Οι Ευρωπαίοι ηγέτες συνεδρίασαν ξανά, αλλά δεν έδωσαν λύση

Η Γερμανία ελίχτηκε περί του πλαφόν, ο νέος δείκτης θα υιοθετηθεί το 2023, αλλά ο Μητσοτάκης είναι ικανοποιημένος

Οπως ακριβώς είχε γίνει στα χρόνια 2010-13, όταν κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους οι Ευρωπαίοι ηγέτες κάθε τόσο συνεδρίαζαν ανακοινώνοντας αποφάσεις για τις οποίες δήλωναν βαρύγδουπα ότι θα θέσουν τέλος στην αναταραχή στις αγορές κρατικών ομολόγων του ευρωπαϊκού νότου και δυο μέρες μετά ανακαλύπταμε ότι οι αποφάσεις αυτές είχαν μηδενική αποτελεσματικότητα, έτσι και τώρα οι Ευρωπαίοι ηγέτες συνεδριάζουν κάθε τόσο, υποτίθεται για να δώσουν λύση στην ενεργειακή κρίση, αλλά οι αποφάσεις που λαμβάνουν έχουν ξανά μηδενική αποτελεσματικότητα.

Τη στιγμή που το ενεργειακό κόστος από κάθε πόρο –πετρέλαιο, φυσικό αέριο και κυρίως ηλεκτρικό ρεύμα– έχει ξεφύγει στη στρατόσφαιρα για το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, τροφοδοτώντας ένα μέσο πληθωρισμό γύρω στο 10%, τη στιγμή που η ύφεση πλησιάζει με απειλητικά βήματα και στις χώρες αρχίζουν οι πρώτες διαδηλώσεις, οι Ευρωπαίοι ηγέτες συνεδρίασαν

εκ νέου την Πέμπτη και την Παρασκευή στις Βρυξέλλες για να βρουν μια κοινή ευρωπαϊκή λύση που θα ρίξει τις τιμές του ρεύματος και… δεν κατέληξαν πουθενά.

Ισχνά μέτρα

Ή μάλλον πάρθηκαν κάποιες αποφάσεις, πράγματι! Η Ευρώπη αποφάσισε να προχωρήσει σε κοινές αγορές φυσικού αερίου, δίνοντας προτεραιότητα στην πλήρωση των χώρων αποθήκευσης, σε μέτρα για την επιτάχυνση ανάπτυξης των ΑΠΕ και σε μέτρα ενεργειακής αλληλεγγύης, στην ανάπτυξη ενός συμπληρωματικού δείκτη για το LNG και την εξέταση ενός «προσωρινού δυναμικού διαδρόμου» στις συναλλαγές φυσικού αερίου για να περιοριστούν οι τιμές. Σχεδιάστηκε επίσης ένα ειδικό αλλά «φτωχό» ευρωπαϊκό ταμείο 40 δισ. ευρώ από τα υπόλοιπα των Ταμείων Συνοχής, απ’ όπου κάθε χώρα θα πάρει ό,τι δεν απορρόφησε ως ΕΣΠΑ για να στηρίξει τα ευάλωτα νοικοκυριά και τις μικρομεσαίες της επιχειρήσεις.

Από Μάρτιο… βλέπουμε

Από αυτά τα υπό συζήτηση και προετοιμασία μέτρα όμως, έτσι όπως έχουν περιγραφεί μέχρι στιγμής, άμεση ανακούφιση για τον επικείμενο χειμώνα θα μπορούσε να προσφέρει ρίχνοντας τις τιμές του ρεύματος μόνο η υιοθέτηση του λεγόμενου «προσωρινού δυναμικού διαδρόμου». Ενός μηχανισμού που είναι πάντως ασαφής και που προβλέπεται ότι θα μπορεί να ενεργοποιηθεί μόνο σε ακραίες συνθήκες, υπό προϋποθέσεις και για περιορισμένο χρονικό διάστημα, προκειμένου να μην ξεφύγουν πολύ προς τα πάνω οι χρηματιστηριακές τιμές του φυσικού αερίου που ορίζουν τις τιμές και της ηλεκτρικής ενέργειας, όπως είχε γίνει π.χ. τον περασμένο Αύγουστο.

