80 χρόνια πριν...
19-IV-1937
Ο Τ. Κ. ΠΑΠΑΤΣΩΝΗΣ ΩΣ ΜΟΥΣΙΚΟΚΡΙΤΙΚΟΣ: (Από σημείωμα με τίτλο «Μια ωραία μουσική αποκάλυψις. Τα lieder και η κα. Κάκια Σκληρού».) «Το Lied στην Ελλάδα, εδώ και δέκα πέντε - είκοσι χρόνια, ήταν ακόμη είδος άγνωστο και μονάχα σε στενώτατους ιδιωτικούς κύκλους ερασιτεχνικά και μόνο εδίδετο η απόλαυσις της μυήσεως. Το ίδιο συνέβαινε και με άλλες παράλληλες μουσικές απολαύσεις, όπως οι παληοί γαλλικοί σκοποί, οι παληές ιταλικές άριες και τα θρησκευτικού περιεχομένου καθολικά ή λουθηρανικά άσματα. Απ’ όλα αυτά τα είδη, την καλλιεργημένη εξέλιξη με παράδοση και συνέχεια ηύρε το γερμανικό Lied [...]. Ετσι πρωτακούστηκε στα προπολεμικά χρόνια ή απάνω στον πόλεμο η υπέροχη Σπεράντσα Καλό σε τρεις - τέσσερες ακροάσεις και δίδαξε για πρώτη φορά το γαλλικό τραγούδι. [...] Η αποκάλυψη της ευγενικής και βαθειάς δροσερότητος του Γερμανικού Lied έγινε προ ολίγων χρόνων από την επίσης υπέροχη Καίτη Ανδρεάδη, που κανείς δεν μπορούσε να φαντασθή πως όλη της την απέραντη μουσικότητα και την ψυχική θέρμη θα την έπαιρνε απροσδόκητα και τραγικά ένας πρόωρος θάνατος. [...] Προσπάθησε ν’ αναπληρώση το φοβερό κενό του θανάτου η Λούλα Μαύτα, αλλά σπανιώτατα μας δίδεται η ευκαιρία να την ακούσουμε. Φαίνεται πως μάζεψε θριάμβους στο εξωτερικό η κυρία Τριάντη - Παπαλέξη και είναι αρκετά χρόνια που δεν μας τραγούδησα ύστερα από τα πρώτα της recital. Μια ελπίδα απέμενε από τέσσερα χρόνια, η κα. Κάκια Σκληρού [...]. Ηρθε επί τέλους ο καιρός την περασμένη βδομάδα να κάνη την εμφάνισί της, για να πληρώση τις ελπίδες μας με το παραπάνω. Ευθύς από το πρώτο τραγούδι καταλάβαινε ο ακροατής πως καμμιά δόσις, ούτε ίχνος καμποτινισμού ή τσαρλατανισμού δεν φώληαζε στη μουσική ψυχή της. Ούτε η παραμικρή προσπάθεια για να προκαλέση εντυπώσεις στιγμιαίες, που θα την απομάκρυναν από την απόλυτη μουσικότητα. Συγκρατημένη από την αρχή ώς το τέλος, γεμάτη ψυχικότητα απαράμιλλη που καθρεφτίζετο εκάστοτε στην εξωτερική μορφή της, ερμήνευσε ένα πλουσιώτατο πρόγραμμα, με διάφορες τροπές, με τον πλέον ικανοποιητικό τρόπο. Το πρόγραμμα περιείχε δύο κυρίως κατηγοριών τραγούδια, παληά ιταλικά και ποικίλα γερμανικά Lieder, γνωστά και άγνωστα, κατέληγε δε με μιαν άρια του Βέρδι από τη “Δύναμη του πεπρωμένου”. [...] Τέτοιον άθλο επετέλεσε η κα. Κάκια Σκληρού μαζί με τον συνεργάτη της κο. Φαραντάτο [...].»