Αρχαιοκαπηλικό πάρτι στο Κυκλαδικής Τέχνης

Τα «κεκλεισμένων των θυρών» εγκαίνια της συλλογής Στερν στην Αθήνα είναι ενδεικτικά της αμηχανίας της κυβέρνησης

Στάθη Γκότση

Ιστορικού – γγ του Ενιαίου Συλλόγου Υπαλλήλων ΥΠΠΟ Αττικής, Στερεάς και Νήσων

Σε ιδιωτικό πάρτι του πρωθυπουργού, κυβερνητικών στελεχών και αρχαιοκαπηλικών κύκλων εξελίχθηκαν την περασμένη Τετάρτη τα «κεκλεισμένων των θυρών» εγκαίνια της έκθεσης 15 –από το σύνολο των 161– κυκλαδικών αρχαιοτήτων της επονομαζόμενης συλλογής Στερν στο ιδιωτικό Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.

Δεν είναι καθόλου τυχαίο πως οι 15 αρχαιότητες της 3ης χιλιετίας, κλεμμένες από τις Κυκλάδες, παρουσιάζονται στην έκθεση σαν να επρόκειτο για διακοσμητικά αντικείμενα, χωρίς τα ανασκαφικά – αρχαιολογικά τους δεδομένα και δίχως ιστορικά συμφραζόμενα. Χωρίς καμία ντροπή οι διοργανωτές της έκθεσης, το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης – Ιδρυμα Γουλανδρή και το υπουργείο Πολιτισμού, επέλεξαν στην αφίσα της έκθεσης να εικονίσουν το ειδώλιο αρ. 138 της συλλογής, το οποίο προέρχεται από λαθρανασκαφή στην Κέρο.

Στην ομιλία του ο πρωθυπουργός δεν άφησε καμία αμφιβολία πως η νομιμοποίηση αρχαιοκαπηλικών συλλογών τύπου Στερν –μέσα από την πολιτικά, νομικά και ηθικά διάτρητη συμφωνία που υπέγραψε η υπουργός Λίνα Μενδώνη και κυρώθηκε με μόνες τις ψήφους της κυβερνητικής πλειοψηφίας στη Βουλή– θα αποτελέσει εφεξής την πολιτική της κυβέρνησης για ψευδεπίγραφους επαναπατρισμούς κλεμμένων αρχαιοτήτων. «Χαράσσουμε ένα βατό μονοπάτι επαναπατρισμού και άλλων πολύτιμων τμημάτων της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, στέλνοντας ένα μήνυμα σε κράτη, σε μουσεία, σε οργανισμούς, σε συλλέκτες ότι αυτός ο γυρισμός […] δεν είναι απλώς ηθικά επιβεβλημένος, αλλά και τεχνικά, νομικά εφικτός» είπε ο Κ. Μητσοτάκης.

Αποκάλυψε δε, δίχως να αντιλαμβάνεται καν το μέγεθος του ατοπήματος, πως είχε ο ίδιος την ευκαιρία να

επισκεφτεί προσωπικά την οικία του συλλέκτη στη Νέα Υόρκη και να δει τη συλλογή προτού προχωρήσουν οι διαδικασίες για την υπογραφή της διαβόητης συμφωνίας.

Δεν δίστασε ωστόσο, σχολιάζοντας τους διαδηλωτές που είχαν συγκεντρωθεί έξω από το Μέγαρο Σταθάτου με σύνθημα «Κλεμμένα είναι!», να χαρακτηρίσει φαιδρές και μίζερες τις αντιδράσεις «από κάποιους οι οποίοι φαίνεται να μη γνωρίζουν ούτε τα βασικά της αρχαιολογικής νομοθεσίας». Την ίδια στιγμή που ακόμη και από έγγραφα των αρμόδιων υπηρεσιών του υπουργείου Πολιτισμού προκύπτει ότι η Λ. Μενδώνη, κατά παράβαση των κείμενων διατάξεων και ερήμην των υπηρεσιών και των διωκτικών αρχών, προχώρησε στην υπογραφή μιας σκανδαλώδους συμφωνίας, δίχως καν να ελέγξει την προέλευση των αρχαιοτήτων, τη γνησιότητά τους και τη διαδρομή που ακολούθησαν μέχρι να βρεθούν στα χέρια του Στερν στη Νέα Υόρκη. Ας θυμίσουμε πάλι ότι ο αρχαιολογικός νόμος δεν επιτρέπει την αναγνώριση κατοχής αρχαίων αντικειμένων που αποτελούν προϊόντα αρχαιοκαπηλίας σε ιδιώτη ή ίδρυμα, όπως είναι το νεοσύστατο Ινστιτούτο Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού του Ντελαγουέρ (HACI), στο οποίο «παραχώρησε» τον περασμένο Ιούλιο τη συλλογή ο πολυεκατομμυριούχος Στερν και στο ΔΣ του οποίου συμμετέχουν ο γιος του συλλέκτη και ο οικονομικός διευθυντής των επιχειρήσεών του. Ο πρωθυπουργός, καλύπτοντας πλήρως τις κινήσεις της υπουργού του, ανέλαβε ακέραια και την πολιτική ευθύνη για την επικίνδυνη και σκανδαλώδη συμφωνία που ανατρέπει άρδην την πολιτική περί επαναπατρισμού παρανόμως κτηθέντων αρχαίων και αδυνατίζει τη διεθνή θέση της χώρας, υποχωρώντας από την πάγια θέση για διεκδίκηση με βάση τις διεθνείς συμβάσεις.

Οχι, δεν πρόκειται ούτε για επιστροφή κλαπέντων αρχαίων ούτε για «ρεαλιστική και υπεύθυνη» διεκδίκηση, όπως ισχυρίστηκε ο Κυρ. Μητσοτάκης· πρόκειται για ντροπιαστική εξέλιξη που υπαγορεύτηκε αποκλειστικά και μόνο από την ανάγκη εξυπηρέτησης ιδιωτικών συμφερόντων.*

Ο πρωθυπουργός ανέλαβε ακέραια και την πολιτική ευθύνη για την επικίνδυνη και σκανδαλώδη συμφωνία που ανατρέπει άρδην την πολιτική περί επαναπατρισμού παρανόμως κτηθέντων αρχαίων