Το προσφυγικό στο επίκεντρο συνόδου του ΟΗΕ
Οι προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές βρέθηκαν πρώτη φορά την περασμένη εβδομάδα στο επίκεντρο μιας παγκόσμιας Συνόδου Κορυφής, στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, καθώς η διεθνής κοινότητα αναζητεί πόρους και πρακτικές λύσεις για τη διαχείριση του προβλήματος. Αντιμέτωπος με την πίεση της καγκελαρίου Αγκελα Μέρκελ και την έκρυθμη κατάσταση στη Λέσβο μετά και την πυρκαγιά στο hotspot στη Μόρια, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας αξιοποίησε την περίσταση για να «ανεβάσει τους τόνους», όπως έλεγε χαρακτηριστικά συνεργάτης του.
Ο κ. Τσίπρας προειδοποίησε στις παρεμβάσεις του στη Σύνοδο αλλά και τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ότι αν δεν αντιμετωπιστεί συλλογικά, η προσφυγική κρίση θα οδηγήσει σε επικράτηση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας στην Ευρώπη. Οπως εκτίμησε, «στην Ελλάδα σήμερα, οι προκλήσεις μιας ανθρωπιστικής και αποτελεσματικής διαχείρισης προσφύγων και μετανάστευσης δοκιμάζονται. Αν η διεθνής κοινότητα αποτύχει να υποστηρίξει αυτή την προσπάθεια, θα γίνουν αισθητές παντού όχι μόνο οι κοινωνικές αλλά και οι πολιτικές συνέπειες».
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΗΕ, 65 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλον τον κόσμο βρίσκονται σήμερα μακριά από τις εστίες τους, αριθμός που είναι ο μεγαλύτερος από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Ελληνας πρωθυπουργός ανέφερε ότι 1,2 εκατομμύρια πρόσφυγες και μετανάστες διήλθαν το τελευταίο ενάμισι έτος από την Ελλάδα, ενώ ο αριθμός εκείνων που έχουν αποκλεισθεί στη χώρα –λόγω του μονομερούς «σφραγίσματος» των συνόρων, πρακτική την οποία αποκάλεσε «ντροπιαστική για την Ευρώπη»– ανέρχεται σε 60.000.
Ξεχωριστή σύνοδος
Συνολικά 52 χώρες και οργανισμοί, εξάλλου, συμμετείχαν σε μία ξεχωριστή σύνοδο αποκλειστικά για το προσφυγικό που διοργάνωσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα. Σε αυτή ανέβασαν την οικονομική συνεισφορά τους στα 4,5 δισ. δολάρια, ενώ διπλασίασαν τους πρόσφυγες που δέχθηκαν να φιλοξενήσουν στις 360.000. Στην εν λόγω σύνοδο συμμετείχε και η Ελλάδα, και σύμφωνα με κυβερνητικό αξιωματούχο «ως χώρα πρώτης υπο- δοχής, ζητάμε αλληλεγγύη και δίκαιη κατανομή των βαρών». Ο κ. Τσίπρας διεμήνυσε, όμως, ότι ο μόνος τρόπος να γίνει αυτό είναι η τήρηση των προβλέψεων της συμφωνίας Ευρωπαϊκής Ενωσης – Τουρκίας, στην οποία αποδίδει την κάθετη μείωση των παράτυπων προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών στο Αιγαίο.
Προκειμένου να μην καταρρεύσει η συμφωνία, εξάλλου, ο κ. Τσίπρας υποσχέθηκε στήριξη στην Τουρκία έναντι της Ε.Ε. στο ζήτημα της βίζας για τους Τούρκους πολίτες και τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις, εφόσον η χώρα τηρεί τα προβλεπόμενα κριτήρια και τον οδικό χάρτη. Δεν προχώρησε, εξάλλου, σε κρίσεις για την κατάσταση στη γειτονική χώρα μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα, ενώ ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συνέδεσε, από την πλευρά του, το προσφυγικό με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Σύμφωνα με πληροφορίες, στη συνάντησή του με τον Ελληνα πρωθυπουργό εκτίμησε ότι «η συμφωνία εξαρτάται και από τη μεταξύ μας σχέση».
Οι παρεμβάσεις και οι προειδοποιήσεις του κ. Τσίπρα, η δυσαρέσκεια Μέρκελ και η συμφωνία Ε.Ε. - Τουρκίας.
Καθώς όμως έχουν περιοριστεί οι ροές στο Αιγαίο, η πίεση μεταφέρεται αλλού. Μέσω ευρωπαϊκών πηγών, η Γερμανίδα καγκελάριος μετέφερε πρόσφατα τη δυσαρέσκειά της στον κ. Τσίπρα για το άνοιγμα νέων διόδων από τα χερσαία σύνορα της χώρας με την Τουρκία και τη Βουλγαρία. Για την ελληνική κυβέρνηση, η λύση σε αυτό το ζήτημα είναι να συνεχιστεί η συνεργασία με τον Frontex όχι μόνο στο Αιγαίο αλλά και στα βόρεια σύνορα της χώρας, καθώς θεωρείται ότι λειτουργεί αποτρεπτικά για τα κυκλώματα παράνομης διακίνησης. Παράλληλα, ο κ. Τσίπρας τόνισε από τη Νέα Υόρκη ότι για να μην καταρρεύσει η συμφωνία πρέπει να προχωρήσουν με πολύ πιο γρήγορους ρυθμούς οι μετεγκαταστάσεις προσφύγων, αλλά και η υπόσχεση για την αποστολή Ευρωπαίων αξιωματούχων που θα βοηθήσουν τις ελληνικές υπηρεσίες ασύλου.