Η κωδικοποίηση του χρήματος, των αγορών και της εμπιστοσύνης

Υπάρχει άραγε αλγόριθμος για την εμπιστοσύνη; Νέες μέθοδοι συναλλαγών καθιστούν υποχρεωτική την επαναθεώρηση των συμβολαίων και συναλλαγών μεταξύ εταιρειών, πολιτών και κράτους

■ Το κινητό τηλέφωνο εξαλείφει την ανάγκη χρήσης των ATM, όπως ακριβώς τα ATM εξάλειψαν την ανάγκη προσφυγής στον ταμία της τράπεζας. Τώρα τράπεζα είναι το τηλέφωνο, ο υπολογιστής, το τάμπλετ, πιθανότατα δε και κάποιο ηλεκτρονικό ρολόΐ

Ακούγοντας τον πρωθυπουργό στη Βουλή να τονίζει με δόση αυστηρότητας ότι οι πληρωμές με μετρητά οδεύουν προς το καλάθι των αχρήστων, σκέφθηκα ότι αυτό είναι κακό νέο για τους κατασκευαστές πορτοφολιών. Τα τελευταία είναι πλέον είδος προς εξαφάνιση, γεγονός που έχει μεγάλη ιστορική σημασία. Πρωτίστως δε γιατί μαζί με τα πορτοφόλια εξαφανίζεται και η έκφραση «παχύ πορτοφόλι», που ήταν γεμάτη χρήματα. Για όποιον βέβαια διέθετε κάτι τέτοιο στους παλιούς καιρούς. Όπως πολύ γραφικά γράφει στο βιβλίο του «Οι Βιομηχανίες του Μέλλοντος» (Εκδόσεις Ίκαρος), ο Alec Roze, πρώην τεχνολογικός σύμβουλος της Χίλαρυ Κλίντον, «το χρήμα αποτελούσε για πολύν καιρό ένα κατά κύριο λόγο υλικό αντικείμενο - κάτι που μπορούμε να το κρατήσουμε και να το ζυγίσουμε. Οι ίδιες οι ονομασίες πολλών από τα νομίσματα της υφηλίου αντανακλούν την ιδέα ότι το χρήμα είναι κάτι χειροπιαστό. Το «πέσο», το ισραηλινό «σέκελ» και η βρετανική «pound» (στερλίνα) προκύπτουν από λέξεις που έχουν την έννοια του βάρους. Το «ρούβλι» προέρχεται από την παλιά ρωσική λέξη rubiti -«τεμαχίζω, κόβω, τέμνω»- επειδή το αρχικό μεταλλικό νόμισμα είχε μορφή ασημένιων ράβδων, από τις οποίες γινόταν αποκοπή του απαραίτητου ποσού. Ένα ακόμα πιο ζωντανό παράδειγμα αποτελεί μια σκηνή από την ταινία Τα καλά παιδιά, όπου η σύζυγος του γκάνγκστερ Χένρι Χιλ, την οποία υποδύεται η ηθοποιός Λορέιν Μπράκο, του ζητάει λεφτά για να ψωνίσει. Εκείνος τη ρωτάει πόσα θέλει. Εκείνη σηκώνει το χέρι και κρατώντας δείκτη και αντίχειρα σε απόσταση μερικών εκατοστών μεταξύ τους, λέει «Τόσα» και ο Χένρι της δίνει ένα πάκο μετρητά. Όμως κατά την προηγούμενη πεντηκονταετία το σύγχρονο χρηματοοικονομικό σύστημα επινόησε μια σειρά από διευκολύνσεις, που μας έχουν επιτρέψει να απομακρυνθούμε από το υλικό χρήμα.Διευκολύνοντας όμως την είσοδο στις αγορές του πιστωτικού χρήματος, που σήμερα γεννά αρκετά προβλήματα.

