Νίκη δίχως μάχη για το Κίεβο
Οι Ουκρανοί έχουν κάθε λόγο να πανηγυρίζουν για την απόφαση της Μόσχας να αποσυρθεί από τη Χερσώνα αν και η ίδια μιλάει για κίνηση «σοφή και διορατική»
Κωνσταντίνος Βενάκης Εν συντομία
Η συντεταγμένη ρωσική υποχώρηση από τη Χερσώνα κλείνει ένα κεφάλαιο του πολέμου και ανοίγει ένα καινούργιο.
Γιατί ενδιαφέρει
Ο πόλεμος στην Ουκρανία περνάει σε νέα φάση.
Οι Ρώσοι εκκενώνοντας τη Χερσώνα και τη δυτική όχθη του Δνείπερου ευελπιστούν να οχυρωθούν πίσω από τον ποταμό σε οργανωμένες γραμμές πλέον, συμπτύσσοντας ταυτόχρονα τις δυνάμεις τους και μεταφέροντας κρίσιμες μονάδες στο μέτωπο του Ντονμπάς, όπου υπάρχουν μεγαλύτερες ανάγκες. Από τη μεριά του το Κίεβο δικαίως νιώθει δικαιωμένο για τη στρατηγική του και φυσικά ο εκστασιασμός περισσεύει στο ουκρανικό στρατόπεδο, διότι μια κρίσιμη μάχη κερδήθηκε χωρίς επί της ουσίας να δοθεί καν. Τα αλλεπάλληλα χτυπήματα του ουκρανικού στρατού στη ρωσική εφοδιαστική αλυσίδα έκαναν την ποιοτική διαφορά και έδωσαν το πολιτικό αποτέλεσμα, το οποίο αναμένεται να γίνει άμεσα εμφανές αφού οι ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις αποχώρησαν από τη Χερσώνα τα ξημερώματα της Παρασκευής και η ουκρανική σημαία κυμάτισε στην πλατεία Ελευθερίας της πόλης.
Η σημασία της υποχώρησης
Η απόφαση για τη σύμπτυξη μεταδόθηκε από τον Ρώσο υπουργό Αμυνας Σεργκέι Σοϊγκού, ο οποίος έδωσε την τυπική εντολή στον διοικητή της «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης» στρατηγό Σεργκέι Σουροβίκιν. Ομως η επιλογή της υποχώρησης ανήκει στον στρατηγό, μια και ο Σοϊγκού είναι περιθωριοποιημένος από τη στιγμή που τη στρατηγία ανέλαβε ο εν λόγω αξιωματικός. Αξίζει να σημειωθεί πως ο τελευταίος έχει την πολιτική στήριξη τόσο του Τσετσένου ηγέτη Ραμζάν Καντίροφ όσο και του ιδιοκτήτη της ιδιωτικής στρατιωτικής Εταιρείας Βάγκνερ Γεβγκένι Πριγκόζιν.
Μάλιστα ο Καντίροφ μέσω του λογαριασμού του στο Telegram εξέφρασε την απόλυτη στήριξή του στην απόφαση Σουροβίκιν για υποχώρηση από τη Χερσώνα, λέγοντας πως ήταν «σοφή και διορατική απόφαση». Επιπροσθέτως, ο Σουροβίκιν σε δηλώσεις του ανέλυσε τη συγκυρία και σημείωσε πως η κατάσταση στο μέτωπο αφότου ανέλαβε έχει σταθεροποιηθεί, με τον ρωσικό στρατό πλέον να έχει αυξημένες πολεμικές δυνατότητες. Ακολούθως ενημέρωσε πως περισσότεροι από 115.000 κάτοικοι έχουν εκκενώσει το προηγούμενο διάστημα την πόλη της Χερσώνας.
Πλήγμα για το Κρεμλίνο
Παρά ταύτα, η υποχώρηση από τη Χερσώνα αποτελεί σημαντικό πλήγμα για το ρωσικό γόητρο, που δύσκολα μπορεί να ανακάμψει. Η πόλη θεωρείται κλειδί για τον έλεγχο του ποταμού Δνείπερου και βρίσκεται στον δρόμο για το Μικολάγεφ και την Οδησσό, τα τελευταία ουκρανικά λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας. Είχε καταληφθεί από τους Ρώσους τις πρώτες μέρες της εισβολής και ήταν η πρώτη και τελευταία μεγάλη πόλη που έπεφτε στα χέρια της Μόσχας. Τώρα το Κρεμλίνο βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο, μιας και δεν υπάρχει… γη πίσω από τον Δνείπερο, παρά μόνο η Κριμαία. Εκεί στεγάζεται η μεγαλύτερη ναυτική βάση του ρωσικού στόλου στη Μαύρη Θάλασσα, ενώ η περιοχή ενσωματώθηκε στη Ρωσία το 2014 μετά το γνωστό δημοψήφισμα. Συγχρόνως πρέπει να τονιστεί πως η ρωσική υποχώρηση γίνεται από «ρωσικό έδαφος», αφού η Μόσχα θεωρεί τα εδάφη αυτά επικράτειά της μετά τη διενέργεια των «δημοψηφισμάτων» το αμέσως προηγούμενο διάστημα. Επομένως, το πολιτικό κόστος είναι μεγαλύτερο απ’ ό,τι φαίνεται εκ πρώτης όψης.
