Το ελληνικό παράδοξο του αφορολόγητου ορίου

Αυτήν τη στιγμή ο υψηλός συντελεστής στην Ελλάδα διαμορφώνεται στο 50% και πριν και μετά τις εισφορές, και επιβάλλεται στους έχοντες εισόδημα άνω των 100.000 ευρώ (σ.σ. 42% φόρος εισοδήματος και 8% εισφορά, ενώ δεν υπάρχει επιπλέον επιβάρυνση για εισφορές, λόγω του σημερινού πλαφόν υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών).

Με τα μέχρι τώρα δεδομένα μάς ξεπερνούσαν η Πορτογαλία, η Σλοβενία, το Βέλγιο, η Φινλανδία, η Σουηδία, η Ιαπωνία, η Δανία, η Γαλλία, η Ολλανδία, η Ιρλανδία και η Αυστρία. Κατεβάζοντας όμως το όριο επιβολής του ανώτατου συντελεστή από τα 100.000 ευρώ στα 40.000 ευρώ (με επιβάρυνση 60,01%) ή στα 65.000 ευρώ (με συντελεστή 61,3%), η Ελλάδα θα βρεθεί στην 1η θέση παγκοσμίως, αποθαρρύνοντας την προσέλκυση στελεχών και ενθαρρύνοντας την αποχώρηση αυτών που υπάρχουν σήμερα. Παρέμβαση ΔΝΤ

Εν τω μεταξύ, την αναλογία του αφορολόγητου ορίου ως ποσοστό του μέσου εισοδήματος επικαλείται το ΔΝΤ, για να αξιώσει ακόμα μεγαλύτερη μείωσή του, στα επίπεδα των 8.000 ευρώ. Οταν στην πρόσφατη Εαρινή Σύνοδό του ο Πολ Τόμσεν έλεγε ότι η Ελλάδα έχει αναλογικά υψηλότερο αφορολόγητο απ’ ό,τι η Γερμανία, η Αυστρία ή η Γαλλία, είχε κατά νου ότι με όριο απαλλαγής στα 9.550 ευρώ και μέσο εισόδημα στα 20.296 ευρώ, το αφορολόγητο στην Ελλάδα αντιστοιχεί στο 47% του μέσου εισοδήματος. Τόσο υψηλό ποσοστό έχει ως αποτέλεσμα να συρρικνώνεται αισθητά η φορολογική βάση, δηλαδή ο αριθμός των φορολογουμένων που συμβάλλουν έστω και λίγο στα συνολικά βάρη.

Το αφορολόγητο των 9.545 ευρώ που ίσχυσε για όλη την περίοδο από το 2013 έως το 2015 –θεσπίστηκε με τη φορολογική μεταρρύθμιση του 2013– κάλυψε μόνο τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους, σε αντίθεση με το τι συνέβαινε μέχρι τότε. Το 2010, για παράδειγμα, υπήρχε αφορολόγητο 12.000 ευρώ, το οποίο όμως ίσχυε για όλους: μισθωτούς, συνταξιούχους, ελεύθερους επαγγελματίες, επιτηδευματίες, εισοδηματίες και αγρότες. Η πρώτη ουσιαστική διεύρυνση της φορολογικής βάσης έγινε το 2013, όταν αποφασίστηκε οι αγρότες, οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι επιτηδευματίες να φορολογηθούν από το πρώτο ευρώ. Τότε επικράτησε η λογική τα φορολογικά βάρη να μοιραστούν σε όσο το δυνατόν περισσότερους, έτσι ώστε να μειωθούν οι ανώτατοι συντελεστές και να περιοριστεί το κίνητρο για φοροδιαφυγή. Πράγματι, ο ανώτατος συντελεστής των επαγγελματιών μειώθηκε από το 45% που ήταν το 2012 στο 33%.