Προσωπικά, γνώρισα στο Βέλγιο τις πιστωτικές κάρτες και πολύ αργότερα, στην Ελλάδα πλέον, τις χρεωστικές. Θυμάμαι για πολλά χρόνια συναλλαγές να γίνονται με επιταγές και συναλλαγματικές και από την άποψη αυτή, ίσως η Ελλάδα να είναι η μόνη χώρα στον κόσμο στην οποίαν τράπεζες προεξοφλούσαν μεταχρονολογημένες επιταγές. Κατά παράβαση της έννοιας της επιταγής και του ρόλου της.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1980, τα ΑΤΜ -που εφευρέθηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 1960, αλλά δεν έγιναν προσιτά στο ευρύ κοινό πριν από τη δεκαετία του 1980- μας επέτρεψαν να παρακάμπτουμε τον ταμία της τράπεζας προκειμένου να αποκτήσουμε πρόσβαση στα μετρητά μας. Το μόνο που χρειαζόταν ήταν μια κάρτα ανάληψης και ένας αριθμός pin. Έκτοτε, όπως συνέβη και με τη ρομποτική και τις βιοεπιστήμες, η αλλαγή ήταν ταχύτατη. Η ηλεκτρονική τραπεζική άρχισε να απογειώνεται στο διάστημα από τα μέσα έως τα τέλη της δεκαετίας του 1990.Σαφώς δε, η απογείωση αυτή άλλαξε σε βάθος το χρηματοοικονομικό περιβάλλον,το οποίο απέκτησε τεράστιο βάρος στο σύνολο της οικονομικής δραστηριότητας.Το 1995 ξεκίνησε η λειτουργία του eBay, μιας πλατφόρμας για αγοραπωλησίες από καταναλωτή σε καταναλωτή. Το 1999 ιδρύθηκε η υπηρεσία online πληρωμών PayPal. Σήμερα η ηλεκτρονική τραπεζική έχει αποκτήσει σχεδόν καθολικό χαρακτήρα στις αναπτυγμένες οικονομίες, όπως και το mobile banking, χάρη στην απόλυτη επικράτηση των κινητών τηλεφώνων. Περισσότεροι από τους μισούς ενήλικες Αμερικανούς χρησιμοποιούν mobile banking, ενώ παγκοσμίως ο αριθμός αυτός ξεπερνά το ένα δισεκατομμύριο. Το 2030 ο αριθμός αυτός θα εκτιναχθεί στα 2 δισεκατομμύρια. Γι' αυτούς τους πελάτες, το κινητό τηλέφωνο εξαλείφει την ανάγκη χρήσης των ATM, όπως ακριβώς τα ATM εξάλειψαν την ανάγκη προσφυγής στον ταμία της τράπεζας. Τώρα τράπεζα είναι το τηλέφωνο, ο υπολογιστής, το τάμπλετ, πιθανότατα δε και κάποιο ηλεκτρονικό ρολόι.

Όταν ήμουν μικρός, θυμάμαι οι πλούσιοι να έχουν πάκα από μετρητά και χοντρά πορτοφόλια. Σήμερα οι πλουσιότεροι άνθρωποι -και όλο και περισσότεροι από εμάς τους υπόλοιπους- ουσιαστικά δεν έχουν πορτοφόλι ή χρησιμοποιούν ψηφιακό πορτοφόλι. Κι ενώ εδώ και 20 χρόνια τα γονιδιώματά μας αποκωδικοποιούνται, το χρήμα μας κωδικοποιείται. Σύντομα ετσι - θα αναλυθεί σε άσους και μηδενικά και θα περιβληθεί με πανίσχυρα μέσα κρυπτογράφησης. Μόλις έχουμε αρχίσει να ανακαλύπτουμε τις δυνατότητες που θα δημιουργήσει το ψηφιακό χρήμα, γεγονός που επιφυλάσσει αρκετές εκπλήξεις. Όμως η κωδικοποίηση του χρήματος, των αγορών, των πληρωμών και της εμπιστοσύνης είναι το επόμενο μεγάλο σημείο καμπής στην ιστορία των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών. Θα έχει μεγάλη σημασία να καταλάβετε τι σημαίνει αυτό για εσάς και την επιχείρησή σας, είτε είστε υδραυλικός είτε ο διευθύνων σύμβουλος μιας εταιρείας που θέλει να μπει για καλά στην πολυτάραχη ψηφιακή εποχή.

Ή κωδικοποίηση του χρήματος, όπως μπορεί να προβλέψει κανείς, θα οδηγήσει σε σοβαρές ανατροπές, τόσο στο επίπεδο των πληρωμών όσο και σε αυτό των ελέγχων. Θα ανοίξει όμως και νέες ευκαιρίες για επιχειρηματική δημιουργία αλλά και απασχόληση.

