Οι επιπτώσεις του Brexit στη μουσική βιομηχανία
Αποκοπή από το χρήμα της Ε.Ε., πρόβλημα στις μετακινήσεις καλλιτεχνών, δασμοί σε cd - βινύλιο, πνευματικά δικαιώματα
Στις 23 Ιουνίου, οι Βρετανοί ψήφισαν την αποχώρησή τους από την Ευρωπαϊκή Ενωση, μια ιστορική απόφαση που βρίσκει τη χώρα διχασμένη και τον λαό βυθισμένο σε έναν έντονο σκεπτικισμό ως προς τις συνέπειες της επόμενης μέρας. Μπορεί η ανησυχία των Βρετανών να στρέφεται, κατά κύριο λόγο, στις επιπτώσεις του Brexit στην οικονομία και στην εξωτερική πολιτική, όμως και ο κόσμος της πολιτιστικής βιομηχανίας και ειδικότερα της μουσικής βιομηχανίας δεν θα μείνει ανεπηρέαστος.
Σύμφωνα με τις τελευταίες μετρήσεις της (ukmusic.org), η βρετανική μουσική βιομηχανία (ΒΜΙ) ξεπέρασε σε ρυθμό ανάπτυξης το υπόλοιπο της βρετανικής οικονομίας κατά 5%. Οι πωλήσεις άλμπουμ των καλλιτεχνών της αντιπροσωπεύουν πάνω από το 17% επί των συνολικών πωλήσεων της ευρωπαϊκής αγοράς. Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι η παλλόμενη καρδιά της ευρωπαϊκής μουσικής σκηνής, είναι αυτή που αιμοδοτεί τους καλλιτέχνες της Γηραιάς Ηπείρου και φυσικά η εμπορική κατάκτησή της αποτελεί τον διακαή πόθο κάθε μουσικού. Με την έναρξη των διαδικασιών για την εφαρμογή του Brexit, οι συνέπειές του θα αλλάξουν το μουσικό τοπίο και στις δύο πλευρές του στενού της Μάγχης.
Η πρώτη και άμεση συνέπεια του Brexit στη βρετανική μουσική βιομηχανία θα είναι η αποκοπή της από την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Τα κοινοτικά κονδύλια, μέσω του προγράμματος Creative Europe, που αφορούν τις δημιουργικές βιομηχανίες, ξεπερνούν το 1 δισ. ευρώ, με το Ηνωμένο Βασίλειο να εμφανίζει το μεγαλύτερο ποσοστό απορρόφησης με 46%, το διπλάσιο από τον μέσο όρο της Ε.Ε. Μόλις στερέψει η χρηματοδότηση, πολλές δραστηριότητες της βρετανικής μουσικής βιομηχανίας, που στηρίχθηκαν σε επιδοτούμενα προγράμματα, όπως το Liveurope για την προώθηση νέων μουσικών ταλέντων και το εν εξελίξει Creative Lenses για την ανάπτυξη νέων επιχειρηματικών μοντέλων, θα διακοπούν άμεσα. Τα οφέλη όλων αυτών των κοινοτικών χρημάτων ήταν σημαντικά, ασχέτως αν δεν ήταν εμφανή στο ευρύ κοινό. Μάχη εταιρειών
Σε δυσχερή θέση θα βρεθούν οι δισκογραφικές εταιρείες που έχουν τη βάση τους στο Ηνωμένο Βασίλειο. Αυτή τη στιγμή υπάρχει μια εν εξελίξει μάχη μεταξύ των δισκογραφικών εταιρειών και των τεράστιων τεχνολογικών κολοσσών όπως οι Google, Amazon και Apple, γύρω από την κατοχύρωση και διαχείριση των πνευματικών δικαιωμάτων. Η Ευρώπη επιχειρεί να δημιουργήσει την Ενιαία Ψηφιακή Αγορά, θέλοντας να διαμορφώσει ένα ομοιογενές περιβάλλον για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας με σκοπό την ελεύθερη κυκλοφορία του ψηφιακού περιεχομένου. Με το Brexit σε εφαρμογή, η Βρετανία δεν θα βρεθεί απλά απροστάτευτη από την ισχύουσα ευνοϊκή νομοθεσία περί πνευματικής ιδιοκτησίας της Ε.Ε., αλλά αποκλεισμένη από τη μελλοντική Ενιαία Ψηφιακή Αγορά. Πλέον, οι Βρετανοί θα πρέπει να διαπραγματευτούν μόνοι τους με εταιρείες όπως η Google, οι οποίες δεν έχουν επιδείξει και τη μεγαλύτερη ευαισθησία ως προς τα πνευματικά δικαιώματα των καλλι- τεχνών. Με το Ηνωμένο Βασίλειο να βρίσκεται απομονωμένο και με μειωμένη διαπραγματευτική ισχύ στο τραπέζι, δημιουργείται τεράστια ανησυχία στις δισκογραφικές εταιρείες ως προς τις τυχόν αρνητικές επιπτώσεις των διαπραγματεύσεων, στη διαμόρφωση κανόνων πνευματικής ιδιοκτησίας και εν συνεχεία στα έσοδά τους.
