Kαλοπλεγμένες λέξεις που εμπνέουν μελωδίες

Oλα τα «Ποιήματα και τραγούδια» του συγγραφέα Θωμά Κοροβίνη κυκλοφόρησαν σε βιβλίο

Εν συντομία

Τα ποιητικά και στιχουργικά άπαντα ενός ακαταπόνητου συγγραφέα.

Γιατί ενδιαφέρει

Το βιβλίο υπενθυμίζει και την τραγουδοποιητική ιδιότητα του Κοροβίνη.

Ο Θωμάς Κοροβίνης, ένας από τους σημαντικότερους διανοούμενους συγγραφείς, με έδρα τη Θεσσαλονίκη, δεν έχασε ποτέ την επαφή του με το λαϊκό στοιχείο, όχι μόνο λόγω επαγγελματικής… διαστροφής αλλά κυρίως επειδή αυτό επιτάσσουν η παιδεία και η προσωπικότητά του. Aφήνει έτσι και μια σοβαρή παρακαταθήκη στο έντεχνο λαϊκό τραγούδι: ως στιχοπλόκος πρώτα απ’ όλα, συνεργαζόμενος με πολλούς συνθέτες και ερμηνευτές, αλλά και όντας ο ίδιος τραγουδοποιός. Ηταν επιβεβλημένη συνεπώς μια έκδοση από την Αγρα, τον εκδοτικό οίκο που μας τροφοδοτεί με τα κατά καιρούς πονήματά του, στην οποία θα περιέχονταν τα ποιητικά και στιχουργικά του άπαντα.

Επιφανείς και αποσυνάγωγοι

Πολλά από τα ποιήματά του που διαβάζουμε στο βιβλίο, τριάντα στο σύνολό τους, τα είχαμε πρωτοδιαβάσει στον προσωπικό του λογαριασμό στο Facebook, όπως το γραμμένο για τον Ζακ Κωστόπουλο «Πόσες φορές σε ξαναείδα» που είχε κάνει μεγάλη αίσθηση. Διότι αυτό που αναδεικνύεται από την ποίηση του Κοροβίνη είναι ακόμη ένα συστατικό της προσωπικότητάς του: η αγάπη του τόσο για τους επιφανείς εκπροσώπους της πνευματικής ζωής σε διεθνές επίπεδο όσο και για τους αποσυνάγωγους αυτού του κόσμου κι αυτής της κοινωνίας. Στα ποιήματά του θα συναντήσουμε τον Πιερ Πάολο Παζολίνι και τον Μανόλη Αναγνωστάκη, τον Νίκο-Αλέξη Ασλάνογλου και τον Γιώργο Ιωάννου αλλά και τον Βαγγέλη Γιακουμάκη, την Ελένη Τοπαλούδη ή έναν μαύρο παρία στις όχθες του Μισισίπι. Συνδετικός αρμός όλου αυτού του ελκυστικού τυραννισμένου «θιάσου» παραμένουν η βαθιά αριστερή του σκέψη και ο ουμανισμός του. Και κάπως έτσι εξηγείται γιατί ο Κοροβίνης είναι πολύ αγαπητός σε όποιον έχει την τύχη να τον συναναστρέφεται: στη Θεσσαλονίκη, την Αθήνα, την Κωνσταντινούπολη ή στο Πήλιο.

Στην ενότητα «Μελοποιημένα ποιήματα» περιέχονται τα 35 στιχουργήματα που μελοποιήθηκαν από τον ίδιο στους τρεις προσωπικούς δίσκους του: «Από έβενο κι αχάτη» (1992), «Τακίμια» (1998) και «Το κελί» (2008) με βασικό ερμηνευτή πάλι τον ίδιο.

Θα ξεχώριζα από τον πρώτο του δίσκο το «Φλέρυ», αφιερωμένο στη Φλέρυ Νταντωνάκη, όπως και το μεταφρασμένο από τα τουρκικά «Yeter» (Αρκετά πια, φτάνει). Και πάλι ο Κοροβίνης φτιάχνει τραγούδια-πορτρέτα, μέσω αφιερώσεων σε ανθρώπους που μπορεί να γνώρισε, μπορεί και όχι («Από την Πάτρα στην Αθήνα» για την Πόλυ Πάνου, «Ο χρόνος είναι σταυρωτής» για τον Θανάση Παπακωνσταντίνου, «Για τη φωνή σου» για τη Λιζέτα Καλημέρη, «Γιλμάζ Γκιουνέι» κ.ά.), θεωρώ όμως πως με κομμάτια όπως «Της ζωής τα κουρέλια» και «Το κελί» έφτασε στο απόγειο της προορισμένης για τραγούδι στιχουργικής ιδιότητάς του. Το ίδιο ενδιαφέρον έχει και η επόμενη ενότητα του βιβλίου, «Στίχοι – συνεργασίες με άλλους συνθέτες», δεκατέσσερα τραγούδια με τα λόγια του να ενδύονται μελωδίες συνθετών όπως του Γιώργο Καζαντζή, του Δημήτρη Κοντογιάννη, του Χρήστου Τσιαμούλη, του Ανδρέα Κατσιγιάννη, του Γιώργη Χριστοδούλου κ.ά.

