Το Νομπέλ Λογοτεχνίας στον Γ. Σεφέρη

Η μεγαλύτερη τιμή για τα ελληνικά γράμματα διεθνώς έγινε δεκτή στη χώρα με αμηχανία και επιφυλακτικότητα

Στις 10 Δεκεμβρίου 1963, λίγες εβδομάδες μετά τη δολοφονία του Κένεντι, που προκάλεσε παγκόσμια αγωνία, ο Ελληνας ποιητής Γιώργος Σεφέρης αξιοποιεί την τελετή απονομής των βραβείων Νομπέλ για να απευθύνει ένα οικουμενικό μήνυμα, στο οποίο δεσπόζουν μακραίωνες ελληνικές αξίες (η αγάπη για τον άνθρωπο, η συνείδηση της δικαιοσύνης, η αναγκαιότητα της ποίησης): «Τούτος ο σύγχρονος κόσμος όπου ζούμε, ο τυραννισμένος από το φόβο και την ανησυχία, τη χρειάζεται την ποίηση. Η ποίηση έχει τις ρίζες της στην ανθρώπινη ανάσα – και τι θα γινόμασταν αν η πνοή μας λιγόστευε; Είναι μια πράξη εμπιστοσύνης – κι ένας Θεός ξέρει αν τα δεινά μας δεν τα χρωστάμε στη στέρηση εμπιστοσύνης. Σ’ αυτό τον κόσμο, που ολοένα στενεύει, ο καθένας μας χρειάζεται όλους τους άλλους.» («Δοκιμές Β΄»). Η βράβευση του Σεφέρη με το Νομπέλ Λογοτεχνίας είναι βαρυσήμαντο γεγονός για την πνευματική Ελλάδα, τη διεθνώς προβεβλημένη για την αρχαιοελληνική της προσφορά, μα τότε ελάχιστα γνωστή για τη νεοελληνική λογοτεχνική της παραγωγή, τόσο ώστε να τίθεται στον βραβευμένο ποιητή το ερώτημα: «Πού οφείλεται, κατά τη γνώμη σας, το γεγονός ότι είναι τόσο ασήμαντη η συμβολή της σημερινής Ελλάδας στα πολιτισμικά θέματα;» («Δοκιμές Γ΄»). Το βραβείο Νομπέλ δίνει στον Σεφέρη την ευκαιρία να μιλήσει στη Σουηδική Ακαδημία, μία μέρα μετά τη βράβευσή του, για νεοέλληνες λογοτέχνες όπως ο Σολωμός και ο Κάλβος, ο Παλαμάς και ο Καβάφης, ο Σικελιανός και ο Παπαδιαμάντης («Δοκιμές Γ΄»). Του επιτρέπει να διευρύνει έτσι τους ευρωπαϊκούς ορίζοντες της νεοελληνικής λογοτεχνίας, να επηρεάσει τη διεθνή πορεία και υποδοχή της, να δημιουργήσει μια καινούργια πνευματική σχέση του διεθνούς κοινού με την ποίηση της χώρας μας, κάτι που το επιδιώκει από νωρίς, ήδη από την αναγγελία της βράβευσής του: «Διαλέγοντας έναν Ελληνα ποιητή για το βραβείο Νομπέλ, νομίζω πως η Σουηδική Ακαδημία θέλησε να εκδηλώσει την αλληλεγγύη της με τη ζωντανή πνευματική Ελλάδα» («Δοκιμές Β΄»).

10 Δεκεμβρίου 1963. Ο ποιητής Γιώργος Σεφέρης παραλαμβάνει το δίπλωμα του Βραβείου Νομπέλ από τον βασιλιά της Σουηδίας Γουσταύο Στ΄Αδόλφο κατά την τελετή απονομής στη Σουηδική Ακαδημία.