Η σημαντικότερη συνέπεια της αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την ευρωπαϊκή οικογένεια είναι η απαγόρευση της ελεύθερης μετακίνησης από και προς την υπόλοιπη ήπειρο. Μια τέτοια εξέλιξη θα επηρεάσει άμεσα και τις δύο πλευρές του στενού της Μάγχης, με τους μουσικούς σε περιοδεία να πρέπει να υπερπηδήσουν πολλά εμπόδια. Για παράδειγμα, κάθε μέλος μιας βρετανικής μπάντας που θέλει να περιοδεύσει στην ηπειρωτική Ευρώπη θα πρέπει να κατέχει ατομική βίζα για κάθε χώρα που επισκέπτεται και να συμπληρώνει ένα δελτίο εισαγωγής που θα καταγράφει λεπτομερώς τον εξοπλισμό του συγκροτήματος, για την αποφυγή εισαγωγής - εξαγωγής προϊόντων χωρίς την καταβολή του ΦΠΑ. Επιπλέον κόστος
Ολες αυτές οι αλλαγές θα επιβαρύνουν τους ανθρώπους της μουσικής με επιπλέον κόστος και χρόνο και θα δημιουργήσουν το απόλυτο χάος στον προγραμματισμό των περιοδειών και στη διοργάνωση των μουσικών φεστιβάλ. Η Βρετανία είναι η σημαντικότερη μουσική αγορά της Ευρώπης και για πολλούς καλλιτέχνες θα είναι πραγματικά δύσκολο να την επισκεφθούν και να εργαστούν σε αυτήν, όπως και το αντίστροφο. Η απαγόρευση της ελεύθερης μετακίνησης θα επιφέρει τεράστιο πλήγμα και στον «μουσικό τουρισμό». Η συνεισφορά αυτού στη βρετανική οικονομία προσέγγισε τα 3,1 δισ. λίρες μόνο για το 1014, παρουσιάζοντας παράλληλα αύξηση της τουριστικής κίνησης κατά 39% τα τελευταία τέσσερα χρόνια.
Ομως, οι δυσάρεστες συνέπειες για τη βρετανική μουσική βιομηχανία δεν σταματούν εδώ. Με δεδομένο πως μεγάλο μέρος της παραγωγής του φυσικού προϊόντος (cd, βινύλιο) πραγματοποιείται σε εργοστάσια της Κεντρικής Ευρώπης, η επιβολή εισαγωγικών και εξαγωγικών δασμών θα επιφέρει την αύξηση του μουσικού προϊόντος, δυσχεραίνοντας την οικονομική κατάσταση των δισκογραφικών εταιρειών και πιο πολύ των ανεξάρτητων.
Το πολιτιστικό αποτέλεσμα θα είναι είτε οι δισκογραφικές εταιρείες να επικεντρωθούν σε καταξιωμένους καλλιτέχνες που μπορούν να τους εξασφαλίσουν υψηλές πωλήσεις είτε να στραφούν στον υπάρχοντα μουσικό κατάλογο, επανακυκλοφορώντας παλιά επιτυχημένα άλμπουμ. Αυτή η τακτική θα επηρεάσει άμεσα τους νέους μουσικούς και ειδικότερα αυτούς που ανήκουν στις ανεξάρτητες δισκογραφικές εταιρείες, οι οποίες, αδυνατώντας να ακολουθήσουν την τακτική των πολυεθνικών, θα βρεθούν αντιμέτωπες με μια πιθανή χρεοκοπία.
Εν κατακλείδι, μπορεί το άμεσο μέλλον της μουσικής βιομηχανίας να μοιάζει ζοφερό, αλλά αν ανατρέξουμε πίσω στον χρόνο, θα διαπιστώσουμε πως, ακόμα και έπειτα από πολέμους και οικονομικές κρίσεις, οι δισκογραφικές εταιρείες πάντα έβρισκαν τον δρόμο προς τη σωτηρία και την ανάκαμψη. Για το μόνο που δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι είναι αν ο μακαρίτης David Bowie (ο οποίος, ακριβώς πριν από 40 χρόνια, εγκαταστάθηκε στο Δυτικό Βερολίνο δημιουργώντας την εκπληκτική τριλογία «Low», «Heroes», «Lodger») θα έπραττε το ίδιο στη μετά Brexit εποχή.