Η μεταρρύθμιση της Παιδείας δεν είναι μόνο τα ιδιωτικά πανεπιστήμια
Την προτελευταία Παρασκευή του χρόνου, πριν τα Χριστούγεννα, το υπ. Παιδείας έθεσε σε διαβούλευση το νομοσχέδιο δεία, με στόχο τους πρώτους μήνες του 2024 να έρθει στη Βουλή.Η Παιδεία είναι ένα αδιαπραγμάτευτο δημόσιο κοινωνικό αγαθό και η ισότιμη ποιοτική εκπαίδευση δεν είναι προνόμιο ορισμένων αλλά δικαίωμα του κάθε πολίτη και υποχρέωση του κράτους να την παρέχει στους πολίτες του. Τα τελευταία χρόνια βρισκόμαστε θεατές μιας φθίνουσας πορείας της Ελληνικής παιδείας.
Οι όποιε ς αναγκαίες θεσμικές αλλαγές όμως απαιτούν ενδελεχή εθνικό διάλογο και θα πρέπει να στοχεύουν στις μέγιστες δυνατές συναινέσεις καθώς η παιδεία δεν είναι κυβερνητική αλλά εθνική υπόθεση. Αφορά τους πάντες, όλα τα κοινωνικά στρώματα, σε όλες τις γωνιές της χώρας. Δεν μπορεί λοιπόν οι αλλαγές που προτείνονται σήμερα να είναι πρωτίστως ένα προϊόν επιχειρηματικών deals αλλά θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι θα παραμείνει μοχλός ανοδικής κοινωνικής και διαγενεακής κινητικότητας και δικαιοσύνης.
Μία ισότιμη δωρεάν ποιοτική εκπαίδευση όλων των βαθμίδων είναι ο σημαντικότερος πλούτος των φτωχών, είναι το όχημα για τα παιδιά με τις λιγότερες ευκαιρίες να διεκδικήσουν τα όνειρά τους. Πρωταρχικός, διαχρονικός στόχος στην τριτοβάθμια εκπαίδευση πρέπει είναι ένα ισχυρό δημόσιο πανεπιστήμιο, το οποίο θα είναι απελευθερωμένο από τον κρατικό εναγκαλισμό και τα δεσμά της παραλυτικής γραφειοκρατίας.Ασφαλώς χρειάζεται και γενναία χρηματοδότηση που θα αγγίζει το 5% του ΑΕΠ, έτσι ώστε τα παιδιά μας μα φοιτούν σε πανεπιστήμια με άρτιες εγκαταστάσεις, προσωπικό υψηλού επιπέδου, απαλλαγμένα παράλληλα από την ανομία που βιώνουν σήμερα. Πρέπει ακόμη να προχωρήσουμε σε ουσιαστική ενίσχυση της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης. Η νομοθετική πρόταση που παρουσίασε η κυβέρνηση ρίχνει το μεγαλύτερο βάρος και κάνει «σημαία» της τηνίδρυση παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων. Η έδρα τους όμως παραμένει στην αλλοδαπή και η διαφορά είναι η απονομή ακαδημαϊκής αναγνώρισης στα πτυχία τους.
Πως διασφαλίζεται όμως ότι τα όποια έσοδα του παραρτήματος θα χρησιμοποιούνται για την ενίσχυση των υποδομών και των σπουδών εντός της χώρας και δεν θα πηγαίνουν για την ενίσχυση του μητρικού ιδρύματος στη χώρα προέλευσης ή στην επέκταση του πανεπιστημίου σε άλλη χώρα;
Πως εξασφαλίζεται ο μη κερδοσκοπικός χαρακτήρας των πανεπιστημίων που θα ιδρυθούν βάσει του συγκεκριμένου νομοθετικού πλαισίου;
Πως θα αναγνωρίζονται τα πτυχία που θα δίνουν τα συγκεκριμένα πανεπιστήμια, ιδιαίτερα αν το πανεπιστήμιο προέρχεται από χώρα εκτός ΕΕ; Τα ήδη υπάρχοντα κολλέγια, τα οποία είναι όλα κερδοσκοπικές επιχειρήσεις, θα μπορούσαν να μετατραπούν σε παραρτήματα πανεπιστημίων του εξωτερικού;
Γιατί η κυβέρνηση δεν περιμένει την αναθεώρηση του Άρθρου 16 που θα επέτρεπε μία συνολική ρύθμιση της ιδιωτικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με τη μέγιστη δυνατή συναίνεση και τη μεγαλύτερη δυνατή ασφάλεια δικαίου;
Αυτά είναι ζητήματα που θα πρέπει μέσα από τη διαβούλευση να απαντηθούν.
Υπάρχει και μια άλλη παράμετρος στην υπόθεση αυτή. Η μεταρρύθμιση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και οι όροι ίδρυσης και λειτουργίας των μη κρατικών μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων απαιτούν τη μέγιστη δυνατή συναίνεση, όπως προβλέπεται στο πλαίσιο της Συνταγματικής Αναθεώρησης.
Ο συνταγματικός χάρτης δεν μπορεί να είναι γράμμα κενό ούτε ο νομοθέτης να προλαμβάνει το περιεχόμενο της συνταγματικής αναθεώρησης, θέτοντας εν αμφιβόλω τον εγγυητικό ρόλο του Συντάγματος. Πέρα από τον σεβασμό που πρέπει αυτονόητα να δείχνουμε στη συνταγματική τάξη της πατρίδας, τίθεται ένα προφανές ζήτημα ασφάλειας δικαίου.
Προφανώς δεν πρέπει να σταθούμε εμπόδιο στην ίδρυση μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων που θα παράγουν ουσιαστική έρευνα, αλλά παράλληλα δεν πρέπει να γίνουμε συνένοχοι στην εμπορευματοποίηση πτυχίων και την υποβάθμιση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.