Τι μας άφησε ο «Unabomber»
Γιατί ένας Ελληνας να ενδιαφέρεται για την είδηση ότι ο Αμερικανός τρομοκράτης αυτοκτόνησε στο κελί του;
Εν συντομία
Ο θάνατος του Τεντ Καζίνσκι, γνωστού ως «Unabomber», έκανε τον γύρο του κόσμου και το Documento απευθύνθηκε στον Πάνο Χρυσόπουλο, υποψήφιο διδάκτορα Φιλοσοφίας στο ΕΚΠΑ, για να σκιαγραφήσει τον επιδραστικό διανοούμενο τον οποίο μελετάει στο πλαίσιο της διδακτορικής του έρευνας.
Γιατί ενδιαφέρει
Η ψηφιακή αποθέωση ενός εχθρού της τεχνολογίας.
Στις 10 Ιουνίου η μετάδοση της είδησης ότι ο Τεντ Καζίνσκι, γνωστός με το προσωνύμιο «Unabomber», αυτοκτόνησε στο κελί του στο Ιατρικό Κέντρο Butner της Νότιας Καρολίνας, στο οποίο νοσηλευόταν από το 2021, έκανε τον γύρο των ΗΠΑ και διαδόθηκε με ταχύτητα σε όλο τον κόσμο. Η είδηση φυσιολογικά ενεργοποίησε δημοσιογράφους και αναλυτές να αρθρογραφήσουν για τον βίο του και τη σχέση με την τρομοκρατία. Σε αυτήν τη συζήτηση θα ενταχθεί και το παρόν άρθρο, στο οποίο θα εξηγήσουμε και πώς σχετίζεται ο «Unabomber» με τη χώρα μας.
Η διάνοια στα μαθηματικά που έπαιζε με βόμβες
O Τεντ Καζίνσκι γεννήθηκε το 1942 στο Σικάγο. Σε ηλικία 16 ετών άρχισε να φοιτά στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ με υποτροφία. Από πολύ νωρίς θεωρήθηκε διάνοια στα μαθηματικά, τη διδασκαλία των οποίων υπηρέτησε αναλαμβάνοντας θέση επίκουρου καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ το 1967. Δύο χρόνια μετά παραιτήθηκε για προσωπικούς λόγους και τα ίχνη του χάθηκαν.
Στην πραγματικότητα απαρνήθηκε πλήρως την αστική ζωή, έφυγε για να ζήσει μόνος στη φύση και κατέληξε να στήσει μια καλύβα στα βουνά της Μοντάνα. Η καλύβα αυτή έγινε και η γιάφκα του από την οποία επιδόθηκε σε τρομοκρατικές επιθέσεις. Εκεί έφτιαξε πακέτα με εκρηκτικούς μηχανισμούς τα οποία ταχυδρομούσε προς τους στόχους του. Στόχοι του έγιναν πανεπιστημιακοί, κρατικοί εργαζόμενοι, διαφημιστές, αερογραμμές και όσοι ακόμη ο ίδιος θεωρούσε ότι αφού εργάζονταν σε θέσεις-κλειδιά για το αστικό σύστημα που αντιμαχόταν, έπρεπε να πεθάνουν. Απολογισμός της δράσης του; Τρεις νεκροί και 23 τραυματίες.
Το Unabomber τού δίνεται ως προσωνύμιο από τον κωδικό της έρευνας του FBI UNABOM (University Airline Bombing), η οποία διεξάχθηκε από το 1979 έως το 1996, όταν και απέδωσε καρπούς με τη σύλληψή του. Το πολύ ενδιαφέρον με τη σύλληψη αυτή είναι ότι δεν ήταν επιτυχία του FBI. O Καζίνσκι στις 19.9.1995 έπειτα από απειλές προς την «Washington Post» πέτυχε να δημοσιευτεί το «Η βιομηχανική κοινωνία και το μέλλον της» υπό το ψευδώνυμο Freedom Club (F.C.). Αυτό το κείμενο χαρακτηρίζεται πια ως «μανιφέστο» του «Unabomber» και είναι το πλέον μεταφρασμένο κείμενό του.
