Η αθέατη και σκοτεινή πλευρά του Τζον λε Καρέ
Με ζωντανό λόγο περιγράφονται σπουδαία στιγμιότυπα από τη συγγραφική του καριέρα.
JOHN LE CARRE Η σήραγγα των περιστεριών Ιστορίες από τη ζωή μου μτφρ.: Βεατρίκη Καντζόλα-Σαμπατάκου εκδ. Bell, σελ. 406
Σπουδαίος συγγραφέας ο Τζον λε Καρέ (1931) διακρίθηκε στο κατασκοπευτικό μυθιστόρημα και έγινε ευρέως γνωστός το 1963, όταν κυκλοφόρησε το τρίτο του μυθιστόρημα, «Ο κατάσκοπος που γύρισε από το κρύο». Μετά την επιτυχία αυτού του μυθιστορήματος, εγκατέλειψε την MI6, τη βρετανική υπηρεσία πληροφοριών, με την οποία συνεργάστηκε κυρίως κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’50 και των αρχών της επομένης, και αφοσιώθηκε αποκλειστικά στο γράψιμο. Αξιοποίησε, εξάλλου, τις γνώσεις του από αυτήν τη θητεία και στην πλοκή των μυθιστορημάτων του.
Τα περισσότερα έργα του είναι ιστορίες κατασκοπείας, στο επίκεντρο των οποίων βρίσκεται η περίοδος του Ψυχρού Πολέμου (1945-1991) και οι πράκτορες του Circus, πρόσωπα τα οποία συνεισφέρουν στην εξέλιξη των ιστοριών όχι τόσο με τις περιπέτειές τους, που δεν λείπουν ούτως ή άλλως, αλλά με τις ψυχολογικού τύπου διακυμάνσεις τους. Η γραφή του είναι εξίσου δαιδαλώδης με τις μυστικές και σύνθετες διαδρομές των πρακτόρων, με τη μορφή του Τζορτζ Σμάιλι να επιβάλλεται ως μια ήρεμη και εγγυημένη δύναμη στο κυνήγι όχι μόνο των εξωτερικών εχθρών, των πρακτόρων της πρώην Σοβιετικής Ενωσης και των δορυφόρων της, αλλά και των εσωτερικών, των διπλών πρακτόρων, των προδοτών της πατρίδας και της δυτικής νοοτροπίας. Αλλωστε, η προσωπικότητα του Κιμ Φίλμπι διαπερνά πολλές από τις ιστορίες του, οι οποίες διακρίνονται για την αμφισημία και την υπαινικτικότητά τους. Και όπως σημειώνει στην αυτοβιογραφία του, η οποία ρίχνει φως σε περιστατικά της προσωπικής του ζωής, αλλά και του μυθιστορηματικού κόσμου του: «Κανόνας υπ’ αριθμόν ένα του Ψυχρού Πολέμου: τίποτα, μα τίποτα, δεν είναι αυτό που φαίνεται. Ολοι έχουν κάποιο δεύτερο κίνητρο, αν όχι και τρίτο…». Η αλήθεια είναι τόσο ρευστή όσο και η κινούμενη άμμος.
Στις Ιστορίες από τη ζωή του, φαίνεται η άλλη πλευρά των γεγονότων, η αθέατη, η σκοτεινή, αυτή που πιθανόν να είναι η αληθινή, καθώς στον κόσμο στον οποίο κινείται ο κατάσκοπος, αλλά και συγγραφέας είναι όλα αμφίβολα και μετέωρα, καθώς ούτε οι πολιτικοί όπως ούτε οι ψυχολογικοί παράγοντες εγγυώνται τη σταθερότητα και την ομαλότητα. Επιχειρείται να ερμηνευτεί η σύνδεση του συγγραφέα με τον γερμανικό πολιτισμό, σχέση που αναπτύσσει και ο ήρωάς του, ο Σμάιλι, αλλά και να συνδυαστεί η ροπή του προς τον μυστικό κόσμο των κατασκόπων με την όποια σχέση είχε αναπτύξει με τον απατεώνα πατέρα του. Η ρευστότητα, που σηματοδοτεί την παι- δική και εφηβική ηλικία, γίνεται το κύριο συστατικό της ζωής του όταν εμπλέκεται στον κόσμο των μυστικών υπηρεσιών και αποδέχεται το ρίσκο.
Με ζωντανό λόγο περιγράφονται σπουδαία στιγμιότυπα από τη συγγραφική του καριέρα, όσα εμπλούτισαν τη φαντασία του και ενίσχυσαν ακόμα και με αληθοφάνεια την πλοκή των ιστοριών του. Η συνάντηση με τον Αραφάτ, η συνομιλία του με την Μπριγκίτε, τη ριζοσπαστικοποιημένη Γερμανίδα ακτιβίστρια που συνεργάστηκε με μια ομάδα Παλαιστινίων τρομοκρατών, τα ταξίδια του στην Αφρική και την Ασία, οι αναφορές του σε συγγραφείς, όπως στον Γκράχαμ Γκριν, που υπήρξε και συνεργάτης των βρετανικών υπηρεσιών πληροφοριών, στον Κιμ Φίλμπι, σε παράγοντες του Χόλιγουντ, σε σπουδαίους ηθοποιούς, ανασυνθέτουν το έντονο παρελθόν και ρίχνουν φως σε πρόσωπα και πράγματα, ενώ πλαγίως σχολιάζουν τα μυθιστορήματά του.