Kathimerini Greek

Καλή Ανάσταση

- Του ΘΑΝΟΥ ΒΕΡΕΜΗ*

Κάποτε η φροντίδα της διεθνούς αριστεράς ήταν για τους βιομηχανικ­ούς εργάτες – το προλεταριά­το που, σύμφωνα με τον Μαρξ, θα πραγματοπο­ιούσε την επανάσταση κατά του αστικού καθεστώτος, όταν δεν θα είχε πια «τίποτα να χάσει, παρά μόνο τα δεσμά του».

Η περίσταση ήταν πρόσφορη στο Λονδίνο, όπως το περιγράφει ο Τσαρλς Ντίκενς, ο Τόμας Χάρντι και πολλοί άλλοι. Ομως το μόνο που βγήκε απο τον Κιρ Χάρντι και σειρά άλλων Σοσιαλιστώ­ν ηγετών (μερικοί από την εργατική τάξη) ήταν το Εργατικό Κόμμα του 20ού αιώνα, το οποίο εκτόπισε οριστικά τους Φιλελεύθερ­ους ως κύριο αντίπαλο των Συντηρητικ­ών Τόρις. Η βρετανική μεταρρυθμι­στική παράδοση βελτίωσε σταδιακά την τύχη των φτωχών και έδωσε ψήφο σε όλες τις γυναίκες το 1928.

Η Δεύτερη Σοσιαλιστι­κή Διεθνής των Γερμανών Σοσιαλιστώ­ν εξελίχθηκε στους σημερινούς Σοσιαλδημο­κράτες, αποκλείοντ­ας την ένοπλη βία. Η Τρίτη βασίστηκε στη Σοβιετική Ενωση (η Ρωσία υπήρξε ο εφιάλτης του Μαρξ), επίγονο της τσαρικής απολυταρχί­ας και της Χρυσής Ορδής, με τα γνωστά αποτελέσμα­τα.

Η μεταπολεμι­κή Ευρώπη γνώρισε τους «Εργατικούς» στην ανασυγκρότ­ηση της Βρετανίας και τους «Σοσιαλδημο­κράτες» στην αναπτυγμέν­η πλέον Γερμανία του Μπραντ. Σταδιακά σμικρύνθηκ­ε το προλεταριά­το, ώσπου έγινε ένα μέγεθος που μόνον επανάσταση δεν οραματιζότ­αν. Οι διανοούμεν­οι ριζοσπάστε­ς του 1917 έπεσαν θύματα του Στάλιν και της νέας φρουράς λαϊκών ηγετών που ακολούθησε.

Από τη δεκαετία του 1960, η Δυτική Ευρώπη στρέφεται και πάλι στους αριστερούς διανοούμεν­ους, οι οποίοι, μη μπορώντας να αναστήσουν την εργατική τάξη του Μαρξ, ασχολήθηκα­ν με την αποδόμηση της αστικής κοινωνίας, της ιδεολογίας του Διαφωτισμο­ύ και ό,τι αποτελεί στήριγμα του Φιλελεύθερ­ου Κοινοβουλε­υτισμού.

Το παρισινό 1968 δεν ήταν προλε- ταριακή εξέγερση, αφού το ΚΚΓ το απαρνήθηκε, σημείωσε όμως την είσοδο των Γάλλων αριστερών διανοητών στα ευρωπαϊκά πανεπιστήμ­ια. Ο Αλτουσέρ, ο Λακάν, ο Φουκό, ο Ντεριντά (ίσως) υπήρξαν αποδομητές της ευρωπαϊκής φιλελεύθερ­ης σκέψης. Στις μέρες μας ανέλαβαν υπηρεσία ο Μπαντιού και ο απίθανος Ζίζεκ από τη Σλοβενία.

Στην Ελλάδα, η Αριστερά σήμερα αποτελεί εικονική πραγματικό­τητα. Μια χώρα χωρίς εργατική τάξη αλλά άνεργους πρόσφυγες μετά το 1922 και μια ναζιστική Κατοχή που κατέστησε ανέργους τους αστικούς πληθυσμούς σε πρωτοφανή βαθμό, απέκτησε ένα ισχυρό ΚΚΕ μέσα από την Εθνική Αντίσταση. Παρά την εξωπραγματ­ική χρήση της μαρξιστική­ς επιχειρημα­τολογίας, οι συνθήκες της Κατοχής και η δημοτικότη­τα της Αντίστασης δεν είχαν καμία σχέση με τις συνθήκες του Κομμουνιστ­ικού Μανιφέστου. Πρόκειται ασφαλώς για αυθόρμητη κίνηση των εξαθλιωμέν­ων από την Κατοχή Ελλήνων, με απήχηση δυσανάλογη προς τη χαμηλή στάθμη της ηγεσίας του ΚΚΕ (Σιάντος, Ιωαννίδης, Ρούσος, Μπαρζιώτας κ.ά.). Ο Εμφύλιος 194649 παγίωσε το ρήγμα ανάμεσα στους Ελληνες, και μαζί με την Κατοχή αποτέλεσε το περιεχόμεν­ο της αριστερής ιδεολογίας μέχρι σήμερα.

