Οι αγορές, τα μνημόνια και η... δραχμή
στα αρχαία ελληνικά σημαίνει «χώρος συγκέντρωσης». Στην αθηναϊκή αγορά, που εκτείνεται βορειοδυτικά της Ακρόπολης, γεννήθηκε και ήκμασε η δημοκρατία, ακολουθώντας τις πολιτικές μεταρρυθμίσεις του Κλεισθένη το 508/7 π.Χ. Οι πολίτες συγκεντρώνονταν εκεί για να συμμετάσχουν στη διακυβέρνηση της πόλης τους, να εκφράσουν τις απόψεις τους και να εκλέξουν αξιωματούχους.
Στα νέα ελληνικά, ο όρος «αγορά», ένας όρος τόσο δαιμονοποιημένος πια, συνέχεται με την απόλυτη καταστροφή και καθίζηση. Συνδέεται με την ολοκληρωτική διάλυση η οποία επήλθε στον τόπο από τις αρχές του 2015 και μετά. Παράλληλα, κάποιες άλλες «αγορές» ήταν εκείνες που θα χορεύαν με ζουρνάδες και νταούλια, μπροστά στην υποσχόμενη άνοιξη της ελληνικής οικονομίας.
Μια ανάκαμψη, βέβαια, που δεν ήρθε ποτέ. Και έμειναν στην Ιστορία οι πολίτες που συναθροίζονταν στο Σύνταγμα, προκειμένου να διώξουν τους παλιούς προδότες και να ψηφίσουν τους νέους ήρωες. Εκείνους που θα καίγαν τα μνημόνια και θα τραβούσαν τα αυτιά των δανειστών, των τραπεζιτών και των κεφαλαιοκρατών.
Τώρα πια δεν μιλάει κανείς. Τι έγινε στο τέλος της ημέρας; Υπεγράφη ένα νέο μνημόνιο, το χείριστο όλων, αυξήθηκαν φόροι και εισφορές, κόπηκαν συντάξεις και ΕΚΑΣ, διατηρήθηκε ο ΕΝΦΙΑ, πουλήθηκαν λιμάνια, αεροδρόμια και εκτάσεις, ξεπουλήθηκαν στεγαστικά δάνεια σε ξένα funds. Στην Ελλάδα του 2013, η εκτίμηση της αξίας της ΤΡΑΙΝΟΣΕ ανήρχετο στα 300 εκατ. ευρώ. Στην Ελλάδα του 2017 η ΤΡΑΙΝΟΣΕ πωλείται τελικά για 45 εκατ. ευρώ. Προφανώς, τότε ήταν ξεπούλημα και σήμερα αξιοπρέπεια. Την ίδια στιγμή, το κόστος μιας τηλεοπτικής άδειας έφτασε να δημοπρατείται ύστερα από διαδικασία-παρωδία ακόμα και στα 75 εκατ. ευρώ. Στην Ελλάδα βέβαια του 2017, περισσεύουν οι διαπληκτισμοί στον Παρνασσό για τα lifts, αλλά δεν ακούγεται άχνα πια στα ΑΤΜs για τους ελέγχους. Στην Ελλάδα του 2017, ο πρωθυπουργός κάνει κρυφά ταξίδια με τα αεροπλάνα που θα πούλαγε, για κρυφές συναντήσεις με τους τραπεζίτες που θα τιμωρούσε.
Μια ματιά, σε μερικούς μόνον, αριθμούς δεν αφήνει καμία αμφιβολία. Ο δείκτης ανεργίας ξεπερνά το 23%, ποσοστό που συνιστά θηλιά στον λαιμό της ελληνικής οικονομίας. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια υπερβαίνουν τα 115 δισ. ευρώ, κάτι που μεταφράζεται σε έναν δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων ως ποσοστό των συνολικών, της τάξεως του 47%, ήτοι τον υψηλότερο στην Ευρωζώνη. Το σύνολο των ληξιπρόθεσμων οφειλών, παλαιών και νέων, ιδιωτών και επιχειρήσεων, προς το Δημόσιο, υπερβαίνουν τα 95 δισ. ευρώ. Από το συγκεκριμένο ποσό, εισπράξιμα δεν θεωρούνται ούτε τα 10 δισ. ευρώ. Μια ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια της κοινωνίας. Την ίδια στιγμή, οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου προς τους ιδιώτες αγγίζουν τα 10 δισ. ευρώ. Η πραγματικότητα είναι αμείλικτη. Στην «αγορά» επικρατεί ασφυξία, τα capital controls έχουν στεγνώσει κάθε ίχνος ρευστότητας και οι μεγάλες μεταρρυθμίσεις, όπως π.χ. η επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων και η απελευθέρωση των κλειστών επαγγελμάτων έχουν μείνει στάσιμες.
Να μη λησμονούμε επίσης, πέρα από το συνολικό κόστος του 3ου μνημονίου, και τις εγκληματικές και ιστορικές ευθύνες της κυβέρνησης, αναφορικά στο ξεπούλημα των ελληνικών τραπεζών, επί των ημερών της. Το καλοκαίρι του 2014 η κεφαλαιοποίηση των τεσσάρων μεγάλων ελληνικών τραπεζών ανήρχετο στα 33 δισ. ευρώ. Τότε, το ενδεχόμενο πώλησης των τραπεζικών μετοχών που είχε στην κατοχή του το ελληνικό Δημόσιο, θα απέφερε προσεγγιστικά στα κρατικά ταμεία 19 δισ. ευρώ. Τελικά, επενδυτικά κεφάλαια αγόρασαν τις ελληνικές τράπεζες σε αξία μικρότερη του 1 δισ. ευρώ, με το ελληνικό Δημόσιο να καλείται να συνεισφέρει επιπλέον 5 δισ. ευρώ.
Δηλώνει ευθαρσώς ο πρωθυπουργός, ότι δεν πρόκειται να δεχθεί ούτε 1 ευρώ νέων μέτρων. Αν ήταν οιοσδήποτε άλλος, έπρεπε να θεωρήσουμε ότι επίκειται εμπλοκή στις διαπραγματεύσεις. Είναι όμως γνωστό ότι εκ των όσων ανακοινώνει ο ίδιος, συμβαίνουν πάντα τα αντίθετα. Αρα ίσως και να μην συντρέχει λόγος ανησυχίας. Διότι διαφορετικά, θα έχουμε επανάληψη της θεωρίας των τυχερών παιγνίων και του χάους, έστω και χωρίς τον Γιάνη Βαρουφάκη τώρα πια. Με τέλος, ωστόσο, που τούτη τη φορά δεν θα είναι αναστρέψιμο. Ο τελικός παρονομαστής; Σκίστηκαν τα μνημόνια, έπαιξαν τα νταούλια, χόρεψαν οι αγορές, έφυγε το ΔΝΤ, κάναν πίσω οι Γερμανοί. Και τώρα πάλι στην κουβέντα για δραχμή.