Η ύφεση επιμένει
Ηπρώτη εκτίμηση της ΕΛΣΤΑΤ για την εξέλιξη της οικονομικής δραστηριότητας στο δεύτερο τρίμηνο του 2016 επιβεβαιώνει την τάση σταδιακής άμβλυνσης της υφεσιακής διαταραχής που ξεκίνησε το γ΄ τρίμηνο του 2015. Διαπιστώνεται ότι, σε ετήσια βάση, η οικονομία εξακολουθεί να βρίσκεται σε ύφεση για δ΄ διαδοχικό τρίμηνο, αλλά η επίπτωση του αρχικού σοκ υποχωρεί βαθμιαία, αφού, σε τριμηνιαία βάση, το ΑΕΠ κατέγραψε θετικό ρυθμό μεταβολής, τον υψηλότερο από το γ΄ τρίμηνο του 2014. Παράλληλα, η Ελληνική Στατιστική Αρχή αναθεώρησε σημαντικά προς το καλύτερο τη μεταβολή του ΑΕΠ του α΄ τριμήνου σε -0,8%, από το -1,4% της προηγούμενης εκτιμήσεώς της.
Συνεπώς, η συρρίκνωση του ΑΕΠ συνολικά κατά το α΄ εξάμηνο του τρέχοντος έτους ήταν ηπιότερη από ό,τι αρχικά αναμενόταν. Ειδικότερα, σε ετήσια βάση, η μεταβολή του πραγματικού ΑΕΠ το β΄ τρίμηνο του 2016 διαμορφώθηκε σε -0,7%, έναντι -0,8% κατά το α΄ τρίμηνο. Σε τριμηνιαία βάση (εποχικά διορθωμένα στοιχεία), το ΑΕΠ του β΄ τριμήνου του 2016 αυξήθηκε κατά 0,3%, έναντι πτώσεως κατά 0,1% το α΄ τρίμηνο. Η πτώση του ΑΕΠ, σε τριμηνιαία βάση, του πρώτου τριμήνου 2016 αναθεωρήθηκε επίσης προς το καλύτερο σε -0,1%, από -0,5%.
Σε αντιστοιχία με τα εθνικολογιστικά στοιχεία, οι δείκτες οικονομικής συγκυρίας των πρώτων μηνών του 2016 αντικατοπτρίζουν την ύφεση στην οικονομία, αλλά με λιγότερη ένταση από ό,τι αρχικά αναμενόταν. Ειδικότερα, μεταβλητές που προσδιορίζουν την ιδιωτική κατανάλωση όπως ο γενικός δείκτης κύκλου εργασιών στο λιανικό εμπόριο, συρρικνώθηκε περαιτέρω, κατά 5,5% στο α΄ πεντάμηνο του 2016 (α΄ πεντάμηνο 2015: -1,3%).
Επιπλέον, οι εξαγωγές με ή χωρίς τα καύσιμα το α΄ εξάμηνο του 2016 μειώθηκαν κατά 8,1% και 1,4% αντίστοιχα, ενώ τόσο οι επενδύσεις όσο και η αγορά ακινήτων παραμένουν σε καθοδική πορεία.
Από την άλλη πλευρά, θετική εξέλιξη αποτελεί η πορεία του δείκτη μεταποιητικής παραγωγής, που παρουσίασε αύξηση κατά 4,3% το α΄ εξάμηνο του 2016 (πρώτο εξάμηνο 2015: +2,8%).
Παρά την ανθεκτικότητα που επιδεικνύει η ελληνική οικονομία και τη σταδιακή εξασθένηση της ύφεσης, η αναμενόμενη ανάκαμψη το β΄ εξάμηνο του έτους θα εξαρτηθεί από παράγοντες που στην παρούσα φάση είναι ακόμη υπό διαμόρφωση.
