Περί της διαγωγής στα σχολεία και τέρψης του ακροατηρίου
Σε μια απέλπιδα προσπάθεια αποπροσανατολισμού της κοινής γνώμης από τα φλέγοντα προβλήματα της επικαιρότητας που η ίδια έχει δημιουργήσει, η κυβέρνηση ανέσυρε το θέμα της μαθητικής διαγωγής προς τέρψη –για άλλη μία φορά– του αριστερού ακροατηρίου της. Με αφορμή ερώτηση 28 βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ, οι οποίοι αιτούνται την κατάργηση του χαρακτηρισμού διαγωγής των μαθητών και μαθητριών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ο υπουργός Παιδείας έσπευσε να ανακοινώσει την αποδοχή του αιτήματος, με διάταξη που θα υποβληθεί στη Βουλή προς ψήφιση, με την αιτιολογία ότι πρόκειται για «μέτρο που χρησιμοποιήθηκε ενάντια και στους αριστερούς» αλλά και «σε πάρα πολύ δημιουργικούς πολίτες αυτής της χώρας».
Στο όνομα του δήθεν προοδευ- τισμού και αποκατάστασης μιας «αδικίας» κατά αριστερών μαθητών (;) προηγούμενων δεκαετιών, το υπουργείο, με ισοπεδωτική λογική, αφαιρεί χωρίς να αντικαθιστά, απαξιώνει αντί να εκσυγχρονίζει. Εμπεδώνει μια νοοτροπία χωρίς κανόνες και όρια. Ενδεικτικό της ιδεοληψίας που αποπνέει η συγκεκριμένη ερώτηση είναι το γεγονός ότι αναφέρεται στο παράδειγμα της διαγωγής που αποδόθηκε στον Ελευθέριο Βενιζέλο τον 19ο αιώνα, σαν να αποτελεί τον κανόνα, αφήνοντας τελείως ασχολίαστη τη σύγχρονη ανομία και εκτροπή που βιώνουμε δυστυχώς καθημερινά και σε χώρους εκπαίδευσης. Αμελώντας επιμελώς επίσης ότι ο χαρακτηρισμός της διαγωγής αποφασίζεται από τον σύλλογο των διδασκόντων και όχι από μεμονωμένους, έστω και μεροληπτικούς, καθηγητές.
Προς αποφυγήν παρερμηνειών: η χρήση της διαγωγής, ως μέσου αξιολόγησης της συμπεριφοράς μαθητών και πρόληψης, χρήζει αναμόρφωσης. Η νομική κατοχύρωση του μέτρου με το προεδρικό διάταγμα 104 του 1979, που καθιέρωνε τον χαρακτηρισμό ως «καθαρώς παιδαγωγικού χαρακτήρος δεδομένον … σχολικής αποκλει- στικής χρήσεως», συμπληρώθηκε με το Π.Δ. 294/80, το οποίο προσέθεσε την αναγραφή της διαγωγής επί του τίτλου, με προφανή στόχο την περαιτέρω ενίσχυση του αποτρεπτικού του ρόλου. Ωστόσο, τις δεκαετίες που παρήλθαν, η διάταξη δεν αποδείχθηκε αποτελεσματική, τουλάχιστον όχι στο μέτρο που ο νομοθέτης είχε οραματιστεί. Και αν κάποτε απέδωσε καρπούς, σήμερα έχει σε ένα βαθμό παρακμάσει.
Ωστόσο, και εδώ έγκειται ο πυρήνας της αντίρρησής μας στην υπουργική εξαγγελία, πρέπει να αποδίδεται στον εκπαιδευτικό κάποιο μέσο αξιολόγησης της συμπεριφοράς του μαθητή και να μην καλλιεργείται κουλτούρα ανομίας. Δεν έχει σημασία αν το μέσο αυτό θα λέγεται διαγωγή ή αλλιώς. Η σχολική κοινότητα, όπως κάθε κοινωνικό σύνολο, χρειάζεται κανόνες για να λειτουργήσει, όμως και τα ίδια τα παιδιά δρουν καλύτερα και αισθάνονται ασφαλέστερα σε ένα περιβάλλον με γνωστούς όρους και κανόνες παρά σε ένα πεδίο ανεξέλεγκτο, χωρίς όρια.
Παράλληλα, υποχρέωση του σχολείου είναι ασφαλώς ο εγγραμματισμός των μαθητών, αλλά και η σφαιρική μόρφωσή τους, η διαμόρφωση του χαρακτήρα τους, η διδασκαλία κανόνων κοινωνικής συμπεριφοράς. Δεν προσμετρώνται μόνο οι επιδόσεις στα μαθήματα, αλλά και η συναναστροφή εντός κοινωνικού πλαισίου. Οταν οι νέοι κληθούν να ενταχθούν σε ένα εργασιακό περιβάλλον, δεν θα αξιολογείται μόνο η επαγγελματική τους επίδοση, αλλά και η συμμετοχή στην ομάδα, η συναδελφικότητα, η αρμονική συμβίωση και συνεργασία με άλλους ανθρώπους, η ενσυναίσθηση.
Καταλήγοντας, οι κυβερνητικές δηλώσεις περί κατάργησης του χα- ρακτηρισμού της «διαγωγής» στα σχολεία εγείρουν σοβαρή ανησυχία για τον πρόχειρο και ιδεοληπτικό τρόπο με τον οποίο η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ αντιμετωπίζει τη συμπεριφορά και την πειθαρχία στο σχολικό περιβάλλον και για το μήνυμα που δίνει στους μαθητές. Αυτό που θα έπρεπε να προβληματίσει την ηγεσία του υπουργείου είναι το πώς θα μπορούσε να διορθωθεί το ισχύον σύστημα, ώστε να διασφαλιστεί η πιο ουσιαστική και αντικειμενική αξιολόγηση της σχολικής συμπεριφοράς, να επιτευχθεί αποδεκτή συμπεριφορά από το σύνολο των μαθητών, να απαλειφθούν φαινόμενα παραβατικότητας. Αντ’ αυτού, επιλέγει την κατάργηση της ρύθμισης σε μια μηδενιστική και ανεύθυνη λογική, με σημαντικές συνέπειες.
Οι σχετικές δηλώσεις εγείρουν σοβαρή ανησυχία για τον πρόχειρο και ιδεοληπτικό τρόπο με τον οποίο η κυβέρνηση αντιμετωπίζει τη συμπεριφορά και την πειθαρχία στο σχολικό περιβάλλον και για το μήνυμα που δίνει στους μαθητές.