Αύριο, μια άλλη χώρα (ή αποχαιρετισμός σε μια αγαπημένη πόλη)
« Ηταν η πιο ευτυχισμένη στιγμή της ζωής μου – δεν το ’ξερα». Ετσι αρχίζει το «Μουσείο της Αθωότητας», το μυθιστόρημα του Ορχάν Παμούκ που κυκλοφόρησε στα ελληνικά τα Χριστούγεννα του 2009 από τις εκδόσεις Ωκεανίδα σε μετάφραση της Στέλλας Βρετού.
Ο νομπελίστας Τούρκος συγγραφέας διηγείται την ερωτική ιστορία του εύπορου Κεμάλ με τη μακρινή φτωχή εξαδέλφη του, που αρχίζει μια ανοιξιάτικη μέρα του 1975 και συνεχίζεται μέχρι τις μέρες μας.
Ο αστός Κεμάλ, καλομαθημένος διάδοχος των επιχειρήσεων του πατέρα του και επίλεκτο μέλος της χρυσής νεολαίας της Πόλης της δεκαετίας του ’70, χαλάει τον πολλά υποσχόμενο αρραβώνα του με ένα κορίτσι «της τάξης του» και παραδίδεται στον φλογερό έρωτα της Φισούν που εργάζεται ως πωλήτρια σε μια μπουτίκ του Νισάντασι. Και η πιο «ευτυχισμένη στιγμή» είναι αυτή που φαντάζεστε: όταν οι δύο αταίριαστοι, «ταξικά», εραστές κάνουν για πρώτη φορά έρωτα.
Αναρωτιέμαι αυτές τις ημέρες τι θα μπορούσε να σκέφτεται ο «Κεμάλ» με όλα όσα συμβαίνουν στη χώρα του. Σε λιγότερο από μία εβδομάδα 312 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, 6.083 στρατιωτικοί συνελήφθησαν, 2.745 δικαστές και εισαγγελείς διώκονται, 30 κυβερνήτες απομακρύνθηκαν από τις θέσεις τους, 4.500 αστυνομικοί και 614 χωροφύλακες παύθηκαν από τα καθήκοντά τους, 15.200 εκπαιδευτικοί απολύθηκαν, 1.577 πρυτάνεις και κοσμήτορες τελούν υπό παραίτηση ύστερα από απαίτηση των Αρχών. Και το συμβούλιο ραδιοτηλεόρασης της Τουρκίας αποφάσισε να αναστείλει τις άδειες λειτουργίας όλων των τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών σταθμών που συνδέονται με τον ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν και τους υποστηρικτές του.
Ολα αυτά δεν είναι απολύτως πρωτοφανή για την Τουρκική Δημοκρατία. Ομως είναι η έκταση των διώξεων και κυρίως η ταχύτητα με την οποία ανακοινώνονται και τίθενται σε εφαρμογή που προκαλούν ίλιγγο. Αν προσθέσουμε σε αυτό το περιβάλλον τον θρησκευτικό φανατισμό και την υπονόμευση του κο- σμικού χαρακτήρα του κράτους, είναι σαφές ότι καλλιεργούνται συνθήκες ασφυξίας για τους μορφωμένους, φιλοδυτικούς αστούς των μεγάλων πόλεων της Τουρκίας.
Τι θα κάνουν αυτοί οι άνθρωποι; Θα κλειστούν στο καβούκι τους και θα περιμένουν να περάσει η μπόρα; Θα συνεχίσουν τη ζωή τους σε μικρούς, περίκλειστους κύκλους μακριά από τα αποδοκιμαστικά βλέμματα των φανατικών της θρησκείας; Ή θα πάρουν τη μεγάλη απόφαση να φύγουν από τη χώρα τους τώρα που όλες οι παλιές βεβαιότητες μοιάζει να καταρρέουν;
Είτε έτσι είτε αλλιώς, η Τουρκία όπως περίπου την ξέραμε μοιάζει να έσβησε τα ξημερώματα της 16ης Ιουλίου.