Η ΔΕΗ έχει δώσει 63 εκατ. για αρχαιολογικές εργασίες
Υπέρογκες δαπάνες για ανασκαφές σε λιγνιτωρυχεία
Την ώρα που οι ανεξόφλητοι λογαριασμοί ηλεκτρικού ρεύματος ξεπερνούν τα 2 δισ. ευρώ, η ΔΕΗ καλείται να πληρώσει τη μισθοδοσία 2.338 άτομων (1.840 εργάτες, 319 αρχαιολόγοι και άλλες ειδικότητες) που θα προσλάβει το υπουργείο Πολιτισμού για ένα οκτάμηνο στην Κοζάνη και τη Φλώρινα. Οι άνθρωποι αυτοί θα χρησιμοποιηθούν για κάλυψη των αναγκών ανασκαφής και ανάδειξης των αρχαιολογικών ευρημάτων που έχουν βρεθεί στα λιγνιτωρυχεία της ΔΕΗ των δύο παραπάνω περιοχών. Το ζήτημα δεν είναι νέο, καθώς από το 2003 έως το 2016 η επιχείρηση έχει καταβάλει 63 εκατ. ευρώ για αρχαιολογικές εργασίες. Μόνον το 2014, η σχετική δαπάνη ανήλθε σε 12,7 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με χθεσινή ανακοίνωση της ίδιας της ΔΕΗ, για το 2017 έχει προϋπολογιστεί κονδύλι 1,5 εκατ. ευρώ.
Νέες οικονομικές επιβαρύνσεις με τη «σφραγίδα» του Δημοσίου συνεπάγεται για τη ΔΕΗ η πρόσφατη απόφαση της υπ. Πολιτισμού, Λυδίας Κονιόρδου, για την πρόσληψη με έξοδα της Επιχείρησης συνολικά 2.338 ατόμων με συμβάσεις ορισμένου χρόνου (1.840 εργάτες, 319 αρχαιολόγοι και άλλες ειδικότητες), διάρκειας έως οκτώ μήνες. Οι άνθρωποι αυτοί θα πρέπει να προσληφθούν από υπηρεσίες της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς στις περιοχές της Κοζάνης και Φλώρινας, αλλά με τα σχετικά έξοδα να καλύπτονται εξ ολοκλήρου από τη ΔΕΗ, σε μια περίοδο που η τελευταία βρίσκεται ενώπιον ενός δυσθεώρητου οικονομικού βάρους ύψους 2,2 δισ. ευρώ, με τη μορφή ανείσπρακτων οφειλών, που απειλούν να τη «στραγγαλίσουν» οικονομικά. Εν μέσω αυτών των προβλημάτων, η ΔΕΗ καλείται με εντολή του ίδιου του Δημοσίου να δαπανήσει αρκετά εκατ. ευρώ για την απασχόληση προσωπικού για κάλυψη των αναγκών ανασκαφής και ανάδειξης των αρχαιολογικών ευρημάτων που έχουν βρεθεί στα αντίστοιχα λιγνιτωρυχεία της ΔΕΗ.
Ασφαλώς, δεν πρόκειται για κάτι νέο, καθώς από το 2003 έως το 2016 η Επιχείρηση έχει κα- ταβάλει 63 εκατ. ευρώ για την κάλυψη των αρχαιολογικών δαπανών που αφορούν τις σχετικές εργασίες που πραγματοποιούνται στα εδάφη που γίνονται εξορύξεις. Μόνο το 2014, η σχετική δαπάνη ανήλθε σε 12,7 εκατ. ευρώ! Σύμφωνα με χθεσινή ανακοίνωση της ίδιας της ΔΕΗ, για το 2017 έχει προϋπολογιστεί κονδύλι 1,5 εκατ. ευρώ, ενώ επιπλέον 5,4 εκατ. ευρώ είναι υπόλοιπα προηγούμενων ετών και είναι στη διάθεση των αρμόδιων Εφορειών Αρχαιοτήτων Κοζάνης και Φλώρινας, οι οποίες «προτίθενται να απασχολήσουν συνολικά, το 2017, περίπου 850 εργαζομένους για αρχαιολογικές εργασίες στα ορυχεία της ΔΕΗ», καταλήγει η ανακοίνωση. Με τη σειρά του, σε χθεσινή διευκρινιστική του ανακοίνωση, το υπ. Πολιτισμού επισημαίνει ότι προκειμένου να αποφευχθούν καθυστερήσεις στα έργα της ΔΕΗ προβλέπεται έγκριση για αυξημένο αριθμό προσωπικού αρχαιοτήτων. Ετσι, το ανώτατο όριο για φέτος ορίστηκε σε 2.338 άτομα, ενώ το 2016 είχε ανέλθει σε 3.564.
