Η στάση Τραμπ αποδυναμώνει το ΝΑΤΟ
Η Ελλάδα έχει συμφέρον από ισχυρή Συμμαχία με δυνατότητα επιρροής στην Τουρκία.
Η αμφιλεγόμενη στάση του Ντόναλντ Τραμπ έναντι του ΝΑΤΟ, που επιβεβαιώθηκε στη σύνοδο κορυφής της περασμένης Πέμπτης, μειώνει το κύρος και την αποτελεσματικότητα της Συμμαχίας, και δεν υπηρετεί τα ελληνικά συμφέροντα. Η πρώτη κοινή συνάντηση των Ευρωπαίων ηγετών με τον Αμερικανό πρόεδρο δεν διασκέδασε τις εντυπώσεις, αντίθετα ενίσχυσε την αβεβαιότητα και άφησε μια αίσθηση πικρίας στη Γηραιά Ηπειρο για τις προοπτικές συνεργασίας των δύο πλευρών του Ατλαντικού.
Ο συγκρουσιακός τόνος που κυριάρχησε στην παρέμβαση του Αμερικανού προέδρου, και η κριτική του προς τα 23 από τα 28 μέλη της Συμμαχίας που δεν καταβάλλουν τουλάχιστον 2% του προϋπολογισμού τους για την άμυνα, πλήττει τη συνοχή και κατ’ επέκταση την παρεμβατικότητα του ΝΑΤΟ τη στιγμή που η Αθήνα παραδοσιακά προσβλέπει στην επιρροή της Συμμαχίας προς την Αγκυρα, ιδιαίτερα σε αυτή τη φάση όπου η απρόβλεπτη συμπεριφορά του Ταγίπ Ερντογάν και οι ενέργειες της τουρκικής αεροπορίας και ναυτικού στο Αιγαίο προκαλούν ανησυχία.
Αυτό δεν σημαίνει ότι κάθε φορά που παρατηρείται ένταση στο Αιγαίο, το ΝΑΤΟ σπεύδει να επικρίνει την Τουρκία και να συνταχθεί με την Ελλάδα. Ωστόσο, η συμμετοχή των δύο χωρών στην ίδια Συμμαχία έχει δημιουργήσει άμεσους και έμμεσους διαύλους επικοινωνίας σε επιχειρησιακό επίπεδο που σε πολλές περιπτώσεις έχουν αποδειχθεί χρήσιμοι συμβάλλοντας σε αποκλιμάκωση της έντασης, ενίοτε και στην αποτροπή θερμών επεισοδίων.
Προβληματισμό δημιουργεί επίσης η χλιαρή στάση Τραμπ σχετικά με το άρθρο 5 της συνθήκης του ΝΑΤΟ σύμφωνα με το οποίο εάν ένα κράτος-μέλος δεχθεί επίθεση τα υπόλοιπα θα σπεύσουν να το προστατεύσουν. Ακόμη και αν δεν αφορά Ελλάδα και Τουρκία, που είναι μέλη της Συμμαχίας, η ένθερμη στήριξη των ΗΠΑ στη συγκεκριμένη πτυχή είναι χρήσιμη για την Αθήνα.
Από την άλλη, η στάση του Αμερικανού προέδρου στη σύνοδο κορυφής είχε και «θετικές» παραμέτρους για την Ελλάδα. Πρώτον, η ανάδειξη της καταπολέμησης της τρομοκρατίας σε προτεραιότητα του ΝΑΤΟ και η συμβολική συμμετοχή της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας στον παγκόσμιο συνασπισμό κατά των τζιχαντιστών, εκ των πραγμάτων ενισχύει τον ρόλο της Ελλάδας και τη σημασία των στρατιωτικών εγκαταστάσεων που διαθέτει η χώρα. Στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της τρομοκρατίας εντάσσεται και η αποτελεσματικότερη διαχείριση του προσφυγικού, και εδώ ενισχύεται η σημασία της αποστολής του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο, που η Αθήνα επιθυμεί να συνεχισθεί, ενώ η Αγκυρα εγείρει ενστάσεις.
Δεύτερον, το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι μια από τις λιγοστές χώρες που καταβάλλουν πάνω από το 2% του προϋπολογισμού τους στην άμυνα, ιδιαίτερα δε όταν αυτό συμβαίνει υπό τις σημερινές εξαιρετικά δυσμενείς οικονομικές συνθήκες, αναβαθμίζει την εικόνα της Ελλάδας ως αξιόπιστου συμμάχου, αναδεικνύει τον στρατηγικό της ρόλο σε ό,τι αφορά τη διασφάλιση της ασφάλειας και της σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο, και αποτελεί όπλο στη φαρέτρα της ελληνικής πολιτικής ηγεσίας στις διαβουλεύσεις της με την κυβέρνηση Τραμπ.
Προβληματισμός για Ερντογάν
Αυτά, την ώρα που στο ΝΑΤΟ επικρατεί προβληματισμός για τις προθέσεις του Ερντογάν και τον ρόλο της Τουρκίας στην επιχειρησιακή δράση της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας μετά τις παλαιότερες αμφιλεγόμενες αναφορές του σε περιορισμούς στη λειτουργία της βάσης του Ιντσιρλίκ, αλλά και την πιο πρόσφατη απαγόρευση πρόσβασης Γερμανών βουλευτών στη βάση. Επιπροσθέτως, δεν ενθουσίασε τους νατοϊκούς ηγέτες το ουσιαστικό τουρκικό βέτο στα σχέδια της Συμμαχίας για συνεργασία με την Αυστρία, όπως και η αρχική παρεμπόδιση της δράσης Ε.Ε. - ΝΑΤΟ σε χώρες όπως η Γεωργία, η Ουκρανία, ακόμη και η Ιορδανία.
Αλλά και στην Τουρκία το κλίμα είναι βαρύ έναντι του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ. Τα τουρκικά φιλοκυβερνητικά μέσα ενημέρωσης ασκούν δριμεία κριτική στη Συμμαχία για δήθεν παρασκηνιακή στήριξη κινήσεων στο εσωτερικό των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων με στόχο μια νέα απόπειρα πραξικοπήματος, ενώ η Αγκυρα αντέδρασε έντονα σε τροπολογία που ψήφισε η επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων της αμερικανικής Βουλής την περασμένη Πέμπτη –την ώρα που βρισκόταν σε εξέλιξη η σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ– που καταδίκαζε τη συμπεριφορά των ανδρών της προσωπικής ασφάλειας του Τούρκου προέδρου, οι οποίοι ξυλοκόπησαν διαδηλωτές έξω από την τουρκική πρεσβεία στην Ουάσιγκτον.