Σοβαρά ερωτήματα για τη διαδικασία
Προσφορές ηλεκτρονικά και εντύπως
Σοβαρά ερωτήματα για το αδιάβλητο της διαδικασίας του διαγωνισμού για τις τηλεοπτικές άδειες, ο οποίος ορίστηκε να διεξαχθεί στις 30 Αυγούστου, εγείρει η πρόβλεψη της σχετικής προκήρυξης ότι, παράλληλα με το ηλεκτρονικό σύστημα, θα υπάρχει και ένα έγχαρτης μορφής.
Μόνον κατ’ ευφημισμόν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ηλεκτρονική η δημοπρασία των τεσσάρων τηλεοπτικών αδειών γενικού περιεχομένου εθνικής εμβέλειας, που ανακοινώθηκε ότι θα γίνει στις 30 Αυγούστου. Και αυτό, επειδή, σύμφωνα με την προκήρυξη του διαγωνισμού, παράλληλα με το ηλεκτρονικό σύστημα θα υπάρχει και ένα σύστημα έγχαρτης μορφής. Μάλιστα, όπως αναφέρουν όσοι έχουν «εντρυφήσει» στους όρους της προκήρυξης του διαγωνισμού, εκεί που θα υπάρχει διαφοροποίηση μεταξύ της ηλεκτρονικής και της έντυπης προσφοράς, θα υπερισχύει η τελευταία.
Ειδικότερα, η παράγραφος 7.3.1 της προκήρυξης δημοπρασίας για τη χορήγηση των αδειών προβλέπει ότι «οι προσφορές των συμμετεχόντων υποβάλλονται μέσω ηλεκτρονικού συστήματος που θα διατεθεί από την Επιτροπή Διενέργειας Διαγωνισμού και παράλληλα εκτυπώνονται και υποβάλλονται εγγράφως, αφού πρώτα σφραγιστούν με σφραγίδα της εταιρείας…» (σελ. 54). Στην πράξη ο όρος αυτός επιβάλλει στη δημοπρασία, παράλληλα με το ηλεκτρονικό, και ένα έντυπο σύστημα. Η πρόβλεψη αυτή δεν εξηγείται, σύμφωνα με εκτιμήσεις, παρά μόνον από μια πιθανή «τεχνοφοβία» της κυβέρνησης ή από την πρόθεσή της να ελέγξει, μέσω της επιτροπής διενέργειας του διαγωνισμού, το αποτέλεσμα της δημοπρασίας. Διότι αλλιώς δεν μπορεί να εξηγηθεί η πρόβλεψη στην ίδια παράγραφο της προκήρυξης ότι «σε περίπτωση διαφοροποίησης της ηλεκτρονικής από την έντυπη προσφορά υπερισχύει η έντυπη».
Ο όρος αυτός αποτέλεσε τη βασική αιτία που απέτρεψε αρκετές εταιρείες τεχνολογίας να συμμετάσχουν στον διαγωνισμό για την υλοποίηση του πληροφοριακού συστήματος πάνω στο οποίο θα βασιζόταν η δημοπρασία. Και δεν ήταν ο μόνος, αφού στην παράγραφο 7.3.1.5.β. της προκήρυξης, γίνεται λόγος για την ύπαρξη μη έγκυρων προσφορών. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται, «σε κάθε συμμετέχοντα, ο οποίος δεν αποδέχθηκε την τιμή του γύρου ή δεν υπέβαλε έγκυρη προσφορά, ανακοινώνεται ότι καθίσταται “αδρανής”…». Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα ηλεκτρονικά συστήματα δημοπρασιών δεν δέχονται «γκρίζες» ή «μη έγκυρες» προσφορές. Ή ο διαγωνιζόμενος αποδέχεται το τίμημα που ζητεί τη δεδομένη στιγμή ο πωλητής ή δεν το αποδέχεται. Δεν μπορεί επομένως να ισχυριστεί ο διαγωνιζόμενος ότι προσφέρει κάτι διαφορετικό από εκείνο που ζητάει ο πωλητής μέσω της δημοπρασίας.
