Ο δρόμος προς την «πολεμική λιτότητα»

Για τον πολύ κόσμο, όχι μόνον στην Ελλάδα, η Ρωσία είναι η Μόσχα και η Αγία Πετρούπολη και η Κίνα είναι το Πεκίνο, η Σαγκάη και το Μακάο. Είναι δε γεγονός, ότι ο επισκέπτης των παραπάνω πόλεων, δεν βλέπει μεγάλες διαφορές από τις αντίστοιχες δυτικές μεγαλουπόλεις.

Με βάση λοιπόν αυτές τις εικόνες, ο δυτικός άνθρωπος αγνοεί σχεδόν πλήρως ποια είναι η κατάσταση εκατομμυρίων ανθρώπων που βρίσκονται κάποια χιλιόμετρα πιο μακριά από τη Μόσχα ή την Αγία Πετρούπολη.

Κανείς δεν μπορεί να συλλάβει ότι οι εισοδηματικές διαφορές μεταξύ των μεγάλων κινεζικών η ρωσικών πόλεων και των υπολοίπων φθάνουν ακόμα και το 1 προς 30.

Αυτό σημαίνει ότι στις χώρες του αυταρχισμού, οι οικονομίες τους βρίσκονται ήδη σε φάση τέτοια που μια πολεμική σύγκρουση μικρές συνέπειες θα έχει στις μεγάλες πληθυσμιακές κατηγορίες. Ας μη ξεχνάμε επίσης ότι την περίοδο που οι χώρες αυτές βίωναν τον «κομμουνιστικό παράδεισο», οι ελλείψεις, η φτώχεια και η επαιτεία αποτελούσαν την κανονικότητά τους.

Υπό τις παραπάνω συνθήκες, η από την πλευρά της Ρωσίας κήρυξη πολέμου ενάντια στη Δύση και ειδικότερα την Ευρώπη, δεν πρέπει να προκαλεί εκπλήξεις. Διότι ουσιαστικά η Ρωσία με τις ενέργειες της από το 2008 και μετά, κομίζει στον 21ο αιώνα το μοντέλο της ασιατικής απολυταρχίας, της λατρείας της ισχύος και της επιβολής δια των όπλων, των επιλογών μιας «πεφωτισμένης ηγεσίας». Και από την άποψη αυτή, η μετατροπή της ρωσικής μαφιόζικης οικονομίας σε «πολεμική» είναι από δεκαετίας γεγονός. Ενώ το 2014 οι στρατιωτικές δαπάνες της Ρωσίας ήσαν 3 τρισεκατομμύρια ρούβλια, δηλαδή περί τα 60 δισ. δολλάρια, σήμερα έχουν πάρει τον ανήφορο και μαζί με τις πληρωμές των δανείων του κλάδου της πολεμικής βιομηχανίας αντιπροσωπειών το 40% του ρωσικού Ακαθάριστου Εσωτερικού Προϊόντος (Α.Ε.Π.).

Αυτό σημαίνει ότι η ΕΕ έχει απέναντί της μια «πολεμική οικονομία» όταν η ίδια δαπανά για αμυντικές δαπάνες, με το ζόρι 1,8% του ΑΕΠ της. Τι μπορεί να συμβεί λοιπόν;

Πολύ ευγενικά και συγκροτημένα, ο Μάριο Ντράγκι, πρώην Ιταλός πρωθυπουργός και επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, τονίζει ότι η Ε.Ε. πρέπει να βρει γρήγορα τρόπους χρηματοδότησης τεράστιων επενδύσεων, για να καλύψει τις μεγάλες αλλαγές στην παγκόσμια τάξη: «Πολλές βαθιές αλλαγές έχουν λάβει χώρα τα τελευταία χρόνια στην παγκόσμια οικονομική τάξη», είπε. «Αυτές οι αλλαγές έχουν ποικίλες συνέπειες, μία από τις οποίες είναι ξεκάθαρη, πρέπει να επενδύσουμε ένα τεράστιο ποσό σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα στην Ευρώπη».

Ο πρώην επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας έχει επιφορτιστεί με τη σύνταξη έκθεσης σχετικά με το πώς θα γίνει η EE πιο ανταγωνιστική και περισσότερο αμυντική σε εξωτερικούς κινδύνους.

Ο πόλεμος έχει ωθήσει τις αμυντικές δαπάνες στην κορυφή της ατζέντας, καθώς ο Ντράγκι φωνάζει προς τα κράτη - μέλη να βρουν τρόπους ενίσχυσης της οικονομίας της περιοχής σε ένα όλο και πιο εχθρικό παγκόσμιο περιβάλλον. «Ανυπομονώ να μάθω τι σκέφτονται οι υπουργοί Οικονομικών ως προς το πώς θα χρηματοδοτήσουν αυτές τις επενδυτικές ανάγκες»,τονίζει Αυτό περιλαμβάνει πώς να ξεκλειδώσουν οι ιδιωτικές αποταμιεύσεις σε μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι στο παρελθόν», προσθέτει.

Στο πλαίσιο αυτό ο πρώην κεντρικός τραπεζίτης και πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας, πρόκειται να παραδώσει τα ευρήματά του μετά τις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Ιούνιο.

