Αδύνατη η ανάπτυξη χωρίς επιχειρηματικότητα
«ανάπτυξη» έχει σημαδέψει τα τελευταία χρόνια τη ζωή μας. Η οικονομική ανάπτυξη συντελείται όταν αυξάνεται η παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών, δηλαδή όταν αυξάνεται το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν. Σύμφωνα με τις επικρατέστερες αντιλήψεις, τα οφέλη από την αύξηση του ΑΕΠ θα διαχυθούν, εξασφαλίζοντας έτσι απασχόληση και αύξηση του εισοδήματος σε όλους τους πολίτες της χώρας. Συνεπώς, πρώτο μέλημα του σχεδιασμού μιας πολιτικής για την οικονομική ανάπτυξη είναι η αύξηση του ΑΕΠ. Ο στόχος που η κυβέρνηση έθεσε στον ετήσιο προϋπολογισμό του 2017 για τον ρυθμό ανάπτυξης είναι στο 2,7%, ο οποίος θεωρείται από πολλούς φιλόδοξος, αν αναλογιστεί κανείς ότι τα τελευταία οκτώ χρόνια είχε αρνητικό πρόσημο. Κινητήρια δύναμη για να επιτευχθεί θετικός ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης αυτής της τάξης είναι η ενεργοποίηση των παραγόντων που ενι-
Σημαντικός παράγων που ενισχύει την επιχειρηματικότητα και εξαρτάται από το κράτος είναι οι συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού.
σχύουν την επιχειρηματικότητα σε ένα υγιές και σταθερό οικονομικοκοινωνικό περιβάλλον, αλλά και η εξάλειψη των παραγόντων που αποτελούν εμπόδια στην εφαρμογή της. Οι σημαντικότεροι παράγοντες που ενισχύουν την επιχειρηματικότητα και εξαρτιόνται από το κράτος είναι η δημιουργία κινήτρων καινοτομίας, η απουσία βλαπτικής συμπεριφοράς από τις ομάδες συμφερόντων, οι συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού, οι ίσες ευκαιρίες προς όλους, οι πολιτικές ενθάρρυνσης της τεχνολογικής προσαρμογής, ο πτωχευτικός κώδικας, οι φορολογικές απαλλαγές, η δημιουργία κουλτούρας που ενθαρρύνει την επιχειρηματικότητα κ.λπ. Το κράτος δεν φαίνεται να κινήθηκε σύμφωνα με τους παραπάνω παράγοντες για τη δημιουργία σταθερού επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Οι πραγματικές συνθήκες που επικρατούν στην οικονομία αυτή την περίοδο και πρόκειται να έρθει αντιμέτωπος οποιοσδήποτε υποψήφιος επενδυτής είναι: Η διατήρηση των περιορισμών στην κίνηση των κεφαλαίων, από τον Ιούνιο του 2015. Η δραματική αύξηση άμεσης και έμμεσης φορολογίας όπου ελαττώνεται το κυκλοφορούν χρήμα στην αγορά και μειώνεται η ιδιωτική κατανάλωση. Η αύξηση φορολογίας και ασφαλιστικών εισφορών στους επαγγελματίες και σε επιχειρήσεις, σε σημείο που κλονίζεται η βιωσιμότητά τους. Η καθυστέρηση των ιδιωτικοποιήσεων και η απαξίωση της δημόσιας περιουσίας. Η δραματική καθυστέρηση στην ολοκλήρωση της β΄ αξιολόγησης, λόγω της οποίας συντηρείται κλίμα αβεβαιότητας και αστάθειας. Οι τράπεζες που βρίσκονται στην κόψη του ξυραφιού εξαιτίας της εκτίναξης των «κόκκινων» δανείων, ενώ καθυστερεί αδικαιολόγητα το απαραίτητο νομοσχέδιο για τη ρύθμισή τους. Η αποεπένδυση, καθώς επιχειρήσεις μεταφέρουν την έδρα τους και τα εργοστάσια παραγωγής σε γειτονικές χώρες. Η ανυπαρξία άμεσων ξένων επενδύσεων. Η αυξανόμενη μεταναστευτική ροή νέων επιστημόνων προς χώρες του εξωτερικού, χωρίς άμεση προοπτική επιστροφής τους. Νέοι απόφοιτοι, τριτοβάθμιας κυρίως εκπαίδευσης, αρκετοί και με επαγγελματική εμπειρία, καταλήγουν στην απόφαση να δοκιμάσουν την τύχη τους στο εξωτερικό, απογοητευμένοι από την κατάσταση στη χώρα μας. Ετσι συμβάλλουν, χωρίς να το θέλουν, στην ανάπτυξη του ΑΕΠ της χώρας την οποία επέλεξαν να ζήσουν, ενώ η χώρα μας στερείται τις υπηρεσίες τους και τις καινοτόμους επιχειρηματικές τους ιδέες. Αν όμως είχαμε ενθαρρύνει τις άμεσες ξένες επενδύσεις, οι νέοι απόφοιτοι θα εργάζονταν σε υποκαταστήματα των ξένων εταιρειών στην Ελλάδα και δεν θα μετανάστευαν για να εργαστούν στις ίδιες εταιρείες του εξωτερικού. Η κυβέρνηση πρέπει να ενεργοποιήσει άμεσα μηχανισμούς για να εξαλειφθούν τα διάφορα δυσμενή σενάρια και να πάρει τις κατάλληλες αποφάσεις ώστε να τονωθεί η επιχειρηματικότητα. * Ο κ. Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης είναι καθηγητής Χρηματοοικονομικής στο Πολυτεχνείο Κρήτης, ακαδημαϊκός (Βασιλική Ακαδημία Οικονομικών και Χρηματοοικονομικών Επιστημών της Ισπανίας), Distinguished Research Professor, Audencia Business School στη Γαλλία. ** Ο κ. Γιώργος Ατσαλάκης είναι επίκουρος καθηγητής Οικονομικών στο Πολυτεχνείο Κρήτης και στο Εργαστήριο Ανάλυσης Δεδομένων και Πρόβλεψης. *** Ο κ. Χάρης Παπαδάκης είναι φυσικός, Msc HMMY ΠΚ, υπ. MSc ΜΑΙΧ στο Εργαστήριο Ανάλυσης Δεδομένων και Πρόβλεψης.