Ιστορίες ανθρώπων

Ενα αλλιώτικο ντοκιμαντέρ είναι η συγκινητική «Φυγή» του Γιόνας Πόερ Ράσμουσεν

Κωνσταντίνος Καϊμάκης Φυγή (Flee) ✭✭✭

Ντοκιμαντέρ-animation, δανικής παραγωγής 2021 (88΄)

ΣΚΗΝΟΘΕΣΊΑ: Γιόνας Πόερ Ράσμουσεν ΣΕΝΑΡΊΟ: Γιόνας Πόερ Ράσμουσεν, Αμίν Ναγουάμπι

What’s up, doc?

Ο μικρός Αμίν από το Αφγανιστάν αναγκάζεται το 1989 να εγκαταλείψει οικογενειακώς την αγαπημένη του Καμπούλ όταν οι Σοβιετικοί αποχωρούν και οι μουτζαχεντίν παίρνουν την εξουσία. Είναι η αρχή μιας πραγματικής οδύσσειας, την οποία αφηγείται ο ενήλικας πλέον και πολιτογραφημένος Δανός Αμίν σε ένα φίλο του σκηνοθέτη.

Η ετυμηγορία

Η ταινία, που βασίζεται σε πραγματική ιστορία, έχει τη μορφή της ευρηματικής αλλά δίχως περιττά φτιασίδια εξομολόγησης. Στην αρχική σεκάνς συναντάμε τον ενήλικο ακαδημαϊκό Αμίν να ζει στη Δανία με τον σύντροφό του. Δείχνει ήρεμος και κατασταλαγμένος. Ομως η απόφασή του να μιλήσει πρώτη φορά για όσα έχει ζήσει («μερικά πράγματα

που σου έχουν συμβεί δεν θες να τα κουβεντιάζεις ποτέ» λέει on camera) θα ξετυλίξει ένα κουβάρι από τραυματικά γεγονότα και πληγές που παραμένουν ανοιχτές ακόμη και ύστερα από αρκετά χρόνια.

Το ντοκιμαντέρ-animation του Γιόνας Πόερ Ράσμουσεν, που έγραψε χρυσή ιστορία πέρυσι στα Οσκαρ με την τριπλή υποψηφιότητά του, δεν αφηγείται μόνο μια συγκινητική προσφυγική περιπέτεια. Κυρίως είναι η γεμάτη ζεστασιά ματιά του σκηνοθέτη που κάνει το ντελικάτο τούτο ντοκιμαντέρ

αυθεντικό, ενίοτε δε συναρπαστικό. Η απλότητα του σχεδίου και η επιδέξια σύνδεσή του με τα αυθεντικά ιστορικά ντοκουμέντα (ειδικά από τα γεγονότα στο Αφγανιστάν του 1989 αλλά και το ταξίδι της οικογένειας στη Μόσχα της περεστρόικα) κάνουν την ιστορία επιβίωσης του Αμίν τόσο επιδραστική ώστε να μην μπορείς να την προσπεράσεις αβίαστα. Επιπλέον η οδύνη της προσφυγικής εμπειρίας παρότι σκληραίνει το θέμα –τρομερή η ιστορία των δύο αδερφών του ήρωα που παραλίγο να βρουν τον θάνατο κρυμμένες σε φορτηγό με προορισμό τη Δανία– αναδεικνύει την πραγματική της σημασία όταν λειτουργεί ως απαραίτητο συμπλήρωμα στη σκιαγράφηση ενός αυθεντικού ανθρώπινου χαρακτήρα και όχι μόνο ενός μονοδιάστατου πολιτικού συμβόλου, π.χ. αποκλειστικά για το προσφυγικό ζήτημα. Ο Ράσμουσεν δεν ενδιαφέρεται να φτιάξει ένα μελό δράμα αλλά μια αυθεντική περιπέτεια επιβίωσης που δεν γίνεται ποτέ διδακτική και χτίζει την περιπέτειά του με αισιοδοξία, τρυφερότητα και απροσδόκητο χιούμορ.

Η «Φυγή» έγραψε οσκαρική ιστορία καθώς είναι η πρώτη ταινία που κέρδισε τριπλή υποψηφιότητα στις κατηγορίες καλύτερου ντοκιμαντέρ, διεθνούς ταινίας και animation