«Δρόμοι της φωτιάς» οι φράκτες της Ευρώπης
Οποιοσδήποτε μπορεί να τους παρακάμψει, αρκεί να πληρώσει τα κυκλώματα, ειδικά στα Βαλκάνια όπου καταφέρνουν να επιβιώνουν
Το εμπόδιο που συνιστά ένας συνοριακός φράκτης για έναν άνθρωπο που έχει αποφασίσει να μετακινηθεί δεν είναι χωροταξικό. Είναι οικονομικό. Με το κατάλληλο τίμημα, τα κλειστά σύνορα μπορούν να παρακαμφθούν, όπως φαίνεται από το γεγονός ότι, μετά το «κλείσιμο» του βαλκανικού διαδρόμου, διαρκώς εξαρθρώνονται κυκλώματα διακινητών στα Βαλκάνια και διαρκώς ξεπηδούν νέα.
Η τωρινή κατάσταση δεν είναι εξαιρετική, εφόσον όλη την περασμένη δεκαετία πρόσφυγες και μετανάστες χρησιμοποιούσαν κυκλώματα για να μετακινηθούν από χώρα σε χώρα στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Εξαιρετικό ήταν αυτό που συνέβη πέρυσι, όταν οι διακινητές έμειναν προσωρινά άνεργοι, καθώς οι πρόσφυγες και μετανάστες μπορούσαν να μετακινηθούν από την Ελλάδα έως τη Σουηδία πληρώνοντας μόνο τα μεταφορικά τους έξοδα.
Καθώς ο πόλεμος στη Συρία συνεχίζεται και γειτονικές χώρες που έχουν υποδεχθεί εκατομμύρια πρόσφυγες αρχίζουν να λυγίζουν, το ερώτημα δεν είναι αν η Ευρώπη θα έπρεπε
Στρατιωτικοποίηση των περασμάτων και θυσία ενός νησιού προκειμένου να λειτουργήσει ως μόνιμη φυλακή για τους πρόσφυγες;
να αναλάβει τις ευθύνες της επιτρέποντας εκ νέου την είσοδο σε προσφυγικά καραβάνια. Αυτό αποκλείεται σε όλους τους τόνους από την γερμανική ηγεσία, αποκλείεται από την ανθρωπιστική επιταγή της αποφυγής πνιγμών στο Αιγαίο καθώς και από την ανάγκη να γνωρίζουν οι Αρχές, για λόγους ασφαλείας και στοιχειώδους έννομης τάξης, ποιος μπαίνει σε κάθε χώρα.
Το ερώτημα είναι αν το επόμενο καθεστώς θα είναι καλύτερο ή χειρότερο από το περυσινό, από τη σκοπιά των προσφύγων και της Ελλάδας. Τα νέα από το ουγγρικό μέτωπο δεν είναι ενθαρρυντικά. Ο Ούγγρος πρω- θυπουργός Ορμπαν ανακοίνωσε ότι θα μετατρέψει τον φράκτη της χώρας του σε τείχος που θα μπορεί «να συγκρατήσει ταυτόχρονα εκατοντάδες χιλιάδες» ανθρώπους. Στη Γερμανία, η πολιτική συζήτηση περιστρέφεται γύρω από το αν η Αγκελα Μέρκελ θα υποχωρήσει στα αιτήματα για περιορισμό των αιτούντων άσυλο σε 200.000 ετησίως και αν αυτό θα γίνει με διακήρυξη ή με πλάγιες μεθόδους.
«Η στρατιωτικοποίηση των συνόρων σε όλα τα Βαλκάνια επανέρχεται», σημείωσε ο Αυστριακός αναλυτής Γκέραλντ Κνάους. «Αλλά το πόσο αποτελεσματικός είναι ένας συνοριακός φράκτης εξαρτάται από το ποιος βρί- σκεται στην άλλη πλευρά του». Το τείχος του Βερολίνου έδρασε άκρως αποτρεπτικά γιατί συμπληρωνόταν από ένοπλους φρουρούς, ο συνοριακός φράκτης στην αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη ανάμεσα στη Νότια και τη Βόρεια Κορέα είναι επίσης αποτελεσματικός γιατί η παραβίασή του ισοδυναμεί με θανατική καταδίκη. Αν αυτό είναι το μέλλον της Ευρώπης, τότε δεν πρέπει να αποχαιρετήσουμε μόνο τη σύμβαση της Γενεύης για το δικαίωμα ασύλου, αλλά θα πρέπει να ετοιμαζόμαστε και για επιπτώσεις στις χώρες που δεν μπορούν να χτίσουν σύνορα στη θάλασσα – στην Ελλάδα και την Ιταλία.
«Στην Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη, ο αριθμός όσων προτιμούν το αυστραλιανό μοντέλο δεν είναι αμελητέος», προειδοποίησε την Τετάρτη ο Κνάους. Οπου αυστραλιανό μοντέλο είναι η θυσία μιας συνοριακής ζώνης (νησιού στην περίπτωση της Αυστραλίας) προκειμένου να λειτουργήσει ως μόνιμη φυλακή για τους πρόσφυγες, που θα υποβάλουν εκεί αιτήματα ασύλου και θα περιμένουν αιωνίως την επεξεργασία τους.
Πριν από λίγες ημέρες, ο Βίκτορ Ορμπαν καλλιέργησε τη σκέψη αυτή μιλώντας για «μεγάλα στρατόπεδα προσφύγων, που θα φυλάσσονται από ευρωπαϊκές ένοπλες δυνάμεις και θα χρηματοδοτούνται με ευρωπαϊκά χρήματα» και τα οποία θα βρίσκονται «σε κάποιο νησί ή κάπου στη βορειοαφρικανική ακτή».
Στόχος αυτού δεν θα ήταν βεβαίως να υποδεχθεί με μεγαλύτερη τάξη η Ευρώπη τους πληθυσμούς που ζητούν άσυλο και οι οποίοι προέρχονται από πολέμους στους οποίους έχει βάλει και η ίδια το χεράκι της. Θα μπορούσε να το κάνει ήδη, προχωρώντας σε μαζικές μετεγκαταστάσεις προσφύγων απευθείας από την Τουρκία. Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό αλλά ξεχασμένο σκέλος της συμφωνίας Ε.Ε. - Τουρκίας, το οποίο όσο δεν υλοποιείται τόσο την τορπιλίζει.