Ο γνωστότερος των μελετητών του έργου του Ντέιβιντ Σκρμπίνα επισημαίνει ότι αυτό το φύλλο της «Washington Post» πούλησε 1,2 εκατ. αντίτυπα σε μία ημέρα! Το «μανιφέστο» του, όμως, έλαχε να είναι και ο… Ιούδας του, καθώς όταν ο αδερφός τού Καζίνσκι το διάβασε αναγνώρισε το στιλ γραφής και τις τρομοκρατικές ιδέες του «Unabomber». Αποτέλεσμα ήταν να τον καταδώσει στο FBI και στις 3.4.1996 ο Καζίνσκι συνελήφθη. Μέσα στην καμπίνα-κρησφύγετο βρέθηκαν τα ενοχοποιητικά στοιχεία. Ο ίδιος δήλωσε ένοχος για τις επιθέσεις που πραγματοποίησε. Καταδικάστηκε σε οκτώ φορές ισόβια, χαρακτηρίστηκε τρομοκράτης και φυλακίστηκε στις φυλακές υψίστης ασφαλείας του Κολοράντο.
Γιατί, όμως, η είδηση αυτή μας αφορά; Μια πρώτη ανάγνωση θα ήταν κάποια σύνδεση με την εγχώρια τρομοκρατία και τη δυσκολία που έχουν οι αρχές να εντοπίσουν και να συλλάβουν μέλη τρομοκρατικών οργανώσεων. Δεν είναι αυτός ο λόγος, όμως.
Τεχνολογική υποτέλεια και ένοπλος αγώνας
Ο βίος του «Unabomber» έχει γίνει ντοκιμαντέρ από το Netflix το οποίο είναι διαθέσιμο και στη χώρα μας. Ετσι, εάν ο αναγνώστης της είδησης πληκτρολογήσει «Kaczynski», θα βρεθεί μπροστά σε μια δραματοποιημένη βιογραφία του τρομοκράτη. Το ντοκιμαντέρ δεν είναι ό,τι πιο ακριβές στην παρουσίαση των γεγονότων αλλά καταφέρνει να παρουσιάσει τη βασική φιλοσοφία του Καζίνσκι για την άμεση και βίαιη εναντίωση στην τεχνολογική υποτέλεια που επιφυλάσσει στον άνθρωπο ο αστικός πολιτισμός. Γενικότερα, τα κείμενα του Καζίνσκι είναι επιδραστικά και ψήγματά τους μπορούν να εντοπιστούν σε νεότερες θεωρίες που εναντιώνονται στον σύγχρονο αστικό πολιτισμό. Πολλοί τον ονομάζουν εκπρόσωπο του νεο-λουδισμού, του αναρχοπρωτο-γονισμού, του οικοφασισμού, της ριζοσπαστικής ανάγνωσης για τη βαθιά οικολογία και κάθε φοβικής θεωρίας που ψέγει την άμετρη ανάπτυξη της τεχνολογίας. Ο ίδιος έχει εναντιωθεί σε όλα τα παραπάνω.
Εντέλει τα κείμενά του έτυχαν μεγάλης αποδοχής. Είτε ακροδεξιά είτε ριζοσπαστικά αριστερή, η πρόταση που παρουσιάζει για ένοπλο αγώνα κατά πάντων εύκολα μπορεί να αποτελέσει ιδεολογικό οπλοστάσιο τρίτων. Γι’ αυτό τα κείμενά του είναι ιδιαίτερα αγαπητά στους lone wolf terrorists, δηλαδή στους τρομοκράτες εκείνους που σχεδιάζουν και εκτελούν οι ίδιοι τα χτυπήματά τους. Πολύ γνωστό παράδειγμα ο Νορβηγός Αντερς Μπρέιβικ, που στο δικό του «μανιφέστο» αντέγραψε ολόκληρες παραγράφους από κείμενα του Καζίνσκι. Στη δε χώρα μας η καταδικασμένη εγκληματική οργάνωση Χρυσή Αυγή μετέφρασε πρόσφατα στα ελληνικά το «Μανιφέστο» του (Εκδ. Σπάρτη) το 2018.
Συμπερασματικά, ο Τεντ Καζίνσκι δεν είναι τόσο άγνωστος που να μη μας αφορά. Σε ηλεκτρονικές σελίδες που προάγουν τον μισανθρωπισμό οι φωτογραφίες του φιγουράρουν πάντοτε. Εκεί μέσα όσοι τον αναγνωρίζουν τον αποκαλούν Uncle Ted (θείο Τεντ). Τέλος, μόλις χτες ο γράφων είδε φωτογραφία του εκλιπόντος σε σελίδα γενικού περιεχομένου του Facebook, στην οποία η πλειονότητα των ατόμων είναι κάτω των 40 ετών, με τίτλο «O Una μας άφησε!». Εκείνος που σίγουρα μισούσε την ιδέα του παγκόσμιου ψηφιακού χωριού τώρα μνημονεύεται από αυτό. Ο κίνδυνος; Μια ψηφιακή δικαίωση, η οποία δεν έχει ανάγκη ούτε από δικαστήρια ούτε από τις γνώσεις μας για το δίκαιο και το ηθικό.