Tόπος ανεκπλήρωτου πάθους
Το μεγαλύτερο μέρος της αρχαίας Τροιζήνας, μυθικής γενέτειρας του Θησέα, είναι σήμερα θαμμένο κάτω από πυκνοφυτεμένα περιβόλια με οπωροφόρα δέντρα. Μόνο το ιερό του Ιππολύτου, το οποίο βρισκόταν έξω από τα τείχη της πόλης, έχει ανασκαφεί σε μεγάλη έκταση και πλέον αποτελεί τον επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο της περιοχής. Στο ιερό εκείνο λατρεύτηκε, αρχικά ως ήρωας και κατόπιν ως θεός, ο νεαρός γιος του Θησέα. Ο χώρος αυτός πάντοτε μου ασκούσε ιδιαίτερη έλξη, καθώς ζωντανεύει στη μνήμη μας τον μύθο για τον παράφορο αλλά ανεκπλήρωτο έρωτα της Φαίδρας για τον έφηβο Ιππόλυτο, που προκάλεσε τον τραγικό θάνατο και των δύο. Αυτό το συγκλονιστικό ερωτικό δράμα υπήρξε πηγή έμπνευσης για δύο τραγικούς ποιητές της αρχαιότητας, τον Σοφοκλή και τον Ευριπίδη, αλλά και για άλλους μεταγενέστερους και σύγχρονους δημιουργούς.
Το τοπίο είναι μαγευτικό, με το ύψωμα όπου κάποτε βρισκόταν η ακρόπολη της αρχαίας πόλης να ορθώνεται σαν σκηνικό πίσω από το ιερό. Από τη θέση όπου τώρα βρίσκεται η βυζαντινή εκκλησία της Επισκοπής μπορεί κανείς να κατοπτεύσει όλο τον κάμπο της Τροιζήνας, μέχρι το αρχαίο λιμάνι του Πώγωνα και τη λιμνοθάλασσα της Ψήφτας. Μια μεγάλη πυκνόφυλλη μουριά λίγο μετά την είσοδο του αρχαιολογικού χώρου υποδέχεται τους επισκέπτες προσφέροντας τον ίσκιο της πριν από την περιήγησή τους στον αρχαιολογικό χώρο.
Η λατρεία του τοπικού ήρωα Ιππολύτου άρχισε στα γεωμετρικά χρόνια, σε ένα υπαίθριο τέμενος με πεντάπλευρο περίβολο. Αργότερα, πιθανότατα στους ύστερους αρχαϊκούς χρόνους, κατασκευάστηκε ένας ναΐσκος με πρόσοψη στα δυτικά και ένας κτιστός βωμός. Η αποθέωση του Ιππολύτου από τους Τροιζήνιους έγινε μάλλον στα ελληνιστικά χρόνια, εποχή κατά την οποία αναφέρονται και άλλες τέτοιες περιπτώσεις ηρώων. Τη λατρεία του θεοποιημένου Ιππολύτου εξυπηρετούσε πιθανότατα ένας δωρικός περίπτερος ναός ο οποίος ανεγέρθηκε στο τέλος του 4ου αι. π.Χ. στα νοτιοανατολικά του αρχικού τεμένους. Στον χώρο μεταξύ του ναού του Ιππολύτου και του αρχαιότερου τεμένους αποκαλύφτηκε
ένα μεγάλο τετράγωνο οικοδόμημα των ελληνιστικών χρόνων, το οποίο διέθετε κεντρική περίστυλη αυλή και μια μεγάλη αίθουσα με κλίνες, μαρμάρινες τράπεζες και ορθογώνιες εστίες που θέρμαιναν τον χώρο. Το συγκρότημα αυτό ερμηνεύεται ως το τελετουργικό εστιατόριο του ιερού, όπου γίνονταν οι επίσημες συνεστιάσεις μετά τις καθιερωμένες θυσίες.
Βορειότερα από τον χώρο του Ιππολυτείου, στο πλάτωμα ενός χαμηλού λόφου, σώζονται τα ερείπια της βυζαντινής εκκλησίας της Παναγίας Επισκοπής. Στην ίδια θέση εικάζεται ότι βρισκόταν ο ναός της Αφροδίτης Κατασκοπίας, ιδρυμένος κατά τη μυθική παράδοση από τη Φαίδρα, η οποία κρυμμένη πίσω από μια μυρτιά κατασκόπευε από εκεί τον έφηβο Ιππόλυτο να γυμνάζεται στο στάδιο. Μην μπορώντας να γαληνέψει το πάθος της, τρυπούσε με μανία τα φύλλα της μυρτιάς με μια καρφίτσα που είχε στα μαλλιά της. Η επικράτηση του χριστιανισμού μπορεί να έφερε το τέλος του αρχαίου κόσμου, αλλά η τραγική ιστορία του Ιππολύτου και της Φαίδρας δεν έπαψε να στοιχειώνει αυτό τον τόπο.
Ο αρχαιολογικός χώρος του ιερού του Ιππολύτου, κοντά στο μικρό χωριό της Τροιζήνας, κρυμμένος ανάμεσα σε αγροτικές καλλιέργειες και ελαιώνες, σίγουρα δεν αποτελεί δημοφιλή τουριστικό προορισμό και συνεπώς η ανάδειξή του δεν υπήρξε ποτέ προτεραιότητα των αρχών. Ετσι, σε αυτό τον τόπο μοιάζει ο χρόνος να έχει σταματήσει. Κάθε φορά που τον επισκέπτομαι νιώθω ότι αποπνέει απόκοσμη, σχεδόν μεταφυσική ηρεμία, σαν μια εκκρεμότητα που παραμένει ανοιχτή στο πέρασμα των αιώνων. Οι αρχαιότητες της Τροιζήνας, όπως και η Φαίδρα, με εμφανή τα σημάδια από τη φθορά του χρόνου, μοιάζουν και αυτές να νοσταλγούν τη χαμένη τους αίγλη και να αποζητούν (μάταια;) να αγαπηθούν από τις νεότερες γενιές της ανθρωπότητας. Ισως πάλι αυτές οι αποσπασματικές, κατακερματισμένες αρχαιότητες να γοητεύουν τελικά περισσότερο τον σύγχρονο, πάσχοντα άνθρωπο, ο οποίος φαίνεται να έχει απομακρυνθεί από τους κλασικούς προγόνους που υμνούσαν την τελειότητα. Αλλωστε, όπως έγραψε και ο Αντόνιο Πόρκια, «ακόμη και τα λουλούδια για να σκορπίσουν την ευωδιά τους πρέπει να πεθάνουν λίγο».