Γιατί επιστρέφουν οι ΗΠΑ
Ηεπίσκεψη του προέδρου Ομπάμα στην καρδιά της πολιτικής Ευρώπης δεν ήταν καθόλου εθιμοτυπική, λόγω ενδεχομένως της λήξης της θητείας του, όπως κανείς θα μπορούσε να ισχυριστεί. Ηταν καθαρά μια κίνηση στρατηγικής σημασίας για τις Ηνωμένες Πολιτείες, κατά την τρέχουσα περίοδο των μεγάλων γεωπολιτικών αλλαγών. Ηταν μία σαφής έκφραση υψηλού ενδιαφέροντος, αλλά και ανεπιτήδευτης αγωνίας για την Ευρώπη, εκ μέρους των Ηνωμένων Πολιτειών. Ηταν, ανεπιφύλακτα, μία προσπάθεια στήριξης στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα, στην ενιαία προοπτική της Ευρώπης, την ώρα που πολιτικά οι δυνάμεις της Γηραιάς Ηπείρου δείχνουν να έχουν παραλύσει και να απειλείται η συνοχή της Ευρώπης περισσότερο από ποτέ άλλοτε.
Μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, πολύ ειδικότερα βέβαια κατά την τελευταία οκταετία του Ομπάμα, οι Ηνωμένες Πολιτείες έδειξαν ότι το ενδιαφέρον τους για την Ευρώπη ήταν μειωμένο και οι γεωπολιτικές τους προτεραιότητες είχαν μετατοπιστεί εντυπωσιακά πλέον στη Μέση Ανατολή και στην Ασία. Ετσι ήταν, αναμφίβολα. Και αυτό, άλλωστε, δεν είναι κάτι που και τώρα έχει αισθητά μεταβληθεί. Η Ευρώπη, όμως, από τις χαμηλότερες σειρές της αμερικανικής ατζέντας – που βρέθηκε εξαιτίας της στρατηγικής κατάρρευσης της Ρωσίας και της σημαντικής διεύρυνσης του ΝΑΤΟ με τις χώρες της πρώην Ανατολικής Ευρώπης– επανέρχεται στην κορυφή των προτεραιοτήτων των Ηνωμένων Πολιτειών. Πιθανόν για όχι μεγάλο χρονικό διάστημα, αλλά σήμερα σίγουρα ναι, λόγω των πολλών κινδύνων που ελλοχεύουν μπρος στο μεγάλο πολιτικό project που λέγεται ενιαία Ευρώπη, κομμάτι αναπόσπαστο της Δύσης και στον άλφα ή τον βήτα βαθμό σύμμαχος και επιρροή των ΗΠΑ. Οι Αμερικανοί έχουν επενδύσει ποικιλοτρόπως στην Ευρώπη, πολιτικά και στρατηγικά, δεν θέλουν να ρισκάρουν απώλειες και προβλήματα νέα όταν ο ανταγωνισμός οξύνεται με τις άλλες μεγάλες δυνάμεις ανατολικότερα, την Κίνα πρωτίστως αλλά και τη Ρωσία ακολούθως. Αυτούς τους φόβους της αμερικανικής υπερδύναμης κατέδειξε η επίσκεψη του Ομπάμα στην Ευρώπη την περασμένη εβδομάδα.
Την επαναλειτουργία του διατλαντικού άξονα στο φουλ, τουλάχιστον για ένα αξιόλογο μεσοδιάστημα, λέγεται ότι εκφράζει και η πιθανότερη υποψηφία των Δημοκρατικών, η Χίλαρι Κλίντον. Τους Αμερικανούς τους φοβίζει όλη η αλυσίδα των νέων κινδύνων που αναπτύσσονται στην Ευρώπη. Ο κίνδυνος ενός Brexit κατ’ αρχάς, που θα οδηγούσε στη συνέχεια σε αποκόλληση της Σκωτίας και θα είχε ως συνέπεια να πυροδοτηθούν και άλλες αποσχιστικές τάσεις (βλέπε Καταλωνία), η μεγάλη αβεβαιότητα ακόμη που εξακολουθεί να υπάρχει γύρω από την Ελλάδα και το μέλλον της, όπως επίσης και ο κίνδυνος από την έξαρση των εθνικιστικών δυνάμεων που κερδίζουν σε απήχηση στην καρδιά της Ευρώπης, βλέπε Γαλλία κυρίως, αλλά και Ολλανδία, Αυστρία κ.λπ., ανησυχούν ιδιαιτέρως τώρα τις ΗΠΑ. Είναι όλα αυτά ζητήματα μεγάλης σημασίας, κρίσιμοι κρίκοι του παραδοσιακού δυτικού οικοδομήματος, που κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι μπορεί να συμβεί εάν σπάσουν. Η σταθερότητα στην Ευρώπη εξυπηρετεί και ταυτίζεται με τα ζωτικά συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών, αυτή είναι η ουσία σε ένα αποφασιστικό σημείο στη διεθνή σκακιέρα και όσο ακόμη φαίνεται ότι η ενωμένη κατά κάποιον τρόπο Ευρώπη δυσκολεύεται πολύ να ενηλικιωθεί!