Ανησυχίες για το... σίκουελ του προεδρικού διατάγματος
Ανάστατη η πανεπιστημιακή κοινότητα για τη «μουσουλμανική απαγόρευση»
σχεδόν ένας μήνας από το προεδρικό διάταγμα του Ντόναλντ Τραμπ που απαγόρευε σε πολίτες από επτά –ως επί το πλείστον μουσουλμανικές– χώρες την είσοδο στις ΗΠΑ. Η λεγόμενη «μουσουλμανική απαγόρευση» σόκαρε την πλειονότητα των αστικών κέντρων της χώρας και κρίθηκε σχεδόν άμεσα αντισυνταγματική από ομοσπονδιακό δικαστή του Σιάτλ, λόγω θρησκευτικής διάκρισης.
Ωστόσο, παρά την αντίσταση και τις ουρές αβεβαιότητας στα αμερικανικά αεροδρόμια, ο Λευκός Οίκος αναμένεται να ανακοινώσει ένα σχεδόν πανομοιότυπο διάταγμα με ελάχιστες διαφορές. Muslim Ban 2.0 το χαρακτηρίζει ο αμερικανικός Τύπος και, σύμφωνα με τις τελευταίες ανακοινώσεις, θα συνεχιστεί η απαγόρευση εισόδου στη χώρα σε πολίτες από το Ιράν, το Ιράκ, τη Συρία, το Σουδάν, τη Λιβύη και τη Σομαλία. Πρόσφατα, μάλιστα, δημοσιεύτηκαν αρκετές στατιστικές που βρίσκουν σύμφωνα ισχυρά ρεύματα πληθυσμών στην Ευρώπη και στον Καναδά. Οχι, όμως, και σε ολόκληρη την Αμερική. Πριν από λίγες ημέρες έλαβα σχεδόν ταυτόχρονα δύο mail, από το Κολούμπια, όπου ολοκληρώνω τώρα το μεταπτυχιακό μου, και από το Γέιλ, όπου τελείωσα πριν από κάποια χρόνια το προπτυχιακό. Τα πανεπιστήμια μας ενη- μέρωναν πως θα ένωναν τις δυνάμεις τους με 15 άλλα ιδρύματα –μεταξύ των οποίων το Χάρβαρντ, το Στάνφορντ και το ΜΙΤ– αντιμετωπίζοντας νομικά το διάταγμα σε δικαστήριο του Μπρούκλιν. «Μια τέτοια πολιτική παρεμβαίνει στην εκπλήρωση του ανώτερου στόχου μας, τη διαπαιδαγώγηση μυαλών από όλο τον κόσμο», ανέφεραν σε κοινή επιστολή, προσθέτοντας πως ορισμένοι από τους καλύτερους φοιτητές τους θα αναγκαστούν να διακόψουν χρόνια σπουδών και συνεισφοράς στους τομείς τους.
Τα 17 αυτά ιδρύματα δεν είχαν ποτέ καλές σχέσεις με τον Αμερικανό πρόεδρο. Τον Νοέμβριο, έπειτα από το αρχικό «σοκ» των αποτελεσμάτων, σχεδόν ολόκληρη η φοιτητική κοινότητα της Νέας Υόρκης βγήκε στους δρόμους να διαμαρτυρηθεί. Η διεύθυνση της σχολής μου οργάνωσε δεκάδες συνελεύσεις ενημέρωσης και υποστήριξης, αντιδρώντας στις ανησυχίες των 400 διεθνών φοιτητών από τη Συρία μέχρι την Κίνα και το Μεξικό. Στο μεταξύ, η επικοινωνιακή ομάδα του Τραμπ μάς αποκαλούσε «ελίτ χιονοστιβάδες των Δημοκρατικών» και απειλούσε με tweets το Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ πως θα κόψει την κρατική χρηματοδότηση.
Πέρα από «χιονοστιβάδες», στην Αμερική είχα την τύχη να γνωρίσω και μερικούς φοιτητές από τις χώρες που επηρεάστηκαν άμεσα από το διάταγμα, αν και είναι λίγοι σε αριθμό. Παρά την έλλειψη δεδομένων και έρευνας, οι ιστορίες τους φανερώνουν ικανοποιητικά τη λογική πίσω από την πρωτοβουλία των πανεπιστημίων – ενδεχομένως καλύτερα από οποιαδήποτε ανάλυση.
