Η Μέρκελ αντιμέτωπη με την άρνηση των Ευρωπαίων
Ισως να πρόκειται για την ισχυρότερη ένδειξη ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες θεωρούν πως τα χειρότερα της κρίσης της Ευρωζώνης ανήκουν στο παρελθόν. Επί σχεδόν μια τετραετία, η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ επικυριαρχεί στην Ευρώπη. Ομως, στη σύνοδο κορυφής που πραγματοποιήθηκε την εβδομάδα που πέρασε στις Βρυξέλλες, βρέθηκε αντιμέτωπη με ένα σχεδόν αρραγές μέτωπο αντίστασης –αποτελούμενο τόσο από τις πιστώτριες όσο και από τις χώρες που χρωστούν– ενάντια στην ιδέα να εισαχθούν «συμβόλαια» για την προώθηση των οικονομικών μεταρρυθμίσεων. Τρίψτε τα μάτια σας! Αυτό είναι σπάνιο φαινόμενο για την ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή. Συνήθως είναι η Γερμανία –και όχι η υπόλοιπη Ευρώπη– που λέει το όχι!
«Πόντο πόντο θα σημειώσουμε πρόοδο... Συμφωνώ όμως ότι θα το κάνουμε πόντο τον πόντο...» δήλωσε μια «απελπισμένη» Αγκελα Μέρκελ στο τέλος του επίσημου δείπνου της 19ης Δεκεμβρίου. Η Γερμανία προωθούσε την ιδέα της σύναψης δεσμευτικών συμφωνιών ανά-
Η Γερμανία προωθούσε την ιδέα της σύναψης δεσμευτικών συμφωνιών επί μεταρρυθμιστικών προγραμμάτων με αντάλλαγμα συμπληρωματική οικονομική βοήθεια.
μεσα στα κράτη-μέλη της Ενωσης με συγκεκριμένα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, επί μεταρρυθμιστικών προγραμμάτων και με αντάλλαγμα συμπληρωματική οικονομική βοήθεια. Βόρειες χώρες, όπως η Ολλανδία και η Φινλανδία, ήταν απολύτως αντίθετες στην όποια συμπληρωματική βοήθεια προς τις προβληματικές χώρες, φοβούμενες ότι αυτή θα αποτελούσε καθεστώς. Οι χώρες του Νότου επίσης απέρριπταν την ιδέα, φοβούμενες περαιτέρω επιτήρηση και μεταρρυθμίσεις που θα επιβάλλονταν από τις Βρυξέλλες, αλλά επίσης και ότι ο «μηχανισμός αλληλεγγύης» θα τους προσέφερε πολύ μικρά ποσά.
Ετσι δημιουργήθηκε η συμμαχία των αρνητών, ανάμεσα στα αντίπαλα στρατόπεδα, τα οποία ήταν αντίθετα με την πρόταση των Γερμανών για εκ διαμέτρου αντίθετους λόγους, τόνισε ανώτατη πηγή στις Βρυξέλλες. Ασφαλώς, σημαντικό λόγο για αυτήν την άρνηση εκ μέρους πολλών Ευρωπαίων ηγετών αποτελούν οι επικείμενες ευρωεκλογές, καθώς υπήρχαν φόβοι ότι μια τέτοια συμφωνία θα προκαλούσε αντιδράσεις ενάντια στο «κατεστημένο» ενάντια στην Ενωση, αλλά και συσπείρωση γύρω από τα κόμματα που τάσσονται κατά των μεταναστών. Ετσι, η ιδέα των «συμβολαίων» που πρωτοπροτάθηκε το φθινόπωρο του 2012, θα συζητηθεί εκ νέου τον Οκτώβριο του 2014.
Με το ευρώ να μην απειλείται πλέον άμεσα, καμία από τις χώρες-μέλη του δεν θεώρησε ότι χρειαζόταν τώρα να συνταχθεί με το Βερολίνο. Αντιθέτως, στο παρελθόν υπήρξαν ανάλογοι συμ- βιβασμοί. Για τη Γερμανία, τα προβλήματα της Ευρωζώνης πηγάζουν από την απώλεια της ανταγωνιστικότητας των εξαγωγών της, ιδιαίτερα δε των κρατών της περιφέρειάς της, που επέτρεψαν στις αυξήσεις των μισθών να υπερβούν εκείνες της διεθνούς ανταγωνιστικότητας των προϊόντων τους.
Το Βερολίνο προτείνει διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για το άνοιγμα των αγορών εργασίας και προϊόντων, ώστε να ενισχυθούν οι αναπτυξιακοί ρυθμοί των οικονομιών τους.
Ωστόσο, πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, αν και τασσόμενες κατά της λιτότητας, το βρήκαν πιο εύκολο να μειώσουν τα ελλείμματά τους –συχνά αυξάνοντας τους φόρους αντί να μειώσουν τις δαπάνες τους– αντί να μειώσουν τις ανελαστικότητες των εν λόγω αγορών τους που συγκρατούν την ανάπτυξη, ενώ στην περίπτωση κρατών-μελών της Ευρωζώνης ειδικότερα, αυτές οι ανελαστικότητες δυσχεραίνουν και την επιβίωση στο πλαίσιο των παραμέτρων του ενιαίου νομίσματος.