Διαδραστικά εργαστήρια εικαστικών κοσμημάτων στο Μουσείο Ηλία Λαλαούνη
Μια ασύμμετρη, μικρή «γιρλάντα» από ακρυλικό πλαστικό δεν είναι το πρώτο πράγμα που θα περίμενε να δει κανείς πάνω σ’ έναν πάγκο εργασίας στο Μουσείο Κοσμήματος Ηλία Λαλαούνη κάτω από την Ακρόπολη. Οταν όμως η μικρή «γιρλάντα» φορεθεί, «μεταμορφώνεται» σ’ ένα παιχνιδιάρικο, αλλά και συγχρόνως θελκτικό δαχτυλίδι.
Η πρωτότυπη ιδέα πήρε τη μορφή της στο νεοσύστατο Ζωντανό Εργαστήρι Διακοσμητικών Εικαστικών Τεχνών (ΖΕΔΕΤ), το οποίο μόλις ξεκίνησε να λειτουργεί στο δώμα του μουσείου. Στόχος του εργαστηρίου, η δημιουργία «φρέσκων» εικαστικών κοσμημάτων μέσα από παραδοσιακές τεχνικές, όπως η ξυλογλυπτική, η κεραμική και η υφαντική, μεταξύ άλλων. Στο μεταξύ, το εκθεσιακό εργαστήρι, το οποίο λειτουργούσε στην είσοδο του μουσείου από το 1994, είναι πλέον το Ζωντανό Εργαστήρι Μεταλλοτεχνίας (ΖΕΜ), το πρώτο εργαστήρι μεταλλοτεχνίας για τη δημιουργία κοσμήματος σε ευρωπαϊκό μουσείο.
ΖΕΜ και ΖΕΔΕΤ αποτελούν τη βάση του νέου προγράμματος του αθηναϊκού μουσείου, «Jewelry Resident Studios», το οποίο υλοποιείται με δωρεά του Ιδρύματος Σταύρου Νιάρχου. Κατά τη διάρκεια ενός χρόνου –περίοδος για την οποία ισχύει η χορηγία– το μουσείο φιλοξενεί στα δύο στούντιο δύο δημιουργούς κοσμημάτων και δύο επιμελητές με στόχο την έρευνα, τη δημιουργία κοσμημάτων με παραδοσιακές αλλά και σύγχρονες μεθόδους κατασκευής, καθώς και μια «διαδραστική» επαφή με το κοινό. Το έργο «μεταφράζει» την υποστήριξη του Ιδρύματος Νιάρχου στην προβολή του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού και τη στήριξη νέων θέσεων εργασίας. Την ίδια στιγμή, είναι η πρώτη φορά που ένα «Jewelry Resident Studios» πρόγραμμα υλοποιείται σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
«Το κόσμημα πρέπει να κοσμεί το σώμα», έλεγε η διευθύντρια του μουσείου, Ιωάννα Λαλαούνη, η οποία οδηγεί τον οργανισμό στην επόμενη μέρα, την Τετάρ- τη, μέρα παρουσίασης του νέου προγράμματος. «Το δημιουργικό κόσμημα είναι χειροποίητο, αλλά δεν σημαίνει ότι δημιουργείται μόνο από πολύτιμα υλικά».
Το νέο πρόγραμμα δίνει την ευκαιρία στους δημιουργούς εικαστικού κοσμήματος Νέλλα Βλάχου και Αθηνά Γεωργιάδου και στους επιμελητές Βύρωνα Βαφειάδη και Μόνιμα Καραχάλιου να εντρυφήσουν στην αργυροχρυσοχοΐα σ’ ένα χώρο που προβάλλει την ιστορία του ελληνικού κοσμήματος. Η δουλειά τους στα εργαστήρια θα είναι προσβάσιμη εν ώρα εργασίας σε μικρούς και μεγάλους μέσω σεμιναρίων, εκπαιδευτικών προγραμμάτων, δράσεων και επισκέψεων. Το έργο δίνει επίσης πρωταγωνιστικό ρόλο στην τεχνολογία, μέσα από την ανάπτυξη δύο δίγλωσσων ψηφιακών λεξικών του κοσμήματος με αποδέκτες ειδικούς και μη.
Ο 5χρονος Ηλίας Λαλαούνης μετακόμισε στο νούμερο 4 της οδού Καρυατίδων το 1925. Αργότερα, ο πατέρας του Ιωάννης έγινε συνιδιοκτήτης στο νούμερο 6, κτίριο που πέρασε στην ιδιοκτησία του Ηλία το 1963. Από τη δεκαετία του 1950 το κτίριο φιλοξενούσε εργαστήρια χρυσοχοΐας, πριν ανοίξει ως μουσείο το 1993.
«Ηταν εργαστήριο, έγινε μουσείο και κρατώντας τη μουσειακή του ιδιότητα ο χώρος ξαναγίνεται εργαστήριο και τόπος για σύγχρονη δημιουργία», λέει η Ιωάννα Λαλαούνη στην «Κ». «Το νέο πρόγραμμα είναι πρωτοποριακό και όλες μαζί οι πλευρές του συνοψίζουν έναν νέο τρόπο ψυχαγωγίας και εκπαίδευσης».