Το μπλοκ αντιμετωπίζει έναν μακρύ κατάλογο αναγκών για δαπάνες, συμπεριλαμβανομένου του κλίματος και της ψηφιακής μετάβασης, ενώ ο πόλεμος στην Ουκρανία και η προοπτική επιστροφής του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο έχουν επικεντρώσει τις συνομιλίες για τον τρόπο ενίσχυσης της ευρωπαϊκής ασφάλειας.

«Είναι σαφές ότι η E.E. θα πρέπει να δώσει πολύ μεγαλύτερη προσοχή στις αμυντικές της ικανότητες, στις ικανότητες της αμυντικής βιομηχανίας της και πρέπει να εργαστούμε από κοινού», δήλωσε ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Βάλντις Ντομπρόβσκις.

Όλα αυτά τι να σημαίνουν άραγε; Τίποτε περισσότερο ότι πρόκειται… για «αλλαγή εποχής». Όπως πολύ σωστά έγραψε ο εκλεκτός συνάδελφος Γ. Παπανικολάου, έχουμε να κάνουμε μια επίπονη διαδικασία, με μακροχρόνιες επιπτώσεις, οικονομικές αλλά και κοινωνικές, που μας αφορούν όλους. Διότι συμβαίνει σε περίοδο οικονομικής στασιμότητας

■ Θα μείνει η Ελλάδα ανεπηρέαστη από αυτές τις εξελίξεις; Με βάση προηγούμενες εμπειρίες, ΌΧΙ. Τα επόμενα χρόνια, θα μας παρασύρει το κλίμα που θα έχει επικρατήσει ανά την Ευρώπη, δεδομένου και του υψηλού χρέους μας

για τις μεγάλες δυνάμεις της Ευρώπης, σε δυσμενές δημογραφικό περιβάλλον και με την Ευρώπη να βρίσκεται αντιμέτωπη με τα αποτελέσματα της χρόνιας υστέρησης, έναντι των μεγάλων διεθνών ανταγωνιστών της.

Πράσινη μετάβαση και κλιματική αλλαγή, ενίσχυση του ευρωπαϊκού παραγωγικού τομέα, ψηφιοποίηση, όλοι αυτοί οι διακηρυγμένοι στόχοι, απαιτούν ούτως ή άλλως, τεράστια κεφάλαια. Τώρα προστίθεται και ο αγώνας δρόμου στις αμυντικές δαπάνες, όπου η επίκληση της ρωσικής απειλής, με απροσδιόριστο μάλιστα χρονικό ορίζοντα, επιδιώκει, άγνωστο με πόση επιτυχία, να συσπειρώσει τους πολίτες σε έναν εύληπτο στόχο.

Το ερώτημα είναι πού θα βρεθούν τα χρήματα για όλους αυτούς τους σκοπούς - και πώς θα μοιραστεί η επιβάρυνση. Η εξαίρεση αμυντικών κονδυλίων, από τα «φρένα» στις δαπάνες που επιβάλλει το Σύμφωνο Σταθερότητας, ήταν ένα πρώτο βήμα. Το δεύτερο φαίνεται πως θα είναι η ανάληψη ευρωπαϊκού χρέους, μέσω της έκδοσης ευρωομολόγων, όπως συνέβη στην περίοδο της πανδημίας. Αυτό άλλωστε πρότεινε δημοσίως και ο Ντράγκι. Για ποιο λόγο; Διότι πολλά από τα κράτη της Ευρώπης είναι ήδη υπερδανεισμένα, ενώ κάποια άλλα όχι, οπότε το συνολικό «πακετάρισμα» διευκολύνει τον δανεισμό και μειώνει το κόστος του. Όμως, ακόμη και σε συνολικό επίπεδο, η δημοσιονομική εικόνα της Ευρώπης δεν είναι πια αυτή που ήταν.

Αν τα παραπάνω σας θυμίσουν «μνημονιακές» εποχές, δεν είναι τυχαίο. Γι’ αυτό και δεν είναι καθόλου βέβαιο πως οι επερχόμενες αλλαγές θα αρέσουν στις ήδη καταπονημένες από την οικονομική δυσπραγία ευρωπαϊκές κοινωνίες, παρά την έντονη επικοινωνιακή προσπάθεια που ήδη καταβάλλεται. Με εξαίρεση, ίσως, εκείνες τις χώρες που και για ιστορικούς λόγους αισθάνονται ότι ζουν υπό τον φόβο υπαρκτής απειλής, στη μεθόριο της Κεντρικής και της Βόρειας Ευρώπης.

Θα μείνει η Ελλάδα ανεπηρέαστη από αυτές τις εξελίξεις; Το βασικό σενάριο, με βάση προηγούμενες εμπειρίες, είναι πως δύσκολα θα ξεφύγει, τα επόμενα χρόνια, από ένα κλίμα «πολεμικής λιτότητας» που θα έχει επικρατήσει ανά την Ευρώπη, δεδομένου και του υψηλού χρέους μας.

Καλό θα είναι να προετοιμαζόμαστε από τώρα!

Οι μεγάλες δυνάμεις του αντιδημοκρατικού και αντιφιλελεύθερου κόσμου, έχοντας καταδικάσει τις χώρες τους στη σιωπή, κάνουν σήμερα ότι μπορούν για να παρασύρουν τη Δύση και ειδικότερα την Ευρώπη στον ολισθηρό δρόμο της «πολεμικής οικονομίας»