Χωρίς την κωδικοποίηση του χρήματος δραστηριότητες π.χ. στο χώρο της συνεργατικής οικονομίας (Airbnb), θα ήσαν δύσκολες. Το ίδιο ισχύει και για τις νέες μορφές εμπορίου και τοποθετήσεων. Όσο για τα κρυπτονομίσματα, αυτή είναι μια άλλη μεγάλη ιστορία, η οποία βρίσκεται στα σπάργανα και δεν είναι διόλου ακίνδυνη.

@ Δυσφορία επικρατεί σε έναν κύκλο στενών συνεργατών του Μητσοτάκη γα την… εργώδη προσπάθεια που καταβάλλει ο υπ. Δικαιοσύνης Γιώργου Φλωρίδη, να «σπρώξει» τον πρωθυπουργό σε πιο ακραίες πολιτικές αποφάσεις για το ποδόσφαιρο, που αναγκαστικά θα τον οδηγήσουν σε μετωπική σύγκρουση με κορυφαίους παράγοντες του χώρου. Μάλιστα δεν είναι λίγοι εκεί που βλέπουν πίσω από την… φαγούρα Φλωρίδη, την προσπάθεια του να πάρει μια άτυπη ρεβάνς για το ξήλωμα του, εν μια νυκτί το 2001, από την θέση του υφυπουργού Αθλητισμού από τον τότε πρωθυπουργό Κώστα Σημίτη. Λέτε τελικά να την πατήσει ο πρωθυπουργός με τις γνωστές εμμονές του Φλωρίδη;

@ Ζόρικα τα πράγματα για τους… εξαφανισμένους βουλευτές του Πειραιά με αφορμή την πρωτοφανή στοχοποίηση του Ολυμπιακού από την κυβέρνηση. Οι βουλευτές του μεγάλου Λιμανιού, ποιούν κανονικά την… νήσσαν (κάνουν δηλαδή την «πάπια») κάτι που βεβαίως επισημαίνεται και στο υστερόγραφο της τελευταίας ανακοίνωσης του Ολυμπιακού: «Ας μη κάνουν το κόπο στο μέλλον οι βουλευτές να συνδέσουν το όνομά τους με τον Ολυμπιακό: η στάση τους θα θεωρηθεί - και θα είναι υποκριτική. Ειδικά ο υφυπουργός κος Κατσαφάδος, ο οποίος εκλέγεται από Πειραιώτες καθημερινά με τις δηλώσεις του και τις πράξεις του, εκθέτει και προσβάλει τον κόσμο του ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΥ», αναφέρει η ανακοίνωση της Πειραιώτικης ΠΑΕ. Ούτε ψύλλος στον κόρφο τους που λέει και λαός…

@ Τις τελευταίες ημέρες (επανα) κυκλοφορεί η φήμη ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν είναι ικανοποιημένος με τις επιδόσεις κάποιων υπουργών του και σκέπτεται να προχωρήσει σε διορθώσεις. Δε μιλάμε για ανασχηματισμό καθώς ο πρωθυπουργός δεν τη χρησιμοποιεί στις συνομιλίες του. Όπως μας μεταφέρεται, δυο έως τρεις αλλαγές είναι ένα πιθανό σενάριο, γιατί ορισμένοι εξακολουθούν να μιλάνε χωρίς να σκέφτονται πρώτα, παρά τη σχετική προειδοποίηση που έλαβαν στο Υπουργικό. Τώρα όσον αφορά το χρόνο των αλλαγών, οι πληροφορίες είναι κάπως… θολές. Ίσως στις αρχές της νέας χρονιάς.

@ Πολύ δύσκολα θα αποφύγει το λουκέτο η καθημερινή «Αυγή», αφού σχεδόν όλοι στην Κουμουνδούρου θεωρούν ως δεδομένο το κλείσιμο του καθημερινού φύλλου μετά τις γιορτές. Είναι ξεκάθαρο πως μετά την αρκετά μειωμένη κρατική επιδότηση που θα λάβει ο ΣΥΡΙΖΑ λόγω του περιορισμένου εκλογικού του ποσοστού, η άκρως ζημιογόνα καθημερινή «Αυγή» θα μπορέσει να παραμείνει ανοιχτή μόνο εάν ο ίδιος ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ βάλει βαθιά το χέρι στην δική του τσέπη. Ή των (εφοπλιστών) χορηγών του…