Βλέποντας αρχειοθετημένο όλο αυτό το μέχρι πρότινος αδέσποτο υλικό συνειδητοποιείς πως τον Κοροβίνη έχουν ερμηνεύσει οι μεγαλύτερες φωνές της Θεσσαλονίκης και όχι μόνο, από τον Νίκο Παπάζογλου και τη Βούλα Σαββίδη μέχρι την Ελένη Βιτάλη και τον Παντελή Θεοχαρίδη. Η τελευταία ενότητα ονομάζεται «Μη μελοποιημένα ποιήματα για τραγούδια» και καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της έκδοσης μαζί με τις υποκατηγορίες «Θαλασσινά τραγούδια» και «Κύκλος Αγίου Ορους».

Η ίδια η ζωή πρωταγωνιστεί στη σκέψη του Κοροβίνη. Ζωή μέσα από τον έρωτα, την αγάπη, τη συντροφικότητα, μακριά από κάθε κακό και άδικο

Πρόκληση για κάθε συνθέτη

Εδώ πάλι πρόκειται για ένα θησαυρό καλοπλεγμένων λέξεων – σκέτη πρόκληση για κάθε συνθέτη που αναζητά στίχους αξιώσεων. Διαβάζεις, λόγου χάρη, το ποίημα «Αγριο ρόδο της ερήμου» και το «ακούς» μελοποιημένο ήδη από έναν Σωκράτη Μάλαμα ή έναν Βαγγέλη Κορακάκη. Ομοίως και την εμπνευσμένη από τον Παπαδιαμάντη «Ακριβούλα», που φαίνεται ν’ αναζητά τη μελωδία και τη ζεστή ερμηνεία ενός Ορφέα Περίδη. Και φυσικά ο Κοροβίνης κι εδώ δεν απαρνείται ούτε για μια στιγμή τα ιερά πρόσωπα που τον συντρόφευσαν και τον συντροφεύουν μέσα από ποιήματα σαν το «Γιώργος Κούδας» (για τον θρυλικό ποδοσφαιριστή), «Ενα ζεϊμπέκικο για τον Στέλιο» (Καζαντζίδη), «Με κομμένα φτερά» (για την Κατερίνα Γώγου), «Το δάκρυ» (μνήμη Τάσου Μπαντή) και το «Παλιός Βαρδάρης» (για τον Ντίνο Χριστιανόπουλο, που αποτέλεσε πηγή έμπνευσης και άλλων στιχουργημάτων του).

Ωστόσο η κατηγορία «Κύκλος Αγίου Ορους» είναι από μόνη της ένα σχεδόν παράδοξο σύνολο ποιημάτων για τραγούδια. Ο Κοροβίνης μ’ αυτά τα δώδεκα στιχουργήματα συνεχίζει (ερήμην του ίσως) στον δρόμο τού πιο τολμηρού εκκλησιαστικού μέλους, έτσι όπως μας κληροδοτήθηκε μέσα από το «Τροπάριο της Κασσιανής». Στο «Σκίρτημά σου» π.χ. ο στιχουργός αναφέρεται στους πειρασμούς και στα μαρτύρια του Αγίου Αντωνίου που πέρασε για μια ανικανοποίητη αγάπη, εκεί που στον «Θάνατο» φαίνεται να διαγράφει με μια μονοκοντυλιά την πίστη και την ελπίδα στη μεταθανάτια ζωή. Διότι η ίδια η ζωή τελικά είναι αυτή που πρωταγωνιστεί στη σκέψη του Κοροβίνη, έτσι όπως αποτυπώνεται στα γραπτά του. Ζωή μέσα από τον έρωτα, την αγάπη, τη συντροφικότητα, μακριά από κάθε κακό και άδικο που ο κόσμος αυτός κουβαλάει στην κοιλιά του.