Τι θα γίνει το 2016; Πρακτικά δεν θα υπάρξει διεύρυνση της φορολογικής βάσης, παρά την αλλαγή του αφορολογήτου. Διότι ναι μεν θα μειωθεί το αφορολόγητο κατά περίπου 450 ευρώ (με βάση τα δεδομένα του νομοσχεδίου), από την άλλη όμως θα πάψει να πληρώνει φόρο σχεδόν το σύνολο του αγροτικού κόσμου. Φορολογικό καθεστώς που να απαλλάσσει από κάθε φόρο εισοδήματος περίπου το 40% του πληθυσμού αποτελεί άλλη μια ελληνική… πρωτοτυπία, η οποία γίνεται επί σειράν ετών στην Ελλάδα, κυρίως για πολιτικούς λόγους (σ.σ. το σύνθημα «τέσσερα ή πέντε εκατομμύρια Ελληνες δεν θα πληρώσουν τίποτα» έχει ακουστεί πολλές φορές από τους πολιτικούς τα τελευταία 20 χρόνια). Τι κάνουν άλλες χώρες; • Στην Αυστρία, το αφορολόγητο έχει διαμορφωθεί στα 11.000 ευρώ. Το μέσο εισόδημα της Αυστρίας, όμως, είναι στα 43.483 ευρώ, δηλαδή στο 25% του μέσου εισοδήματος, αντί για το 47% που είναι στην Ελλάδα. • Στην Φινλανδία, το αφορολόγητο διαμορφώνεται στα 16.100 ευρώ. Φαντάζει πολύ υψηλό, αλλά το μέσο εισό- δημα είναι στα 43.536 ευρώ. Και πάλι η αναλογία διαμορφώνεται στο 37%. • Στη Γαλλία το αφορολόγητο διαμορφώνεται μόλις στα 9.700 ευρώ. Δεδομένου ότι το μέσο εισόδημα του Γάλλου ανέρχεται, με βάση τα στοιχεία του ΟΟΣΑ, στα 37.792 ευρώ, η αναλογία διαμορφώνεται στο 25,66%. • Στη Γερμανία, το αφορολόγητο διαμορφώνεται στα 8.472 ευρώ. Εχει μία από τις χαμηλότερες αναλογίες στην Ευρώπη, δεδομένου ότι το μέσο εισόδημα φτάνει στα 47.041 ευρώ, η αναλογία περιορίζεται περίπου στο 18%.

Το αφορολόγητο δεν υπάρχει σε όλες τις χώρες-μέλη του ΟΟΣΑ. Πολλές επιλέγουν να φορολογήσουν και το πρώτο ευρώ εισοδήματος, ενισχύοντας όμως τα χαμηλότερα εισοδηματικά κλιμάκια, μέσω της κοινωνικής πολιτικής (επιδόματα, ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, κ.λπ.). Σε αυτή την ομάδα χωρών ανήκουν η Πορτογαλία, η Ουγγαρία (εφαρμόζει ενιαίο συντελεστή ανεξαρτήτως εισοδήματος, όπως και η Βουλγαρία και η Ρουμανία), η Τουρκία, κ.ά.

Μια άλλη ομάδα χωρών υιοθετεί την πολιτική της έκπτωσης φόρου (σ.σ. ουσιαστικά, σε αυτή την ομάδα ανήκει και η Ελλάδα, με τη φορολογική έκπτωση των 2.000 ευρώ, άσχετα αν στην εσωτερική επικαιρότητα έχει κυριαρχήσει η μετάφραση της έκπτωσης φόρου σε αφορολόγητο). Το λεγόμενο «tax credit» υπάρχει σε Ιρλανδία, Ιταλία, Μεξικό, Ολλανδία, Δανία, Τσεχία, Καναδά κ.α.

Η φορολογική βάση δεν πρόκειται να διευρυνθεί, παρά τη μείωση του αφορολογήτου, καθώς θα πάψει να πληρώνει φόρο σχεδόν το σύνολο του αγροτικού κόσμου.