Πρώτον, κατά το β΄ εξάμηνο του 2016 η επίπτωση της αυξημένης φορολογικής επιβαρύνσεως αναμένεται να αντισταθμισθεί μερικώς από την αποπληρωμή μέρους των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα, ως αποτέλεσμα της επιτυχούς ολοκληρώσεως της πρώτης αξιολογήσεως και της επακόλουθης εκταμιεύσεως. Η επιτάχυνση αυτής της διαδικασίας αποτελεί μία κρίσιμη παράμετρο για την ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητος. Δεύτερον, η αξιοποίηση του νέου αναπτυξιακού νόμου και η διατήρηση του υψηλού ρυθμού απορροφητικότητας των κονδυλίων από την Ε.Ε. (που έχει ήδη συμβάλει σημαντικά στην ανωτέρω περιγραφόμενη ανθεκτικότητα) απαιτείται να συνεχιστούν τους επόμενους μήνες. Τρίτον, η επιβεβαίωση της θετικής συμβολής του τουρισμού στις εξαγωγές υπηρεσιών κατά το γ΄ τρίμηνο του έτους, όχι μόνο σε όρους αφίξεων τουριστών αλλά και τουριστικών εισπράξεων, είναι ιδιαίτερα σημαντική.
Τέλος, καθοριστικής σημασίας είναι η παλινόρθωση των επιχειρηματικών προσδοκιών και της καταναλωτικής εμπιστοσύνης σε επίπεδα συμβατά με μία ισχυρή αναπτυξιακή δυναμική, που θα εξασφαλίζει όχι μόνο την ανάκαμψη το β΄ εξάμηνο του 2016 αλλά και τον ισχυρό θετικό ρυθμό αναπτύξεως που προβλέπει το τρίτο πρόγραμμα προσαρμογής στην επόμενη διετία. Η επίδραση αυτού του παράγοντα αναμένεται να επέλθει μέσω της σταδιακής ανόδου της επενδυτικής δαπάνης και της σταθεροποίησης της ιδιωτικής καταναλώσεως.
Ωστόσο, παρά την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολογήσεως, οι δείκτες εμπιστοσύνης επιδεικνύουν αργή τάση επιστροφής στα επίπεδα του 2014.
Βασική προϋπόθεση για την επιτάχυνση αυτής της ανοδικής πορείας παραμένει η εκταμίευση της υπολειπόμενης δόσεως ύψους 2,8 δισ. ευρώ εντός του β΄ εξαμήνου και η αποφυγή καθυστερήσεων στην ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολογήσεως. Η ταχεία επίτευξη συμφωνίας μεταξύ των εταίρων, η υλοποίηση των συμφωνηθέντων και η συνέχιση με αμείωτη ένταση της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας θα τονώσουν την εμπιστοσύνη στην ελληνική οικονομία, ενώ παράλληλα θα απελευθερώσουν δυνάμεις μεταστροφής του παραγωγικού μοντέλου προς περισσότερο εξωστρεφείς και καινοτόμες δραστηριότητες. Τα ανωτέρω θα οδηγήσουν σε βελτίωση του δείκτη οικονομικού κλίματος, ο οποίος, αν και έχει ανακάμψει σε σχέση με το β΄ εξάμηνο του 2015, παραμένει σε χαμηλό επίπεδο.
Ο Γενικός Δείκτης της Βιομηχανίας ανέκαμψε περαιτέρω και αυξήθηκε σημαντικά κατά 7,5% τον Ιούνιο 2016 (Μάιος: +3,0%, Απρίλιος: +3,4%), σε σταθερές τιμές και σε ετήσια βάση, έναντι μείωσης κατά 4,1% στον αντίστοιχο μήνα του 2015. Αξίζει να σημειωθεί ότι η βιομηχανική παραγωγή παρουσίασε το 2015 άνοδο κατά 0,7% για πρώτη φορά μετά το 2007.
Σε ετήσια βάση, η οικονομία εξακολουθεί να βρίσκεται σε ύφεση για τέταρτο διαδοχικό τρίμηνο, αλλά η επίπτωση του αρχικού σοκ υποχωρεί βαθμιαία.