Ο Υ. κατάγεται από το Σουδάν και είναι ένα από τα καλύτερα μυαλά στο τμήμα των Οικονομικών. Βρήκε εύκολα δουλειά, μετά την αποφοίτηση, σε ανώτατη χρηματοοικονομική εταιρεία της Νέας Υόρκης, αποφάσισε όμως ύστερα από λίγες εβδομάδες να γυρίσει στο Χαρτούμ και να ιδρύσει τη δική του εκπαιδευτική ΜΚΟ. Εδώ και δύο χρόνια η οργάνωση γεφυρώνει εκατοντάδες νέους του Σουδάν με επαγγελματικές και εκπαιδευτικές ευκαιρίες στη χώρα και στο εξωτερικό, προσφέροντας ευκαιρίες και γνώση σε ένα κοινό που συχνά τις στερείται.
Ο Τ. κατάγεται από τη Συρία και πέρασε δεκάδες διπλωματικές περιπέτειες για να καταφέρει να πάρει μέχρι και τη φοιτητική του βίζα. Δούλευε για χρόνια στο πρόγραμμα Ανάπτυξης του ΟΗΕ στη Συρία και ελπίζει μετά το μεταπτυχιακό να συνεχίσει σε κάποιον διεθνή οργανισμό, παρότι δεν μπορεί να γυρίσει στη χώρα του. Αν και διαθέτει πράσινη κάρτα, δεν είναι σίγουρος ούτε για την ολοκλήρωση των σπουδών του ούτε και την παραμονή του στις ΗΠΑ μετά την αποφοίτηση.
Τέλος, η Γ., παρότι κατάγεται από το Αφγανιστάν και δεν περιέχεται ακόμη στη λίστα των «απα- γορευμένων χώρων», έχει την πιο ενδιαφέρουσα ιστορία. Η πρώτη Αφγανή φοιτήτρια στο Γέιλ, μεγάλωσε στην Καμπούλ υπό την ηγεσία των Ταλιμπάν. Παρά τον πόλεμο και τις δυσκολίες, έμαθε αγγλικά μόνη της, διαβάζοντας βιβλία στο σπίτι, και έπειτα από την παρότρυνση ενός Αμερικανού ακαδημαϊκού βρέθηκε με υποτροφία στο πανεπιστήμιο, από όπου αποφοίτησε με διάκριση. Ασχολήθηκε, παράλληλα, με την προώθηση Αφγανών γυναικών επιχειρηματιών προσφέροντάς τους νομική βοήθεια και υποστήριξη.
Σε έναν καταπληκτικό λόγο που έβγαλε λίγο πριν από την αποφοίτηση, αναφερόμενη στην παρακίνηση από τον μέντορά της, σημάδεψε πραγματικά το κοινό λέγοντας πως «η διαφορά μεταξύ εμού ως φοιτήτριας του Γέιλ και όλων των γυναικών στη χώρα μου είναι πως μια μέρα κάποιος ξένος με ρώτησε τι σκεφτόμουν. Και αυτό μου έδωσε την αυτοπεποίθηση να προσπαθήσω για ό,τι κατάφερα».
Οι ιστορίες των τριών συμφοιτητών, έστω ανώνυμα και ειδησεογραφικά, προσφέρουν ένα ηχηρό μήνυμα στην προεδρική επικοινωνιακή ομάδα. Αξιοποιώντας την ευκαιρία που τους δόθηκε, οι τρεις τους και εκατοντάδες άλλοι αποτελούν παραδείγματα ελπίδας και προσφοράς στις κοινωνίες τους. Απαντούν με τη δράση τους στην έμμεση απλοποίηση της πολιτικής της απαγόρευσης, που θέλει τον κάθε μουσουλμάνο και πιθανό τρομοκράτη. Οι πράξεις τους αντιτάσσονται στον ισλαμικό εξτρεμισμό πιο άμεσα από οποιαδήποτε καθολική απαγόρευση.
Μένει να δούμε αν το προεδρικό διάταγμα θα επιτρέψει ή θα αποθαρρύνει άλλες γενιές από το να τους ακολουθήσουν.
Τρεις ιστορίες φοιτητών στέλνουν ηχηρό μήνυμα προς το επιτελείο του προέδρου των ΗΠΑ να μην προβεί σε νέα απαγόρευση.
* Μεταπτυχιακός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια.