Στα χέρια της κ. Μέρκελ το μέλλον της Ευρώπης
Μιλώντας στο γερμανικό Κοινοβούλιο κατά την πρώτη ομιλία τής τρίτης θητείας της ως καγκελάριος, η κ. Αγκελα Μέρκελ είπε ότι «η Γερμανία θα είναι δυνατή μακροπρόθεσμα μόνο αν η Ευρώπη είναι δυνατή». Μακάρι να ήταν έτοιμη να δράσει με ανάλογη διορατικότητα.
Οι προοπτικές της Ευρωζώνης είναι κακές. H Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει ανάπτυξη μόλις 1,1% τον ερχόμενο χρόνο και ότι η ανεργία θα παραμένει πάνω από το 12%. Εν τω μεταξύ, η κατάσταση στην Ελλάδα, την Ισπανία και στις άλλες αδύναμες και υπερχρεωμένες οικονομίες δεν έχει, πραγματικά, αλλάξει: Παραμένει χειρότερη από κακή. Αν διατηρηθεί η απόκλιση μεταξύ των οικονομιών που ανακάμπτουν και αυτών που υποφέρουν από χρόνιες παθήσεις, τότε θα μπορούσε να απειληθεί ολόκληρη η Ενωση.
Η συνέχιση της δημοσιονομικής αυστηρότητας στη νότια Ευρώπη με περιορισμένη νομισματική επέκταση από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για να την εξισορροπήσει, θα οδηγήσει σε διατήρηση της ανεργίας σε ανυπόφορα υψηλό επίπεδο. Παρ’ όλα αυτά, καθώς ανακάμπτει η Γερμανία, βασικός της στόχος είναι να εξακολουθήσει να είναι σφιχτή με τους λιγότερο τυχερούς. Η πίεση ήδη υπονομεύει την Ε.Ε. και θα μπορούσε, δυνητικά, να διαλύσει την Ευρωζώνη.
Η πίεση ήδη υπονομεύει την Ε.Ε. και θα μπορούσε, δυνητικά, να διαλύσει την Ευρωζώνη.
Από τότε που ξέσπασε η παγκόσμια κρίση το 2008, το βασικό ερώτημα στην Ευρώπη ήταν σε ποιο βαθμό θα πρέπει να μοιραστεί το δημοσιονομικό και το χρηματοπιστωτικό ρίσκο. Η κρίση απέδειξε ότι η Ευρωζώνη χρειάζεται ισχυρή συνεργασία στο πεδίο της δημοσιονομικής και της χρηματοπιστωτικής πολιτικής. Η συμφωνία επ’ αυτού είναι ισχυρή. Ωστόσο, οι Γερμανοί ψηφοφόροι ανθίστανται και διστάζουν να κάνουν περισσότερες θυσίες (έτσι το αντιλαμβάνονται) προκειμένου να βοηθήσουν τη χειμαζόμενη περιφέρεια. Το μεγαλύτερο διάστημα του 2013 ήταν δύσκολο για την κ. Μέρκελ να αμφισβητήσει αυτή την αντίληψη εξαιτίας των επερχόμενων εκλογών. Πλέον, δεν διαθέτει αυτή τη δικαιολογία. Παρ’ όλα αυτά εξακολουθεί να συνδυάζει τις εκκλήσεις για «περισσότερη Ευρώπη» (εννοώντας ισχυρότερη επιτήρηση των κυβερνήσεων της νότιας Ευρώπης) με την επιμονή για λιγότερη Ευρώπη (εννοώντας λίγα ή καθόλου χρήματα για αμοιβαία δη- μοσιονομική υποστήριξη). Το σχέδιο για δημιουργία τραπεζικής ένωσης δεν επιτυγχάνει τον στόχο για σπάσιμο του δηλητηριώδους δεσμού μεταξύ χρεοκοπημένων τραπεζών και κρατών. Στόχος των Ευρωπαίων ηγετών θα έπρεπε να είναι να καθησυχάσουν τις αγορές· ότι, αν χρειαστεί, η εκκαθάριση των τραπεζών θα γίνει γρήγορα και αποτελεσματικά. Με τη νέα συμφωνία αυτό δεν επιτυγχάνεται.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν συζητούν καν τη μεγαλύτερη πρόκληση της μελλοντικής δημοσιονομικής συνεργασίας: την ανάγκη να φτιάξουν μια αυθεντική δημοσιονομική ένωση, περιλαμβανομένων των ευρωομολόγων, να υιοθετήσουν κοινή προσέγγιση όσον αφορά τη μείωση του χρέους και τη δυνατότητα ν’ αναλαμβάνουν συλλογικά δημοσιονομικά μέτρα ενίσχυσης της οικονομίας.
Οι χώρες της Ευρώπης που βρίσκονται υπό πίεση δεν θα έπρεπε να προσδοκούν βοήθεια χωρίς όρους. Ομως, αυτό που τους προσφέρεται είναι όροι χωρίς βοήθεια. Η κ. Μέρκελ οφείλει να εξηγήσει στους Γερμανούς ότι τα εθνικά τους συμφέροντα είναι αδιαχώριστα από αυτά της Ευρώπης. Η Ε.Ε. θα ευημερήσει όχι παραδίδοντας τα πιο αδύναμα μέλη της στην οικονομική στασιμότητα, αλλά διασφαλίζοντας ότι όλα τα κράτη-μέλη θα προχωρήσουν μαζί.