Γραφειοκρατική διοίκηση
Κάθε εποχή έχει τους δικούς της ήρωες. Η κρίση στην ελληνική οικονομία, αλλά και διεθνώς αλλάζει πολλά. Ανάμεσα στα καινούργια είναι και η διαφοροποίηση του τρόπου διαχείρισης του ρίσκου στον πιστωτικό τομέα. Οι τράπεζες αντιμετωπίζουν πλέον όχι μόνον τον κίνδυνο των αγορών με τον οποίο είναι εξοικειωμένες και γνωρίζουν τον τρόπο διαχείρισής του. Εκτός από τον κίνδυνο της αγοράς οι τραπεζικοί οργανισμοί πλέον αντιμετωπίζουν πολιτικό και κοινωνικό κίνδυνο. Δεν αρκεί πλέον η παραδοσιακή καλλιέργεια πολιτικών διασυνδέσεων. Οι περισσότερες διοικήσεις βρίσκονται σε αμηχανία, γιατί πρέπει να χειριστούν καταστάσεις για τις οποίες δεν έχουν εκπαίδευση, παρότι ορισμένοι διατηρούν αμυδρές εντυπώσεις από τα φοιτητικά χρόνια…
Ωστόσο οι τραπεζικοί οργανισμοί στο σύνολό τους δείχνουν αδυναμία να διαχειριστούν μια πολύπλοκη κατάστα-
ΑΘΕΑΤΗ ΟΨΗ
ση στην οποία αποκτά ιδιαίτερη σπουδαιότητα ένας κύκλος «ενδιαφερομένων» που έως τώρα ήταν περιορισμένης σημασίας, όπως η πολιτική εξουσία και η «κοινωνία», ό,τι κι αν εννοούμε μ’ αυτό. Οι διοικήσεις τραπεζών από πολύ παλιά, είχαν άνετη συνεννόηση με την εκάστοτε συνδικαλιστική ηγεσία του κλάδου. Αυτή όμως ήταν μια «εσωτερική» υπόθεση, καθώς στον δημόσιο και ώς ένα βαθμό στον ιδιωτικό τομέα, τα δύο μέρη ήταν «συνάδελφοι» στην ίδια δουλειά και συχνά συνδιοικούσαν. Τώρα οι συνδικαλιστές έχουν περιορισμένη ισχύ, επειδή πλήττονται από την κατάρρευση του συστήματος και αντίθετα ενισχύεται ο ρόλος των πολιτικών, αλλά και άλλων κοινωνικών παραγόντων που διεκ- δικούν μερίδιο εξουσίας. Πολλές τράπεζες σε όλη την Ευρώπη (και όχι μόνον…) διαχειρίζονται κεφάλαια του κράτους ή πολλών κρατών οπότε βρίσκονται στο έλεος πολιτικών και είναι υποχρεωμένες να συνδιαλέγονται με φορείς που έχουν διαφορετικές προτεραιότητες.
Οπως εύστοχα παρατηρεί ο Νασίμ Τάλεμπ, στην περίοδο ανόδου των αγορών και της οικονομίας αναδεικνύονται αστέρια που αναλαμβάνουν ρίσκο και επιβραβεύονται. Αυτοί αναλαμβάνουν κινδύνους, αλλά ακόμα κι όταν γίνεται με χρήματα άλλων και καρπώνονται οφέλη αναλαμβάνουν το «κόστος» των αποφάσεών τους. Είναι προσωπικότητες που ζούνε με τον κίνδυνο, έχουν οράματα και έχουν εκτεθεί οι ίδιοι προσωπικά, έ- χουν ωφελήσει πολλούς και γι’ αυτό η ανταμοιβή τους είναι δίκαιη.
Η σημερινή κρίση αναδεικνύει μια διαφορετική φυλή, στελεχών. Γραφειοκράτες που δεν αναλαμβάνουν κίνδυνο, δεξιοτέχνες του Power Point, δεν έχουν εκτεθεί προσωπικά και στην πραγματικότητα δεν έχουν τίποτα να χάσουν. Υποτίθεται ότι εκπροσωπούν το κράτος, διεθνείς οργανισμούς, ή δυναμικά κομμάτια της κοινωνίας, ενώ το πραγματικό προσόν τους είναι να διαχειρίζονται την πολύπλοκη κρίση με τρόπο που δεν τους θίγει, καθώς αποφεύγουν κάθε κίνδυνο.
Βέβαια στη ζωή όπως και στη φυσική δεν υπάρχει κενό. Μέσα από αυτή τη γραφειοκρατική γενιά θα αναδειχθούν κάποιοι που θα διαμορφώσουν την επόμενη φάση, η οποία αναγκαστικά θα περιλαμβάνει τη λήψη αποφάσεων που περιέχουν και ανάληψη κινδύνων…