Κόστος εργασίας, «εταίροι» και άνεργοι
ΓΜ Π Α Μ Π Η Π Α Π Α Δ Η Μ Η Τ Ρ Ι ΟΥ ιατί οι έμποροι και οι επαγγελματοβιοτέχνες εμφανίζουν μια κάποια δυσνόηση στη σχέση που έχει η αμοιβή της εργασίας των μισθωτών με την παραγωγικότητα; Η εξήγηση βρίσκεται στη θέση που έχουν στην αγορά, στην παραγωγική αλυσίδα και στον τρόπο που χρησιμοποιούν την εξαρτημένη εργασία. Αυτοί είναι, όμως, οι πολλοί και μαζί με τους απασχολουμένους στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, έχουν σημαντική πολιτική επιρροή.
Γιατί, λοιπόν, η συνεχής αύξηση των αμοιβών καταδικάζει την εθνική οικονομία; Ακολουθήστε, παρακαλώ, τον ακόλουθο, απλοϊκό, συλλογισμό. Εστω μια οικονομία ανοιχτή, χωρίς δασμούς και ειδικούς φόρους. Εστω ότι υπάρχουν μόνον δύο επιχειρήσεις. Πωλούν υποδήματα και οι δύο και έχουν τον ίδιο αριθμό εργαζομένων. Ομως, η πρώτη εισάγει έτοιμα τα παπούτσια «της», ενώ η άλλη παράγει τα υποδήματα που τοποθετεί στην ίδια πάντοτε αγορά με τη «συνάδελφό» της. Για να κρατήσουμε απλό τον συλλογισμό, ας δεχθούμε ότι δεν υπάρχει καμία άλλη διαφορά, π.χ. σε ποιότητα, και τα εμπορεύματα είναι ακριβώς ίδια.
Ποια θα είναι η τιμή τους; Αν το «παπούτσι από τον τόπο μας» είναι φθηνότερο, ο εισαγωγέας δεν θα βρίσκει πελάτες. Αν όμως το εισαγόμενο είναι φθηνότερο, τότε χάνει η ελληνική παραγωγή. Αφού όμως η τιμή προσδιορίζει ποιος θα «ζήσει» και ποιος θα «κλείσει», τότε πρέπει να συ- γκεντρώσουμε την προσοχή μας στους παράγοντες προσδιορισμού της. Ομως, ο έμπορός μας δεν προσμετράει στο κόστος «του» την εργασία που χρειάστηκε η κατασκευή του εισαγόμενου παπουτσιού, αφού αυτός πληρώνει μια συνολική τιμή στον προμηθευτή του. Ο δικός μας επιχειρηματίας μετράει τους υπαλλήλους του, το ηλεκτρικό και τα άλλα πάγια έξοδά του, προσθέτει το μάρκετινγκ και διαπιστώνει ότι το κόστος εργασίας δεν είναι, τελικά, «τόσο υψηλό». Βγαίνει, λοιπόν, στα τηλεπαράθυρα και λέει ότι οι μισθοί γι’ αυτόν δεν αποτελούν πρόβλημα.
Αντιθέτως, το εμπόριο πάει καλύτερα όσο υψηλότεροι είναι οι μισθοί όλων των πελατών του και όχι μόνον των δικών του εργαζομένων. Πρέπει να είναι εξίσου «καλές» και οι αμοιβές των ανταγωνιστών του. Γι’ αυτό επιμένει να υπάρχουν οι ίδιες αμοιβές σε ολόκληρη την οικονομία. Στην πράξη, όμως, ο έμπορος-εισαγωγέας μπορεί να βγάλει από την αγορά τον εγχώριο παραγωγό, αρκεί οι εργαζόμενοι στη χώρα όπου «ράβει» τα παπούτσια να δουλέψουν για μικρότερη αμοιβή σε σύγκριση με τους δικούς μας εργάτες.
Σε μια οικονομία που εισάγει το μεγαλύτερο μέρος όσων καταναλώνει, τις αμοιβές καθορίζει τελικά ο ξένος εργάτης. Ακόμη κι όταν δεν ζει εδώ, για να «κλέψει» όση δουλειά υπάρχει διαθέσιμη για τους ανειδίκευτους Ελληνες, που φυτοζωούν με το επίδομα ανεργίας. Ας το σκεφτούν λίγο προσεκτικότερα οι «κοινωνικοί εταίροι».