Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας προλαμβάνεται!
Από τον Γ. Παπανικολάου στη μοριακή εποχή της πρόληψης
Στη δεκαετία του 1940 ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας ήταν μια από τις κύριες αιτίες θανάτου των γυναικών στις αναπτυγμένες χώρες. Λίγα χρόνια αργότερα η εισαγωγή του Παπ Τεστ, που επινόησε ο Ελληνας γιατρός Γ. Παπανικολάου, συνέβαλε στη σημαντική (> 60%) μείωση της εμφάνισης νέων κρουσμάτων και θανάτων από αυτήν τη νόσο.
Περίπου 60 χρόνια μετά την ανακάλυψη του Παπ Τεστ ήρθε η σύγχρονη εξέλιξή του, η Κυτταρολογία Υγρής Φάσης (LBC), το ThinPrep Παπ Τεστ. Το ThinPrep συνέβαλε ακόμη περισσότερο στον έλεγχο και άρα και στην καταπολέμηση αυτής της νόσου. Από την εισαγωγή του ο καρκίνος στις ΗΠΑ μειώθηκε κατά 50%.
Για μεγάλο διάστημα υπήρχαν ενδείξεις ότι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας οφείλεται σε κάποιον σεξουαλικά μεταδιδόμενο παράγοντα. Ωστόσο, η φύση αυτού του παράγοντα ήταν άγνωστη έως και τη δεκαετία του 1980.
Το 2008 ο καθηγητής Harald zur Hausen τιμήθηκε με το βραβείο Nόμπελ, γιατί τεκμηρίωσε τη συσχέτιση της καρκινογένεσης με τον ιό HPV (ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων), ανοίγοντας νέους ορίζοντες στην πρόληψή του.
Τότε κρίθηκε απαραίτητο να βρεθεί ένας τρόπος να μπορούμε να ανιχνεύσουμε εάν μια γυναίκα έχει προσβληθεί από τον ιό HPV ή όχι. Σύντομα η μοριακή βιολογία και η αντίστοιχη τεχνολογία μάς πρόσφεραν τεστ (HPV DNA Test) τα οποία ανιχνεύουν την παρουσία του ιού.
Ωστόσο, ανιχνεύοντας τον ιό σε μεγάλο πλήθος γυναικών οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι, ενώ ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των γυναικών (το 80% των σεξουαλικά ενεργών γυναικών) θα μολυνθεί τουλάχιστον από έναν τύπο του HPV στη διάρκεια της ζωής τους, ευτυχώς ένα πολύ μικρό ποσοστό αυτών θα νοσήσει από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Στο μέγιστο, λοιπόν, των περιπτώσεων σε μια επόμενη εξέταση δεν ανιχνεύεται ο ιός διότι ο οργανισμός τον έχει αντιμετωπίσει, ήταν μια παροδική λοίμωξη.
Aρα, με τις εξετάσεις που κάνουμε, εάν απλώς και μόνον ανιχνεύουμε την ύπαρξη ιού του HPV, δεν
κερδίζουμε τίποτε, αφού δεν ξέρουμε ποιες είναι οι γυναίκες που αποτελούν αυτό το πολύ μικρό ποσοστό που όντως θα νοσήσει ώστε να λάβουμε προληπτικά ή θεραπευτικά μέτρα.
Φυσικά όλες οι γυναίκες στις οποίες διαπιστώνεται η ύπαρξη του ιού οπωσδήποτε θα ανησυχήσουν. Αλλά το μεγαλύτερο ποσοστό θα ανησυχήσει άδικα! Κι αυτό είναι ασύμβατο με κάθε θεραπευτική δεοντολογία.
Οι ερευνητές βέβαια δεν έμειναν με σταυρωμένα χέρια μπροστά σ’ αυτό το πρόβλημα. Διαπίστωσαν ότι στις γυναίκες που έχουν νοσήσει από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας ο ιός HPV συνθέτει σε υπερβολική ποσότητα δύο ογκοπρωτεΐνες (φέρουν τα ονόματα Ε6 και Ε7). Ο ιός στην περίπτωση αυτή έχει περάσει σε μια επιθετική κατάσταση, λέμε ότι έχει ενεργοποιηθεί.
Σήμερα μια εξελιγμένη μοριακή εξέταση, το Aptima mRNA HPV Τεστ, ανιχνεύει τις δύο αυτές ογκοπρωτεΐνες του ιού (Ε6 & Ε7), η υπερέκφραση των οποίων φανερώνει ενεργό – εμμένουσα HPV λοίμωξη, ογκογονική δραστηριότητα, άρα και σημάδι έναρξης της καρκινογένεσης.
Το Aptima mRNA HPV Τεστ, λοιπόν, ανιχνεύει τον ιό HPV μόνον εάν αυτός είναι ενεργοποιημένος. Συνεπώς, όταν μια γυναίκα κάνει το Aptima Τεστ θα ανησυχήσει αν και μόνον αν υπάρχει λόγος να ανησυχήσει.
Πολυάριθμα επιστημονικά δεδομένα πλέον σήμερα αποδεικνύουν ότι ο συνδυασμός Παπ & HPV Τεστ (το λεγόμενο Co-testing) προσφέρει την καλύτερη δυνατή προστασία των γυναικών από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και ειδικά στις ηλικίες 30-65 ετών.
Γιατί το μεν Παπ Τεστ ανιχνεύει αλλαγές και αλλοιώσεις στα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας που δυνητικά μπορεί να οδηγήσουν σε προκαρκινικές καταστάσεις ή καρκίνο, το δε HPV Τεστ ανιχνεύει την παρουσία υψηλού κινδύνου τύπων του ιού, δίνει δηλαδή πληροφορίες για τον αιτιολογικό παράγοντα για την ανάπτυξη καρκίνου.
Μάλιστα, όταν ο συνδυασμός βασίζεται στο σύγχρονο Παπ Τεστ, το ThinPrep, και το Aptima mRNA HPV Test που ανιχνεύει την ενεργό HPV λοίμωξη, τότε προσφέρεται στη γυναίκα η πλήρης και ασφαλής μέθοδος πρόληψης του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.