Κύματα της θάλασσας
Εκατομμύρια χρόνια προτού η Γη καλυφθεί με νερό, προτού ο ατμός γίνει βροχή και η βροχή ωκεανός, υπήρχαν γιγαντιαία κύματα. Ηλεκτρομαγνητικά κύματα και κύματα από πλάσμα, καθώς επίσης ηχητικά κύματα. Υπήρχαν ωστικά κύματα από τις πάμπολλες εκρήξεις και συγκρούσεις που έκαναν τα παιδικά χρόνια του πλανήτη μας τόσο τραυματικά. Οπουδήποτε υπάρχει ενέργεια σε κίνηση, υπάρχουν κύματα· από τα απώτατα όρια του σύμπαντος έως τα κύτταρα του οφθαλμικού βολβού μας. Εχουμε ηλεκτρικά κύματα, κύματα ακτίνων Χ, ραδιοκύματα, ενώ πρόσφατα ανακαλύφθηκαν τα κοσμικά βαρυτικά κύματα μετά τη σύγκρουση δύο μαύρων τρυπών δισεκατομμύρια χρόνια πριν.
Με τον κύριο Γκρι να έχει εκδράμει, κάθομαι μόνος και διαβάζω σε μια παραλία το βιβλίο «The Wave. In Pursuit of the Ocean’s Deadliest Furies» της Αμερικανίδας δημοσιογράφου Σούζαν Κέισι (Susan Casey). Στην αρχή νόμισα πως το βιβλίο της Κέισι (ρεπόρτερ της φυσικής περιπέτειας, η οποία υπογράφει και ένα από τα πιο ωραία, on the spot ερευνητικά βιβλία με θέμα τον μεγάλο λευκό καρχαρία) θα ήταν γεμάτο ηλιοκαμένους σέρφερ με μακριά πλατινένια μαλλιά στην Καλιφόρνια και στη Χαβάη – θέμα όχι και τόσο συναρπαστικό για να καθίσω να διαβάσω ολόκληρο βιβλίο.
Αλλά είχα παρεξηγήσει. H Κέισι διεισδύει σε έναν κόσμο όπου το κύμα αποκτά μία σχεδόν υπερβατική έννοια και, συχνά, διττή: δέος και φόβος την ίδια στιγμή. Το κύμα στις σελίδες αυτού του εκτενούς ερευνητικού ρεπορτάζ της γίνεται υπαρξιακή αναζήτηση και συνάμα ερωτικό κάλεσμα. Το ξέρουμε όλοι χωρίς να έχουμε υπάρξει σέρφερ ή κάτι τέτοιο. Aυτή η επαναλαμβανόμενη, ρυθμική κίνηση της θάλασσας, ένα πήγαιν’-έλα άλλοτε στοχαστικής ενατένισης και άλ- λοτε ερωτικού παροξυσμού, είναι μια εικόνα που υπνωτίζει.
Η Κέισι όμως ερευνά και εμπειρίες ναυτικών με τα λεγόμενα «ύπουλα κύματα» (rogue waves) των ανοιχτών ωκεανών. Εδώ πλέον περνάμε σε μια συνθήκη κατά την οποία η μυστηριακή, υδάτινη δυναμική του πλανήτη αποκτά σκοτεινή χροιά. Η Κέισι μνημονεύει τον εξερευνητή Σάκλετον, ο οποίος, κατά τον νυχτερινό πλου από την Ανταρκτική στη νήσο της Νότιας Γεωργίας, παρατήρησε αλλόκοτες κινήσεις στον ουρανό. Δευτερόλεπτα μετά συνειδητοποίησε ότι οι «ουράνιες κινήσεις» δεν ήταν τίποτα περισσότερο από τον αφρό που κόχλαζε στην κορυφή ενός θηριώδους κύματος. Τέτοια κύματα έχουν κόψει τάνκερ στα δύο και έχουν αναπο- δογυρίσει φορτηγά-πλοία. Καμία σχέση όμως με τα σεισμικά τσουνάμι, τα φονικά «κύματα του λιμανιού», τρίτο πεδίο έρευνας της Κέισι. Η σημερινή φωτογραφία απεικονίζει δύο τσουνάμι, το ένα μετά το άλλο, να προσεγγίζουν την ήδη χτυπημένη από το νερό Φουκουσίμα. Αυτή η εικόνα ολόκληρων ωκεανών να σηκώνονται έχει, με τη σειρά της, κάτι βιβλικό, αποκαλυπτικό· φέρει την αίσθηση μιας συμπαντικής καταστροφής.
Κάθε τόσο σηκώνω το βλέμμα από το βιβλίο και κοιτώ ξανά έτσι όπως καμπυλώνει το νερό, παίρνει ύψος, ρυτιδιάζει και εφορμά προτού αφρίσει οργασμικά πάνω στα βότσαλα και είναι σαν να ακούω ξανά την ωκεάνια, άκρως υποβλητική «Θάλασσα» του Ντεμπισί και μετά τους This Mortal Coil με το σχεδόν διαστημικό «Waves become Wings». Κύματα που γίνονται φτερά. Η θάλασσα.
Η Σούζαν Κέισι διεισδύει σε έναν κόσμο όπου το θαλασσινό κύμα αποκτά σχεδόν υπερβατική έννοια.