Το αποπαίδι της Ευρώπης
Διαφθορά και φτώχεια τυραννούν την Αλβανία, την πιο φτωχή χώρα των δυτικών Βαλκανίων
● Εν συντομία
Οι διαδηλώσεις εναντίον της κυβέρνησης την περασμένη εβδομάδα πέρασαν απαρατήρητες από το εξωτερικό.
● Γιατί ενδιαφέρει
Η ξεχασμένη γωνιά της Ευρώπης.
Στα μέσα του Νοέμβρη αντικυβερνητικές διαδηλώσεις ταρακούνησαν την πρωτεύουσα της Αλβανίας, τα Τίρανα, από διαμαρτυρόμενους πολίτες που αντιτίθεντο στην εκτεταμένη διαφθορά και την αυξανόμενη φτώχεια. Οι συνθήκες διαβίωσης στην Αλβανία ήταν από τις πιο υποβαθμισμένες σε ολόκληρη την Ευρώπη πριν ακόμη από τον πόλεμο στην Ουκρανία, την πανδημία και τις επακόλουθες κρίσεις που επέφεραν στην οικονομία ολόκληρου του πλανήτη. Παρ’ όλα αυτά η προσοχή που τραβά αυτό το μικρό, βραχώδες κομμάτι της ευρωπαϊκής γεωγραφίας είναι δυσανάλογα μικρή με το μέγεθος των προβλημάτων που καλείται να υπερκεράσει.
Φτώχεια και διαφθορά
Στις διαδηλώσεις στα Τίρανα οι πολίτες διαμαρτυρήθηκαν για την ακρίβεια, την έλλειψη προοπτικής για τους νέους και την εκτεταμένη διαφθορά που χαρακτηρίζουν τη δημόσια σφαίρα της χώρας. Οσον αφορά τις τιμές στα βασικά είδη, ο πληθωρισμός έχει αυξήσει κατά 8% αυτό το έτος το κόστος απόκτησης βασικών αγαθών όπως τρόφιμα και καύσιμα. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα το ποσοστό του πληθυσμού της Αλβανίας που βρισκόταν το 2021 κάτω από το όριο της φτώχειας ήταν στο 22%. Η ανεργία στον γενικό πληθυσμό για το ίδιο έτος βρισκόταν στο 11,3%, ενώ για τους νέους 15-24 ετών το ποσοστό σύμφωνα με τη στατιστική υπηρεσία της χώρας (INSTAT) αγγίζει το 30%. Οι δύο αυτοί παράγοντες, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης, είναι οι κύριοι λόγοι για τους οποίους οι Αλβανοί επιλέγουν να εγκαταλείψουν τη χώρα.
Ετσι, η Αλβανία είναι μια από τις χώρες με τη μεγαλύτερη διασπορά σε σχέση με τον πληθυσμό τους, αφού το 2020 το 30,7% του πληθυσμού που γεννήθηκε στη χώρα ζούσε στο εξωτερικό. Για το ίδιο έτος μόνο η Γουιάνα και η Βοσνία Ερζεγοβίνη είχαν μεγαλύτερη διασπορά. Ενα από τα συνθήματα των διαδηλωτών στρεφόταν κατά της αδράνειας του πρωθυπουργού Εντι Ράμα, που δεν κάνει αρκετά πράγματα για να κρατήσει τους νέους στη χώρα. Οι περισσότεροι από αυτούς βρίσκουν καταφύγιο στις γειτονικές Ιταλία και Ελλάδα, στη Γερμανία αλλά και στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Σύμφωνα με τη Διεθνή Διαφάνεια η κρατική διαπλοκή με ιδιωτικά οικονομικά συμφέροντα (state capture) έχει αυξηθεί σημαντικά τα χρόνια μεταξύ 2008 και 2019. Κύριος μοχλός αυτής της εξάπλωσης, σύμφωνα πάντα με την οργάνωση, είναι η εκτεταμένη ιδιωτικοποίηση των περιουσιακών στοιχείων και υπηρεσιών της χώρας. Η έκθεση της οργάνωσης συνεχίζει αναφέροντας: «Αυτό έχει καταστεί δυνατόν από ανεπαρκείς θεσμικούς ελέγχους και μια πολιτικοποιημένη δημόσια διοίκηση που έχει υποστηριχτεί από ένα διεφθαρμένο δικαστικό σώμα που εξασφαλίζει ατιμωρησία στους δράστες», ενώ δεν παραλείπει να τονίσει τους δεσμούς της πολιτικής με το οργανωμένο έγκλημα…
Είσοδος στην ΕΕ
Η Αλβανία για να βελτιώσει τις συνθήκες διαβίωσης των πολιτών της έχει αιτηθεί να γίνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης από τον Απρίλιο του 2009. Η χώρα είναι υποψήφια για ένταξη από το 2014, όμως μόλις τον Ιούλιο του τρέχοντος έτους η ΕΕ ξεκίνησε τις διαπραγματεύσεις για την εισδοχή της. Ο ίδιος ο Ράμα έχει παραδεχτεί ότι οι συνομιλίες αυτές μπορεί να διαρκέσουν καιρό. Οχι μόνο για την πλειάδα θεμάτων που άπτονται του κράτους δικαίου τα οποία πρέπει να λύσει η Αλβανία, αλλά και για τη γενικότερη δυσθυμία που επιδεικνύει η ΕΕ αναφορικά με την επέκτασή της – ειδικά στα δυτικά Βαλκάνια που χρειάζονται οικονομική βοήθεια.