Η διάχυση ενός ορισμένου «ύφους»
Με δυσκολία θα μπορούσε κανείς να φανταστεί τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, τον Γεώργιο Ράλλη ή τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη να χορεύουν τσάμικα, να φέρνουν γυροβολιές, να σολάρουν στο ζεϊμπέκικο και να σέρνουν τον χορό σε λαϊκά πανηγύρια... Είναι θέμα καταγωγής, καταβολής ή απλώς αγωγής; Περισσότερο, θα έλεγε κανείς, ότι είναι ζήτημα αντίληψης της πολιτικής εξουσίας, της δύναμης και της κατάχρησης. Είναι και θέμα ευφυΐας, εκτός από την αισθητική διάσταση, που είναι και αυτή άμεσα συνδεδεμένη με το ύφος της εξουσίας.
Βεβαίως, πολλοί και χόρεψαν και φίλησαν ροδοκόκκινα μαγουλάκια κοριτσιών που είχαν στηθεί με παραδοσιακές ενδυμασίες έτοιμα να ράνουν με ροδοπέταλα, χωρίς αυτό να σημαίνει απαραίτητα ότι ήθελαν να το κάνουν... Παλαιότερα, βεβαίως, δεν υπήρχε η ανάγκη για selfie. Υπήρχε όμως πάντα η ανάγκη να «είναι κανείς κοντά στον λαό». Και να μην αγνοεί το «λαϊκό αίσθημα».
Ζαλισμένος από το βάρος και την ηδονή της εξουσίας ο ΣΥΡΙΖΑ, πόσο μάλλον ο ΣΥΡΙΖΑ μαζί με τους ΑΝΕΛ, προσπαθεί, όχι πάντα με μεγάλη επιτυχία, να ορίσει τον χώρο του. Το πώς ορίζεται ένας χώρος μέσα στο κοινωνικό σώμα, ανάμεσα στα δίκτυα των πάσης φύσεως δραστηριοτήτων και απέναντι στις διαρκώς αντικρουόμενες αντιλήψεις για τη σχέση πολιτικών και ψηφοφόρων, είναι ένα πολύπλευρο ζήτημα με καταγωγή στις απαρχές του κοινοβουλευτισμού, με τον οποίον, ούτως ή άλλως, η «γλώσσα» ΣΥΡΙΖΑ, το «στυλ» ΣΥΡΙΖΑ και εν γένει η κοσμοαντίληψη (αν υποθέσουμε ότι υπάρχει) ΣΥΡΙΖΑ δεν έχουν άριστη σχέση. Δεν υπάρχει, ας πούμε, «χημεία».
Παρ’ όλα αυτά, παρατηρούμε τη διάχυση ενός ύφους. Είναι άραγε αυτό που θα ονόμαζε κανείς νέα Αριστερά; Ή μήπως αυτό που βλέπουμε καθημερινά ως πολίτες, αυτό το μείγμα ερασιτεχνικού αυταρχισμού και φιλάρεσκης ηθικολογίας, θα μπορούσε να είναι ένα καινούργιο μοντέλο που θα βοηθούσε ένα πρώην μικρό κόμμα να γίνει προοπτικά μια μηχανή μαζικής εξουσίας; Από απόσταση, θα έλεγε κανείς ότι ο ΣΥΡΙΖΑ προχωράει την εξελικτική του φάση. Αγνωστο εάν θα οργανωθεί σταδιακά σε μια έκφραση ενός ευρύτατου φορέα πολυσυλλεκτικής εκπροσώπησης ή αν θα διολισθαίνει διαρκώς στην αυτοαναφορικότητα και στην απομόνωση. Ανεξαρτήτως αυτού, πάντως, που, όσο και μείζον, παραμένει στην παρούσα συγκυρία απλώς μια εικασία, ο ΣΥΡΙΖΑ δείχνει όχι μόνο ότι φιλοδοξεί, αλλά εν πολλοίς ότι πιστεύει πως μπορεί να προτείνει σε ένα κομμάτι της κοινωνίας ένα κίνημα μαζικότητας.
Σαφώς, η φιλοδοξία αυτή ή η πίστη πως υπάρχουν οι κοινωνικές συνθήκες υποδοχής μιας μαζικής πολιτικής κουλτούρας, όπως αυτή που θέλει να περάσει ο ΣΥΡΙΖΑ, υποδηλώνουν ανατριχιαστική άγνοια των διεθνών τά- σεων ως προς τον πολυμερισμό των αντιλήψεων κάθε κοινωνικού σώματος τουλάχιστον στην παρούσα ιστορική φάση. Ωστόσο, ο ΣΥΡΙΖΑ, ως νεόκοπος στις μυλόπετρες της εξουσίας, με την ατσαλοσύνη του αδαούς, επιχειρεί να αρχιτεκτονήσει ένα σύστημα. Από «συστήματα» έχει δει πολλά η χώρα, και ούτε ένα δεν ωφέλησε την κοινωνία μακροπρόθεσμα. Απεναντίας, κάθε απόπειρα διάχυσης ενός μονομερούς πολιτικού λεξιλογίου ως «αληθούς» Ευαγγελίου σταδιακά άφησε τραύματα, αφού πρώτα γελοιοποίησε τους εμπνευστές του. Ομως, τώρα ο ΣΥΡΙΖΑ ζει τη δική του στιγμή, και όπως κάθε άπειρος και αβαθής φορέας εξουσίας, αδυνατεί να συλλάβει, να κατανοήσει και να αναλύσει, προς όφελός του έστω, τα μηνύματα της κοινωνίας, που ούτε στάσιμη είναι ούτε ανεκτική.
Συνεπώς, οφείλουμε, όλοι μας, οπαδοί ή αντίπαλοι της κυβερνητικής πρακτικής, σε όλες τις διαβαθμίσεις και αποχρώσεις υποστήριξης, ανοχής ή αντίθεσης, να υποστούμε τη χρονική διάρκεια και τις επιπτώσεις ωρίμανσης ενός φαινομένου. Το φαινόμενο είναι αντικειμενικά ενοχλητικό καθώς παρακολουθούμε τους αναχρονιστικούς κύκλους ενός λαϊκισμού που, σε κάθε περίπτωση, αναζητεί ρήγματα μέσα στο κοινωνικό σώμα. Και όταν δεν τα εντοπίζει, αναλαμβάνει να δημιουργήσει από μόνος του τα αναγκαία αυτά ρήγματα.
Αυτό που μοιάζει να αγνοεί ο ΣΥΡΙΖΑ είναι η βραχύτητα των χρονικών κύκλων κοινωνικής ανοχής. Και όσο θα περιορίζεται ο φυσικός χώρος άσκησης του νέου ύφους εξουσίας τόσο πιο επιτακτικό θα καθίσταται το αίτημα της υπονόμευσής του.
Κάθε απόπειρα διάχυσης ενός μονομερούς πολιτικού λεξιλογίου ως «αληθούς» Ευαγγελίου σταδιακά άφησε τραύματα, αφού πρώτα γελοιοποίησε τους εμπνευστές του.