Οι ασάφειες αυτές, που ευλόγως έχουν θορυβήσει τους συμμετέχοντες στη δημοπρασία, έχουν περάσει και στην προκήρυξη του διαγωνισμού επιλογής αναδόχου για την ανάπτυξη του πληροφοριακού συστήματος που δημοσιεύθηκε στη «Διαύγεια» στις 4 Ιουλίου 2016. Είναι η προκήρυξη του διαγωνισμού που κηρύχθηκε άγονος, καθώς δεν προσήλθε κανένας ενδιαφερόμενος. Ωστόσο, σύμφωνα με την κυβέρνηση, είναι η ίδια προκήρυξη με την οποία έγινε η ανάθεση του έργου στη SingularLogic στις 4 Αυγούστου 2016.
Σύμφωνα με την παράγραφο στην οποία περιγράφεται η βασική λειτουργικότητα του συστήματος διαχείρισης των υποβληθέντων προσφορών, το ηλεκτρονικό σύστημα που σκοπεύει να δημιουργήσει η κυβέρνηση δέχεται και μη έγκυρες προσφορές. Συγκεκριμένα, στην παράγραφο 7.1.3. περ. 5, αναφέρεται ότι «με τη λήξη του κάθε γύρου του σταδίου 1, η επιτροπή διεξαγωγής της δημοπρασίας ενημερώνεται άμεσα μέσω του πληροφοριακού συστήματος για την επιλογή κάθε συμμετέχοντος. Χαρακτηρίζει [η επιτροπή] τις υποβληθείσες προσφορές έγκυρες ή άκυρες και ενημερώνει το σύστημα για τυχόν ποινές που έχουν επιβληθεί και για τους λόγους επιβολής τους». Η παραπάνω διατύπωση σημαίνει ότι: είτε το πληροφοριακό σύστημα μπορεί να δέχεται μη έγκυρες προσφορές, οπότε η επιτροπή το επιβεβαιώνει, είτε το σύστημα δέχεται μόνον έγκυρες προσφορές, αλλά, με την παρέμβαση της επιτροπής, κάποιες από αυτές να καταλήγουν μη έγκυρες.
Υπάρχουν άπειροι όροι στην προκήρυξη του διαγωνισμού προμήθειας του ηλεκτρονικού συστήματος, οι οποίοι καθιστούν διαβλητή τη διαδικασία αδειοδότησης των τηλεοπτικών καναλιών. Τα περιθώρια παρέμβασης που δίνει η κυβέρνηση στην επιτροπή διενέργειας του διαγωνισμού δεν μπορούν να μοντελοποιηθούν σε λογισμικό και ειδικά στο τόσο μικρό χρονικό διάστημα που απαιτεί η κυβέρνηση. Αν η τελευταία επιθυμούσε μια καθαρή ηλεκτρονική δημοπρασία αδειών, είτε θα απευθυνόταν στη Eurobank Business Exchanges ευθύς εξαρχής είτε στην CosmoONE, θυγατρική εταιρεία του ΟΤΕ. Οι δύο αυτές εταιρείες είναι οι μόνες που γνωρίζουν τις ηλεκτρονικές δημοπρασίες.
Ωστόσο καμία από τις δύο εταιρείες δεν προσήλθε στον πρώτο διαγωνισμό, αφού πέρα από τις «ασάφειες» που θα έπρεπε να μοντελοποιήσουν, θα έπρεπε να παραδώσουν και τον πηγαίο κώδικα του λογισμικού τους. Οι εταιρείες ωστόσο αξιοποιούν ξένο λογισμικό και θα ήταν αδύνατη η τήρηση του συγκεκριμένου όρου. «Πώς να παραδώσουν κάτι που δεν τους ανήκει;», αναρωτιέται νομικός παράγων κοντά στη διαδικασία της αδειοδότησης. Το ερώτημα σχετικά με τον πηγαίο κώδικα απέφυγε ν’ απαντήσει και η Business Exchanges, στο εξώδικο που της απέστειλε ο ΣΚΑΪ. Η θυγατρική εταιρεία της Eurobank ανέφερε μόνον ότι θα μισθώσει το λογισμικό στη SingularLogic και ότι η ίδια δεν θα συμμετάσχει στη διαδικασία της δημοπρασίας.