Το ζήτημα που προκύπτει είναι ότι σε περίπτωση που τελικά η ΔΕΗ, υπό το βάρος των οφειλών που δεν έχει εισπράξει, κληθεί να αυξήσει εκ νέου τα τιμολόγιά της, το κόστος της απασχόλησης των αρχαιολόγων και λοιπών εργατοτεχνιτών θα το επωμιστούν τελικά οι ίδιοι οι καταναλωτές. Ισως αυτός να είναι και ο λόγος που αρκετοί κυβερνητικοί παράγοντες επιθυμούν την παραμονή της «ιερής αγελάδας» υπό δημόσιο έλεγχο, καθώς με τον τρόπο αυτό μπορούν να ασκούν κοινωνική πολιτική και να ικανοποιούν εκλογική πελατεία, «φουσκώνοντας» τον αριθμό των προσλήψεων, ιδίως από τη στιγμή που αυτές δεν επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό και έτσι γίνονται δυσκολότερα αντιληπτές από τους δανειστές. Σημειωτέον ότι επιπλέον 400 αρχαιολόγοι απασχολούνται στο έργο κατασκευής του αγωγού ΤΑP, επίσης με έξοδα της κοινοπραξίας.
Η πρακτική αυτή της κάλυψης του κόστους των αρχαιολόγων και εργατοτεχνιτών σε κάθε έργο, δημόσιο ή ιδιωτικό (π.χ. ένα ξενοδοχείο), χρονολογείται από το 2002 και μετά. Τότε, με τον νόμο 3028/2002, ορίστηκε ότι όταν ένα έργο είναι άνω των 500.000 ευρώ, το εν γένει αρχαιολογικό έργο το πληρώνει ο κύριος του έργου, είτε πρόκειται για το υπ. Υποδομών και την Τοπική Αυτοδιοίκηση είτε για τον ιδιώτη. Μάλιστα, το σχετικό κόστος συνυπολογίζεται στον προϋπολογισμό του έργου. Αυτό έγινε δεδομένου ότι ο προϋπολογισμός του υπ. Πολιτισμού δεν επαρκούσε για την κάλυψη των σχετικών δαπανών για κάθε εργοτάξιο που δημιουργείται στη χώρα και για το οποίο υπάρχει υποψία αρχαιολογικών ευρημάτων.
Στην περίπτωση των μεγάλων οδικών αξόνων, δεδομένου ότι τα έργα ήταν συγχρηματοδοτούμενα, οι ιδιωτικές εταιρείες ανέλαβαν την πληρωμή των σχετικών ποσών με βάση τις αρχικές εκτιμήσεις των αρμόδιων υπηρεσιών του υπ. Πολιτισμού. Στην πράξη, όμως, ο τελικός λογαριασμός αποδείχθηκε υπέρογκος, καθώς αντί για έξι μήνες, υπήρξαν περιπτώσεις ανασκαφών που κράτησαν ακόμα και τέσσερα χρόνια, με αποτέλεσμα να απαι- τείται η έγκριση συμπληρωματικών κονδυλίων από αυτά που καλύπτονταν από τους προϋπολογισμούς των έργων. Μάλιστα, οι περισσότερες μεγάλες εταιρείες του κλάδου των κατασκευών απασχολούν μόνιμα ορισμένους αρχαιολόγους για λογαριασμό τους, προκειμένου να μπορούν να αξιολογούν και οι ίδιες τις πραγματικές ανάγκες σε εργατοτεχνίτες και αρχαιολόγους που συνοδεύουν ένα εργοτάξιο στο οποίο έχουν βρεθεί αρχαιολογικά ευρήματα και να αποφεύγουν έτσι τυχόν παρατυπίες.