαχρονική πυριτιδαποθήκη
Ολα αυτά τη στιγμή που στο Κόσοβο λίγο έλειψε να ξεκινήσει πρόσφατα ένας νέος πόλεμος ανάμεσα σε Σέρβους και Αλβανούς με επίδικο τις… πινακίδες των ΙΧ αυτοκινήτων. Συγχρόνως, η Βουλγαρία θα εισέλθει σε νέο εκλογικό γύρο, από τον οποίο δεν είναι βέβαιο ότι θα εξέλθει κάποιος ως απόλυτος νικητής. Συν τοις άλλοις, η Βοσνία -Ερζεγοβίνη, που γειτνιάζει με το Κόσοβο και τη Σερβία, μήνες τώρα βρίσκεται υπό κατάρρευση, εξαιτίας της πρόθεσης της σερβικής Δημοκρατίας της Σέρπσκα να αποσχιστεί, δημιουργώντας δικό της κράτος ή εντασσόμενη στη Σερβία. Ως εκ τούτου, η συμφωνία του Ντέιτον (1995) παραπαίει, ενώ η κατευναστική διαμεσολάβηση του ύπατου εκπροσώπου Κρίστιαν Σμιτ για την παραχώρηση επιπλέον εκλογικών προνομίων προς τις μειονότητες επιχειρεί να προλάβει τα χειρότερα.
Πολιτική και κοινωνική αποσταθεροποίηση
Η πολιτική κρίση όμως έχει χτυπήσει την πόρτα και της Ιταλίας, όπου η ακροδεξιά επελαύνει με την Τζόρτζια Μελόνι στο τιμόνι. Επιπροσθέτως, στο «μακρινό» Ιράκ το χάος που δημιούργησαν οι Αμερικανοί και εκμεταλλεύτηκε το ISIS συνεχίζεται, με τους διαδηλωτές να έχουν εισβάλει και να κάνουν κατάληψη στο κοινοβούλιο. Ακόμη, στη Λατινική Αμερική η «ροζ παλίρροια» όχι μόνο έχει επιστρέψει αλλά μοιάζει με κύμα που συμπαρασύρει τις συντηρητικές κυβερνήσεις της «τάξης και ασφάλειας». Τέλος, στη Νότια Αφρική νέα αιματηρά επεισόδια ξέσπασαν στην πόλη Τεμπίσα, πλησίον του Γιοχάνεσμπουργκ, ανασύροντας μνήμες από τις περσινές διαδηλώσεις οργής για το «οικονομικό απαρτχάιντ».
Επίσης, η κατάσταση στην Παλαιστίνη είναι κάθε άλλο παρά σταθερή αφού οι πυροβολισμοί κατά των Παλαιστινίων και οι συγκρούσεις με τον ισραηλινό πληθυσμό είναι σχεδόν καθημερινά φαινόμενα. Από κοντά βρίσκεται και ο Λίβανος, όπου η πολιτική κρίση σε συνδυασμό με την οικονομική δυσπραγία έχουν δημιουργήσει ένα εκρηκτικό μείγμα. Εκεί η κρίση ενίοτε ξεσπάει στο κοινωνικό επίπεδο και ενίοτε στο στρατιωτικό, με τη Χεζμπολάχ να έχει «αναλάβει» τη διεκδίκηση της λιβανέζικης ΑΟΖ έναντι του Ισραήλ.
Στο Κόσοβο λίγο έλειψε να ξεκινήσει πρόσφατα ένας νέος πόλεμος ανάμεσα σε Σέρβους και Αλβανούς με επίδικο τις… πινακίδες των ΙΧ