Η μεγάλη απόσταση της Επιδαύρου
Παρακολουθήσαμε την πρόβα της «Λυσιστράτης», σε σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού, από το Εθνικό Θέατρο
«Είναι καταπληκτικό πώς γέμιζαν αυτά τα θέατρα εκείνη την εποχή», απορεί ο γλυκύτατος Γιάννης Βογιατζής. Δίπλα του, ακούγεται το πιάνο με τον Δημήτρη Καμαρωτό να διδάσκει την ηθοποιό Ευαγγελία Καρακατσάνη. Εναν όροφο πάνω, η μουσική αλλάζει. «3,2, 3, επιτάχυνση. Η στιγμή που ενώνεστε πρέπει να είναι αποτέλεσμα διαδρομών στον χώρο. Το εφέ είναι στην κοινή νοημοσύνη που διαπνέει την ομάδα», λέει στα μέλη του Χορού ο χορογράφος Χρήστος Παπαδόπουλος και τονίζει: «Εχετε μεγάλες αποστάσεις να διανύσετε. Αν δεν το κάνετε, θα φαίνεστε
«Σε πιάνει δέος με την ιστορία του θεάτρου, αλλά και με το μέγεθός του και άρα με την ανάγκη να διαχειριστείς τα εκφραστικά σου μέσα», λέει ο ηθοποιός Γιάννης Βογιατζής.
λίγες μέσα σε ένα τόσο μεγάλο θέατρο». Η παράσταση διαφοροποιείται εάν πρόκειται να παρουσιαστεί σε κλειστό ή ανοιχτό χώρο, πόσο μάλλον στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου. Ετσι, η πρόβα της «Λυσιστράτης» του Αριστοφάνη σε σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού από το Εθνικό Θέατρο, με πρεμιέρα στο αργολικό θέατρο την προσεχή Παρασκευή, επιχειρεί προσομοίωση συνθηκών ανοιχτού θεάτρου, ακόμη κι αν γίνεται στους μεγάλους –κλειστούς και ανοιχτούς– χώρους του Αρσακείου. «Σε πιάνει δέος με την ιστορία του θεάτρου αλλά και με το μέγεθός του και άρα με την ανάγκη να διαχειριστείς τα εκφραστικά σου μέσα. Οταν βγαίνεις στη σκηνή, αισθάνεσαι τεράστια ευθύνη, που σου κόβει τα πόδια», λέει στην «Κ» ο Γιάννης Βογιατζής, που θα παίξει για τρίτη φορά στην Επίδαυρο.
«Εχουμε τη χαρά, όπως βλέπουμε καθημερινά την Ακρόπολη, να έχουμε οικειότητα με αυτούς τους χώρους», προσθέτει η Αγλαΐα Παππά, η οποία φωτίζει μια διάσταση άγνωστη για τους αμύητους. «Από την εμπερία μου, η Επίδαυρος, όταν είναι γεμάτη, είναι τόσο ζεστή, σαν να βρίσκεσαι στο σαλόνι σου. Και λέω όταν είναι γεμάτη, γιατί είναι λογικό κάποιος να τρομάξει εάν σκεφτεί ότι θα παίξει μπροστά σε 11.000 θεατές. Αντίθετα, μισογεμάτη είναι πιο... αγριευτική. Η Επίδαυρος είναι φτιαγμένη έτσι για να βοηθάει τον ηθοποιό, και ηχητικά και οπτικά». «Αλλωστε», παρεμβαίνει στην κουβέντα ο Αιμίλιος Χειλάκης, «τα θέατρα είναι δοχεία που διαχέουν τον ήχο. Οσο πιο ανοιχτά είναι τα φωνήεντά σου και πιο σταθερά τα σύμφωνά σου τόσο πιο καθαρός είναι ο λόγος». Ο ίδιος θεωρεί ότι ο τρόπος προσέγγισης μιας παράστασης αλλάζει –με βάση τον χώρο όπου παρουσιάζεται– μόνο για τους ηθοποιούς που «ψάχνουν από τη δική τους εσωτερικότητα να βγάλουν την ιστορία. Δεν το υιοθετώ. Η ιστορία είναι αυτή που συγκινεί, σε όποιο μέγεθος και να απευθύνεις τον λόγο, και όχι ο αυτοσυγκινούμενος ηθοποιός». «Πρέπει να διανύσεις χιλιόμετρα στην Επίδαυρο. Τα εκφραστικά μέσα αλλάζουν όχι μόνο λόγω του χώρου αλλά των έργων. Εχουν κάτι πολύ μεγάλο και βαθύ, που απαιτεί καθαρότητα», λέει η Μαρία Σκουλά.
«Ο ηθοποιός πρέπει να είναι γενναιόδωρος πάντα», λέει η Αθηνά Μαξίμου. Είναι η δεύτερή της φορά στην Επίδαυρο, με την πρώτη με τις «Βάκχες» από το ΚΘΒΕ σε σκηνοθεσία Ματίας Λάνχοφ. Η παράσταση είχε ξεσηκώσει οξείες αντιδράσεις και παίχθηκε με συχνές διαμαρτυρίες από το κοινό στην Επίδαυρο. «Η αίσθηση είναι σαν να βρίσκεσαι στο κέντρο της Γης. Η Επίδαυρος σε καλεί να αναμετρηθείς με τα όριά σου», λέει η Λένα Παπαληγούρα, τη στιγμή που ο αέρας δυναμώνει, δροσίζοντας πρόσωπα αλλά ταρακουνώντας σκηνικό και θορυβώντας τεχνικούς ήχου. «Φτιάχνουμε μια παράσταση ανάλογα με τον χώρο και τα μέσα που διαθέτουμε. Η συνολική δραματουργία μεταλλάσσεται ανάλογα με τον χώρο», επισημαίνει στην «Κ» ο Δημήτρης Καμαρωτός. Κατά συνέπεια, μια παράσταση μπορεί να έχει «τεχνικές» διαφορές ανάμεσα στην Επίδαυρο και σε ένα άλλο ανοιχτό θέατρο. Τεχνικές, αλλά όχι ουσιαστικές. «Τα κείμενα αυτά παραμένουν σπουδαία. Ετσι επιβάλλονται στον χώρο. Στη «Λυσιστράτη» συγκρούεται η όρεξη για σεξ με τη φιλοπόλεμο διάθεση. Χωρίς το σεξ, η ανθρωπότητα δεν μπορεί να προχωρήσει, χωρίς τον πόλεμο μπορεί να ευτυχήσει», παρατηρεί ο Γιάννης Βογιατζής. Και με ένα πλατύ χαμόγελο τονίζει: «Βέβαια ανάμεσα στο σεξ και τον πόλεμο υπάρχει κάτι κοινό. Λένε πως και στα δύο επιτρέπονται τα πάντα...»!
Η παράσταση έχει πρεμιέρα στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου στις 5 και 6 Αυγούστου. Βίντεο στο www.kathimerini.gr.