Η δημιουργία ενός συμπληρωματικού δείκτη αναφοράς για το LNG –που θα υποκαταστήσει εν μέρει το ολλανδικό TTF επί του οποίου γίνεται το μεγάλο κερδοσκοπικό πάρτι– παραπέμπεται για τον επόμενο Μάρτιο, επομένως αν βοηθήσει, που θα μπορούσε, θα το κάνει από το δεύτερο εξάμηνο του 2023 και μετά.

Γερμανικός ελιγμός

Σε ό,τι αφορά το πλαφόν πάλι –το μόνο μέτρο άμεσης αποτελεσματικότητας που θα μπορούσε να ρίξει εδώ και τώρα τις τιμές–, ενώ μέχρι την Πέμπτη το βράδυ μαθαίναμε πως η Γερμανία θα βάλει βέτο, τελικά ύστερα από ολονύκτιες διαβουλεύσεις το απέσυρε. Δέχτηκε λοιπόν να γίνει μια καταρχήν συζήτηση για την επιβολή ενός προσωρινού πλαφόν στις τιμές του φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στα πρότυπα του ιβηρικού μοντέλου, αλλά όχι για ένα γενικό πλαφόν στις τιμές του φυσικού αερίου όπως ζητούσαν 17 χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Και δεν είναι ακόμη σαφές αν αυτή η πρόταση που έγινε αποδεκτή από τους Γερμανούς θα προχωρήσει ή θα παγώσει στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής ως κομμάτι κάποιου γερμανικού ελιγμού.

Για άλλη μια φορά λοιπόν δεν έχουμε λύση από την Ευρώπη – που αυτό τον καιρό είναι κι ανακουφισμένη, καθώς οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν πέσει σε σχετικά ανεκτά επίπεδα και αντίστοιχα έχουν ακολουθήσει οι τιμές χονδρικής της ηλεκτρικής ενέργειας σε όλες σχεδόν τις χώρες πλην Ελλάδας. Ετσι τα κράτη-μέλη πρέπει να συνεχίσουν το καθένα μόνο του να δίνει τις δικές του –καλύτερες ή χειρότερες– εθνικές λύσεις και να τις χρηματοδοτεί από τον προϋπολογισμό του.

Αργή αντίδραση

Το επίμονο ευρωπαϊκό αδιέξοδο εγείρει ωστόσο ένα εύλογο κύμα κριτικής και αμφισβήτησης ευρωπαϊκών πολιτικών ηγεσιών απέναντι στις Βρυξέλλες και ό,τι αντιπροσωπεύουν, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τις δηλώσεις της Ισπανίδας υπουργού Κλιματικής Αλλαγής Τερέσα Ριμπέρα που μίλησε για «ατολμία» της Κομισιόν, επισημαίνοντας ότι «είναι αποκαρδιωτικό

να βλέπεις πόσο αργή και κοπιώδης είναι η αντίδραση της Ευρώπης», και του υπηρεσιακού πρωθυπουργού της Ιταλίας Μάριο Ντράγκι, που τόνισε πως «επτά μήνες καθυστέρησης μας έφεραν ύφεση».

Εξαίρεση ο Μητσοτάκης

Μοναδική παραφωνία στο κλίμα της κατήφειας στάθηκε ο Ελληνας πρωθυπουργός, που με ορατή ικανοποίηση χαιρέτισε προκαταβολικά στο Twitter το σχέδιο αποφάσεων της Κομισιόν, με το σκεπτικό ότι περιλαμβάνει δύο προτάσεις της ελληνικής κυβέρνησης – από αυτές που δεν θα υιοθετηθούν τώρα ή ενδεχομένως θα υιοθετηθούν το 2023, αλλά πάντως δεν θα ρίξουν τις τιμές του ρεύματος για ακόμη εννέα μήνες. Επρόκειτο για μια αντίστιξη που έδειξε πως ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν νοιάζεται για τις τιμές του ρεύματος. Νοιάζεται για ό,τι μπορεί να χρησιμοποιήσει επικοινωνιακά ώστε να φανεί δικαιωμένος στα μάτια των ιθαγενών.

«Είναι αποκαρδιωτικό να βλέπεις πόσο αργή και κοπιώδης είναι η αντίδραση της Ευρώπης» Τερέσα Ριμπέρα Ισπανίδα υπουργός Κλιματικής Αλλαγής