Τα πέντε λάθη της κυβέρνησης
Με την πλάτη στον τοίχο βρίσκεται για ακόμη μία φορά η κυβέρνηση στη διαπραγμάτευση με τους πιστωτές, καθώς έχει μείνει χωρίς ισχυρούς συμμάχους, ενώ ο χρόνος δουλεύει σε βάρος της.
Δεδομένου ότι από τη στιγμή που θα επιτευχθεί μια συμφωνία με την τρόικα απαιτούνται τουλάχιστον τέσσερις εβδομάδες για την καταβολή δόσης, εάν εντός των επόμενων δέκα ημερών το πολύ δεν έχει κλείσει η συμφωνία με την τρόικα, αυξάνεται κατακόρυφα ο κίνδυνος ενός ατυχήματος. Τον Απρίλιο, το κράτος κατέφυγε στον υποχρεωτικό δανεισμό από τα αποθεματικά των δημοσίων φορέων για να καλύψει τις υποχρεώσεις του. Τον Μάιο θα ακολουθήσει την ίδια τακτική παγώνοντας ταυτόχρονα όποια πληρωμή μπορεί να αποφύγει για να βγάλει τον μήνα. Τον Ιούνιο ωστόσο οι εναλλακτικές εξαντλούνται και η δόση από τους πιστωτές καθίσταται αναγκαία.
Η Αθήνα βρέθηκε σε αυτή τη θέση εξαιτίας μιας σειράς λανθασμένων εκτιμήσεων:
1. Επένδυσε πολλά στην Κομισιόν, παραγνωρίζοντας το γεγονός ότι είναι εδώ και χρόνια ο πιο αδύναμος κρίκος της τρόικας. Η στάση της Ευρωζώνης έναντι της Ελλάδας διαμορφώνεται από το Eurogroup. Ακόμη και τεχνικά ζητήματα της διαπραγμάτευσης αντιμετωπίζονται σε επίπεδο Euroworking Group, δηλαδή από στελέχη κυβερνήσεων της Ευρωζώνης κι όχι από την Επιτροπή, η οποία σε πολλές πρωτεύουσες δεν θεωρείται ικανή να παρακολουθήσει και να επιβάλει την εφαρμογή του προγράμματος. Η κυβέρνηση, ωστόσο, θεώρησε ότι με σύμμαχο την Κομισιόν θα μπορούσε να απομονώσει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και να εξουδετερώσει τις πιέσεις για άλλο μείγμα οικονομικής πολιτικής.
Αποδείχθηκε ότι, με βάση τις κα- τευθύνσεις που πήρε από τις κυβερνήσεις, η Κομισιόν μετακινήθηκε σταδιακά προς τις θέσεις που διατύπωνε το ΔΝΤ, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αυτό του αφορολογήτου ορίου.
2. Ανοιξε πόλεμο με το ΔΝΤ, εκτιμώντας ότι θα μπορούσε να το ωθήσει εκτός προγράμματος ή να το περιορίσει σε ρόλο τεχνικού συμβούλου και να καρπωθεί το πολιτικό όφελος ως η κυβέρνηση που έδιωξε το Ταμείο. Εξάλλου, πολλά στελέχη του ΔΝΤ θέλουν την απεμπλοκή του Ταμείου από την Ελλάδα, ενώ αρκετές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, μεταξύ αυτών και η γερμανική, έρχονται σε δύσκολη θέση με τις απαιτήσεις του ΔΝΤ για ελάφρυνση του χρέους.
Ωστόσο, η Ιστορία απέδειξε για ακόμη μία φορά πως οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και το ΔΝΤ μπορούν να βρουν συμβιβασμούς, στέλνοντας τον λογαριασμό στην Αθήνα. Είναι ενδεικτικό ότι την ώρα που στην Ουάσιγκτον οι Ευρωπαίοι συμφωνούσαν με το Ταμείο στο πακέτο των προληπτικών μέτρων, στην Αθήνα ήλπιζαν ότι με τη βοήθεια της Κομισιόν θα έφερναν αντιμέτωπους τους υπουργούς Οικονομικών της Ευρωζώνης με το ΔΝΤ, στο Eurogroup που επρόκειτο να συνέλθει λίγες ημέρες αργότερα. Το αποτέλεσμα είναι γνωστό. Η Αθήνα υποχρεώθηκε να δεχθεί όσα είχαν συμφωνηθεί ερήμην της στην Ουάσιγκτον.
3. Παρά τη συνεχή επίκληση της συμφωνίας του Ιουλίου, προκειμένου να αποκρούσει τις απαιτήσεις για πρόσθετα μέτρα, ήταν η κυβέρνηση που καθυστέρησε να υλοποιήσει πολλά από αυτά που προβλέπονταν στο μνημόνιο, δίνοντας το άλλοθι που χρειάζονταν οι πιστωτές για να αγοράσουν χρόνο και να αμβλύνουν τις μεταξύ τους διαφορές. Υπενθυμίζεται ότι η τρέχουσα αξιολόγηση θα έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί τον περασμένο Οκτώβριο.
Οταν ξεκίνησε τον Φεβρουάριο, δηλαδή με πέντε μήνες καθυστέρηση, η κυβέρνηση δεν είχε εφαρμόσει δημοσιονομικά μέτρα, όπως για παράδειγμα οι περικοπές αμυντικών δαπανών, προσπάθησε να ανατρέψει τις δεσμεύσεις της για τα «κόκκινα» δάνεια, αμφισβήτησε (τουλάχιστον κάποια από τα στελέχη της) το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων.
4. Λανθασμένες αποδείχθηκαν και οι εκτιμήσεις της για το βάρος που θα είχε στις διαπραγματεύσεις το προσφυγικό. Προφανώς είναι μια παράμετρος, αλλά όχι καθοριστική και φυσικά καμία ευρωπαϊκή κυβέρνηση δεν πρόκειται να το παραδεχθεί. Θα ήταν σαν να έλεγαν στην κοινή γνώμη τους ότι χαρίζονται στους «ανεπίδεκτους μαθήσεως» Ελληνες εξαιτίας των μη ευπρόσδεκτων προσφύγων.
5. Οι υποκλαπείσες συνομιλίες των στελεχών του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Ανεξάρτητα από το ποιος έκανε την υποκλοπή, ήταν η κυβέρνηση που επιχείρησε απροκάλυπτα να αξιοποιήσει τη διαρροή. Το μόνο που κατάφερε ήταν να υπονομεύσει ακόμη περισσότερο την αξιοπιστία της.
Προφανώς, για την καθυστέρηση στην ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης δεν είναι υπεύθυνη μόνο η Ελλάδα. Το ΔΝΤ και η Ευρωζώνη έχουν βαθιές διαφορές ως προς το ελληνικό πρόγραμμα, σε ό,τι αφορά τους δημοσιονομικούς στόχους και το χρέος. Η κυβέρνηση ωστόσο θεώρησε ότι μπορεί με τακτικισμούς να τις χρησιμοποιήσει υπέρ της, κάτι που αποδείχθηκε λάθος.
Πώς μια σειρά ατυχών εκτιμήσεων την άφησε χωρίς ισχυρούς συμμάχους και με τον χρόνο να δουλεύει εις βάρος της.