Ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι και το τέλος της πολιτικής Παναγιώτης Τουρκοχωρίτης

Πέθανε ο «καβαλιέρε», μένουν το λαϊκιστικό αποτύπωμά του και η απόλυτη διαπλοκή με τα ΜΜΕ που εισήγαγε στην πολιτική καθημερινότητα

Εν συντομία

Ο θάνατος του υπερβολικού σε όλα μεγιστάνα και πρώην πρωθυπουργού επανέφερε στον δημόσιο λόγο το αποτύπωμα που άφησε.

Γιατί ενδιαφέρει

Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει την τρομακτική αλλαγή που έφερε ο Μπερλουσκόνι στην Ιταλία.

Ο επιδεικτικός επιχειρηματίας, που κυριάρχησε στην ιταλική πολιτική σκηνή για δεκαετίες, πέρασε στην Ιστορία αυτήν τη Δευτέρα. Ο αυτοδημιούργητος δισεκατομμυριούχος ήταν υπό μια έννοια πρωτοπόρος, αφού κατάφερε να πείσει τους Ιταλούς να τον ψηφίσουν για πρωθυπουργό με μη πολιτικά επιχειρήματα. Αυτά που του έδωσαν την πολιτική του επιτυχία ήταν η χρήση του μεγάλου πλούτου του καθώς και η επικράτησή του στα μέσα ενημέρωσης. Αν και το κόμμα του Forza Italia και η επιχειρηματική αυτοκρατορία του είναι ήδη αποδυναμωμένα και είναι απίθανο να παίξουν σημαντικό ρόλο μετά τον θάνατό του, οι ανορθόδοξες πολιτικές μέθοδοί του γέννησαν μιμητές σε όλη τη Δύση.

Παράδειγμα προς μίμηση

Για πολλούς το όνομα του τέσσερις φορές πρωθυπουργού της Ιταλίας παραμένει συνδεδεμένο με τα σεξουαλικά πάρτι «bunga bunga», το τεχνητό μαύρισμα και τα πολλά οικονομικά σκάνδαλα. Αν και ο Μπερλουσκόνι παρουσίαζε τον εαυτό του ως μεταρρυθμιστή και υπηρέτησε τρεις θητείες ως πρωθυπουργός, δεν άφησε κάποιο αξιόλογο νομοθετικό έργο. Αλλά ως πολιτική προσωπικότητα δεν υπάρχει αμφιβολία ότι άφησε το στίγμα του στην Ιταλία – και στον κόσμο. Με το στιλ σόουμαν ο Μπερλουσκόνι προκάλεσε σκάνδαλα που θα είχαν καταστρέψει τους περισσότερους πολιτικούς, πρωτοστατώντας σε μια νέα μορφή λαϊκισμού στα μέσα ενημέρωσης που αργότερα θα πυροδοτούσε συγκρίσεις με τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ – έναν άνθρωπο που χλεύαζε ως «πολύ αλαζονικό».

Η είσοδός του στην πολιτική ήρθε μετά την κατάρρευση του ιταλικού πολιτικού συστήματος στο σκάνδαλο διαφθοράς «Mani pulite» (καθαρά χέρια). Με το πεδίο ελεύθερο μετά την κατάρρευση των μεγάλων πολιτικών κομμάτων, οι ψηφοφόροι εξέλεξαν τον Μπερλουσκόνι με μεγάλη διαφορά. Κατά τη διάρκεια της υπόλοιπης καριέρας του δέχτηκε ουκ ολίγες κατηγορίες ότι προσέφυγε στην πολιτική ως μέσο αποφυγής της δίωξης για διαφθορά, ισχυρισμούς που απέκρουε κάθε φορά ως «κομμουνιστικό» κυνήγι μαγισσών.

Ταπεινής καταγωγής, ο Μπερλουσκόνι απέκτησε φήμη χτίζοντας μια αυτοκρατορία που στο αποκορύφωμά της περιλάμβανε ακίνητα, το τηλεοπτικό δίκτυο Mediaset, το λιανικό εμπόριο και τον ποδοσφαιρικό σύλλογο Μίλαν. Το αμφιλεγόμενο πνεύμα του αναδύθηκε τη δεκαετία του 1970, όταν άρχισε να αμφισβητεί τον κυρίαρχο τότε κρατικό τηλεοπτικό σταθμό Rai. Η επιθετική χρήση της διαφήμισης και οι φτηνές σαπουνόπερες τον βοήθησαν να δημιουργήσει ένα από τα μεγαλύτερα ιδιωτικά τηλεοπτικά δίκτυα της Ευρώπης.

Πτώση

Η άνοδός του σταμάτησε απότομα το 2011, όταν μια κρίση δημόσιου χρέους τον ανάγκασε να παραιτηθεί. Επειτα η καταδίκη για φορολογική απάτη επιδείνωσε έτι περαιτέρω την επίθεση που δέχτηκαν οι επιχειρήσεις του, ειδικά τα τηλεοπτικά κανάλια, από ψηφιακούς αντιπάλους.

Παρά τις διαμάχες λόγω της εγγύτητάς του με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, πέρυσι ο Μπερλουσκόνι πραγματοποίησε μια απροσδόκητη επιστροφή στην πολιτική, στο πλευρό των Αδελφών της Ιταλίας με επικεφαλής την πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι. Αλλά χωρίς χρισμένο πολιτικό διάδοχο και υπό τον κίνδυνο κατακερματισμού της ιδιοκτησίας στην οικογενειακή εταιρεία χαρτοφυλακίου Fininvest, τόσο το κόμμα του όσο και η επιχειρηματική του αυτοκρατορία βρίσκονται σε κίνδυνο. Η Μελόνι, της οποίας το κόμμα φαίνεται να σαρώνει σε δημοσκοπήσεις και τοπικές εκλογές, πιθανότατα θα καταπιεί τους ψηφοφόρους της Forza Italia.

Δεν άφησε κάποιο αξιόλογο έργο, όμως ως πολιτική προσωπικότητα αφήνει το στίγμα του ως… ειδικός στα οικονομικά σκάνδαλα, στο τεχνητό μαύρισμα και στα σεξουαλικά πάρτι