Οι Αμερικανοί διά στόματος του στρατηγού Μαρκ Μάιλι σχολίασαν τις παραπάνω εξελίξεις αναφέροντας πως αναμένουν η υποχώρηση «ενδεχομένως να διαρκέσει εβδομάδες» και τον χειμώνα ίσως υπάρξει μια ευκαιρία για διαπραγμάτευση ανάμεσα σε Κίεβο και Μόσχα. Επίσης, ο Μάιλι υπολόγισε τις ρωσικές απώλειες στην Ουκρανία περίπου στις 100.000 νεκρούς και τραυματίες, ενώ και οι Ουκρανοί έχουν θρηνήσει παρόμοιο αριθμό θυμάτων.
Κομβική η συνάντηση των G20
Τούτων δοθέντων, είναι απορίας άξιο εάν θα ξεκινήσει κάποια διαπραγματευτική διαδικασία από τη στιγμή που το μέτωπο λίγο πολύ έχει παγώσει, η ισοπαλία έχει επέλθει και στις ΗΠΑ οι Δημοκρατικοί έχουν χάσει την πλειοψηφία στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Υπό αυτό το πρίσμα έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον αφενός η δήλωση Μάιλι, αφετέρου η διαρροή που δημοσίευσε η αμερικανική εφημερίδα «Wall Street Journal» ότι γινόταν λόγος για συζητήσεις Μόσχας – Ουάσινγκτον. Εν πάση περιπτώσει, στη διάσκεψη των G20 που θα διεξαχθεί στις 15-16 Νοεμβρίου στο Μπαλί της Ινδονησίας δεν θα βρίσκεται ο Βλαντίμιρ Πούτιν και η Ρωσία θα εκπροσωπηθεί από τον Σεργκέι Λαβρόφ, όπως μεταδόθηκε από τα διεθνή πρακτορεία.
Στη διάσκεψη θα είναι παρόντες όλοι οι ηγέτες, συμπεριλαμβανομένων των Μπάιντεν, Ζελένσκι, Σολτς και Μακρόν, όμως η απουσία του Πούτιν προμηνύει πως δεν θα υπάρξει κάποια υψηλόβαθμη συζήτηση ηγετών. Εντούτοις, το γεγονός ότι ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Λαβρόφ θα παρευρίσκεται ενδεχομένως να δημιουργεί προσδοκίες ότι θα υπάρξει κάποιου είδους συνεννόηση με διαμεσολάβηση μιας τρίτης χώρας. Επ’ αυτού τρεις είναι οι υποψήφιες: Τουρκία, Ινδονησία και Σαουδική Αραβία.
Στη διάσκεψη των G20 δεν θα παρευρεθεί ο Πούτιν αλλά ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Λαβρόφ, δημιουργώντας προσδοκίες για κάποια συνεννόηση
Η άρση του αποκλεισμού της Οδησσού
Την ίδια στιγμή το λιμάνι της Οδησσού λειτουργεί πλέον κανονικά, αφού μέχρι και τάνκερ έχουν καταγραφεί από την πλατφόρμα ανοιχτής πρόσβασης MarineTraffic. Είναι φανερό ότι μετά τη συμφωνία για τα σιτηρά και τις δύο ουκρανικές θεαματικές επιθέσεις στην Κριμαία ο ρωσικός στόλος πνέει τα λοίσθια. Η ρωσική κυριαρχία στη Μαύρη Θάλασσα θεωρούνταν αυτονόητη από τη στιγμή που η Ουκρανία δεν διέθετε σοβαρή ναυτική δύναμη, όμως η χρήση των δυτικών τεχνολογιών αιχμής από τον ουκρανικό στρατό άλλαξε άρδην τους συσχετισμούς στην περιοχή. Κατά συνέπεια, οι Ουκρανοί κέρδισαν τη διάνοιξη του θαλάσσιου διαδρόμου, ο οποίος θα προμηθεύει με σταθερό τρόπο και σε μεγάλες ποσότητες όλα τα αναγκαία υλικά για τη συνέχιση του πολέμου, χωρίς να βασίζονται στην Πολωνία ή τη Σλοβακία.