Η εκδίκηση του πασοκικού περιθωρίου
Δεν ήταν έκπληξη. Αργά ή γρήγορα η κυβερνώσα αντιπολίτευση θα κατέληγε να κάνει αντιπολίτευση και επί πτωμάτων. Κυριολεκτικά επί πτωμάτων. Δεν μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι η απόφαση του Παναγιώτη Κουρουμπλή να εντάξει στην κυβερνητική καμπάνια σκανδαλοθηρίας και τη νεκρή μητέρα του προέδρου της Ν.Δ. ήταν κεντρικά προαποφασισμένη. Φαίνεται περισσότερο να προέκυψε από την αγωνία αυτοπροστασίας του ίδιου. Φαινόταν σαν αψυχολόγητη υπεραντίδραση του υπουργού στις αιτιάσεις ότι αποφεύγει τον έλεγχο των πεπραγμένων του στο υπουργείο Υγείας.
Αψυχολόγητη ή όχι, πάντως, η επίθεση εναρμονίζεται με τη στρατηγική της έντασης – τη μόνη στρατηγική που έχει καταφέρει να υπηρετήσει αταλάντευτα η κυβέρνηση. Γι’ αυτό και υιοθετήθηκε αμέσως από τα φιλοκυβερνητικά μέσα ενημέρωσης. Γι’ αυτό και ο ίδιος ο Κουρουμπλής ένιωσε την άνεση να επαναλάβει την «καταγγελία» – αν μπορεί να ονομαστεί «καταγγελία» η δημόσια εκτόξευση ενοχοποιητικών ισχυρισμών χωρίς την επίκληση στοιχείων για μια προ τριακονταετίας υπόθεση.
Η άνεση με την οποία ο υπουργός Ναυτιλίας επικαλείται το παρελθόν –και η σύστοιχη ευκολία με την οποία παίρνει αντισυστημικές πόζες– συνιστά μια έμμεση πρόκληση για να ανατρέξει κανείς στη δική του σταδιοδρομία. Οπως βάναυση πρόκληση για συγκρίσεις συνιστά και ο υπαινιγμός του ότι το 1989 ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης χρησιμοποίησε την αναπηρία της συζύγου του για να διεισδύσει στο εκλογικό ακροατήριο των αναπήρων.
Ηαντισυριζαϊκή κριτική επικαλείται τον Κουρουμπλή ως εμβληματικό παράδειγμα της μετεμψύχωσης του ΠΑΣΟΚ. Πρόκειται για ένα ρεύμα κριτικής που συνήθως δεν μπαίνει στη βάσανο να εξηγήσει τίνος ακριβώς ΠΑΣΟΚ επιβίωση είναι ο εκ μετεγγραφής υπουργός.
Από τις πολλές συνομοταξίες του πασοκικού οικοσυστήματος, ο Κουρουμπλής ανήκε σε εκείνη που είχε πριμοδοτηθεί με δοτή εξουσία, ως γενικός γραμματέας υπουργείου, προτού καταφέρει να μπει στη Βουλή με τη λαϊκή ψήφο.
Ολα τα παλαιά ΠΑΣΟΚ δεν είναι ίδια. Από τις πολλές συνομοταξίες του πασοκικού οικοσυστήματος, ο Κουρουμπλής ανήκε σε εκείνη που είχε πριμοδοτηθεί με δοτή εξουσία, ως γενικός γραμματέας υπουργείου, προτού καταφέρει να μπει στη Βουλή με τη λαϊκή ψήφο. Ανήκε επίσης στο είδος του επίμονου ψηφοβοσκού που, αν και απέτυχε να εκλεγεί δύο συνεχόμενες φορές (το 2004 και το 2007), έκοψε το νήμα τέταρτος από τους τέσσερις βουλευτές που εξέλεξε το ΠΑΣΟΚ το 2009 στην Αιτωλοακαρνανία.
Αν έχει νόημα να εξιστορεί κάποιος αυτές τις βαρετές λεπτομέρειες είναι επειδή εξηγούν όχι μόνο ποιο από τα ΠΑΣΟΚ επέζησε διά του ΣΥΡΙΖΑ. Εξηγούν και ποια στάθμη του προηγούμενου πολιτικού συστήματος ήρθε στην επιφάνεια και κυβερνά αναβαπτισμένη ως αντισυστημική. Το συριζαϊκό ΠΑΣΟΚ είναι η εκδίκηση των ημιαποτυχημένων πολιτευτών και των ανθυποπεριφερειακών στελεχών που δεν έπαιξαν ποτέ κεντρικό ρόλο, όσο το κόμμα ήταν στα πράγματα.
Γαλουχημένος σε αυτό το περιθώριο, ο Κουρουμπλής εξασκεί την τέχνη της αγανάκτησης ακόμη και τώρα που, ανακυκλωμένος, κρατάει χαρτοφυλάκιο με πραγματική εξουσία. Ούτε η μέθοδος ούτε το ύφος είναι μόνο δικά του. Συνεχίζουν και κλιμακώνουν τη τακτική των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ που ήταν βέβαιο ότι θα γνώριζε αναζωπύρωση ενόψει της στενωπού της ψήφισης των μέτρων για τη δεύτερη αξιολόγηση.
Δεν είναι μόνο ο υπουργός Ναυτιλίας. Το ένα στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ θυμάται την αποστασία και το «σόι» του Μητσοτάκη. Το άλλο περιγράφει τη Ν.Δ. ως κράμα Ακροδεξιάς και νεοφιλελευθερισμού. Η κυβέρνηση καταγγέλλει την αντιπολίτευση για ξεπούλημα της ΔΕΗ. Κοινοβουλευτικά και εξωκοινοβουλευτικά –μέσω θεσμικών και όχι μόνο θεσμικών οδών– προσπαθεί να στρέψει τη δημόσια ζωή στο παρελθόν.
Η διαφορά είναι ότι αυτήν τη φορά η αντιπολίτευση στην αντιπολίτευση παίρνει και ρετρό αντιδεξιά χαρακτηριστικά. Παίρνει ρητορικά σχήματα σταμουλοκολάδικης υποτροπής. Γι’ αυτό και εκβιάζει το ερώτημα: Υπάρχει άραγε στα αλήθεια ακροατήριο που θα μαγνητιστεί από αυτό που κάποτε λέγαμε «αντιδεξιά συσπείρωση»; Και αν υπάρχει, μπορεί η αντιμητσοτακική του ανάμνηση να διασκεδάσει τον θυμό του για τον ΣΥΡΙΖΑ; Δυστυχώς ή ευτυχώς, στην πολιτική αγορά κυκλοφορούν και άλλες χρονοκάψουλες, στις οποίες μπορεί να επιβιβαστεί η αντιδεξιά ψήφος. Αν νιώθει κανείς την ανάγκη να ταξιδέψει τριάντα χρόνια πίσω, δεν χρειάζεται να μπει στο ίδιο βαγόνι με τον Κουρουμπλή.