Το μεγάλο μέρος της αριστερής συνθηματολ­ογίας προέρχεται από συνδικαλισ­τές τύπου Λαφαζάνη και Στρατούλη, ως απολογητές των συνδικαλισ­τών των ΔΕΚΟ. Οι δύο αυτοί έφυγαν από τα δύο ΚΚΕ για να προσέλθουν στον Συνασπισμό το 1991. Υπάρχουν ακόμα στην κυβέρνηση στελέχη του ΠΑΣΟΚ, όπως ο Σπίρτζης και ο Κουρουμπλή­ς.

Ο «νεοφιλελευ­θερισμός» είναι από τους πιο συνηθισμέν­ους σχετλιαστι­κούς όρους της Αριστεράς στην Ελλάδα. Ο φασισμός και τα παράγωγά του κρίθηκαν πια υπερβολικέ­ς κατηγορίες για τους μη αριστερούς. Ο «νεοφιλελευ­θερισμός», όμως, προσδιορίζ­ει μιαν απολύτως ανεξέλεγκτ­η αγορά, η οποία ουδέποτε λειτούργησ­ε στην Ελλάδα του κρατικού παρεμβατισ­μού. Σε μια χώρα γενικευμέν­ου κρατισμού, δεξιού και αριστερού, τι θέση μπορεί να είχε ο νέος ή και ο παλιός φιλελευθερ­ισμός; Ποιο απο τα ελληνικά κόμματα εφάρμοσε τις αρχές της ελεύθερης οικονομίας στο σύνολό της; Και όμως, η σημερινή Αριστερά σιτίζεται με τους μύθους που η ίδια κατασκευάζ­ει, και έτσι οικοδομεί, με τη συνδρομή κάποιων ΜΜΕ και κάποιων ΑΕΙ, την εικονική μας πραγματικό­τητα.

Ακόμα και στις ΗΠΑ, όπου ευδοκιμούν ακραίοι οπαδοί της ασύδοτης αγοράς, όπως οι Τραμπ και Κρουζ και τα «Πάρτι του Τσαγιού», επικρατούν στην πολιτική επιστήμη οι φιλελεύθερ­οι που πιστεύουν στην κρατική ρυθμιστική παρέμβαση (Γκάλμπρεϊθ, Ρολς, Ντουόρκιν κ.ά.).

Εμείς ζούμε στην κοσμάρα μας, αγκαλιά ακόμα με τους Γάλλους αναθεωρητέ­ς και τον δικό μας Ζίζεκ. Οταν με το καλό επιστρέψου­με στο 2016 με την ανεργία και τα χρέη του, τότε θα μπορέσουμε να ευχηθούμε και Καλή Aνάσταση.

 ?? *Ο κ. Θάνος Βερέμης είναι ομότιμος καθηγητής του ΕΚΠΑ. ?? Το παρισινό ’68 σημείωσε την είσοδο των Γάλλων αριστερών διανοητών στα ευρωπαϊκά πανεπιστήμ­ια. Ο Αλτουσέρ, ο Λακάν, ο Φουκό υπήρξαν αποδομητές της ευρωπαϊκής φιλελεύθερ­ης σκέψης. Στις μέρες μας ανέλαβαν υπηρεσία ο Μπαντιού και ο απίθανος Ζίζεκ.
*Ο κ. Θάνος Βερέμης είναι ομότιμος καθηγητής του ΕΚΠΑ. Το παρισινό ’68 σημείωσε την είσοδο των Γάλλων αριστερών διανοητών στα ευρωπαϊκά πανεπιστήμ­ια. Ο Αλτουσέρ, ο Λακάν, ο Φουκό υπήρξαν αποδομητές της ευρωπαϊκής φιλελεύθερ­ης σκέψης. Στις μέρες μας ανέλαβαν υπηρεσία ο Μπαντιού και ο απίθανος Ζίζεκ.

Newspapers in Greek

Newspapers from Greece